SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
19 avril 2021 19 april 2021
________________
Question écrite n° 7-1197 Schriftelijke vraag nr. 7-1197

de Bert Anciaux (Vooruit)

van Bert Anciaux (Vooruit)

à la vice-première ministre et ministre de la Fonction publique et des Entreprises publiques, des Télécommunications et de la Poste

aan de vice-eersteminister en minister van Ambtenarenzaken en Overheidsbedrijven, Telecommunicatie en Post
________________
Législation sur l'emploi des langues - Respect - Prime linguistique - Brevet linguistique - Octroi - Rôle du Selor Taalwetgeving - Naleving - Taalpremie - Taalbrevet - Toekenning - Rol van Selor 
________________
SELOR
compétence linguistique
emploi des langues
prime de salaire
Communauté flamande
Région de Bruxelles-Capitale
fonctionnaire
bilinguisme
SELOR
talenkennis
taalgebruik
loonpremie
Vlaamse Gemeenschap
Hoofdstedelijk Gewest Brussels
ambtenaar
tweetaligheid
________ ________
19/4/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 20/5/2021)
20/5/2021Antwoord
19/4/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 20/5/2021)
20/5/2021Antwoord
________ ________
Question n° 7-1197 du 19 avril 2021 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 7-1197 d.d. 19 april 2021 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La législation sur l'emploi des langues est d'ordre public et son respect devrait être imposé par tous les moyens. Or, rien n'est moins vrai. L'une des lois fondamentales de notre pays est foulée aux pieds quotidiennement depuis son adoption. Et absolument rien n'est entrepris pour faire respecter la législation sur l'emploi des langues à Bruxelles.

D'aucuns abusent en outre de la législation sur l'emploi des langues à des fins clientélistes. L'autorité fédérale, qui est responsable de la législation sur l'emploi des langues et de l'octroi des primes linguistiques par l'intermédiaire du service fédéral Selor, reste elle aussi totalement en défaut et est complice des irrégularités.

Les administrations communales bruxelloises invoquent la législation linguistique pour justifier la différence qu'elles établissent entre les ouvriers et les employés. La législation sur l'emploi des langues ne contraindrait pas les ouvriers à connaître la deuxième langue.

C'est effectivement ce qui figure dans la législation sur l'emploi des langues. Mais en réalité, ces travailleurs sont des fonctionnaires puisque la distinction n'existe pas dans le secteur public. La (quasi-)totalité de ces ouvriers ont le statut de fonctionnaire. Et tous les fonctionnaires doivent se conformer à la législation sur l'emploi des langues.

Ne devons-nous donc pas considérer comme des fonctions d'employés toutes les fonctions que ces administrations communales qualifient de fonctions d'ouvriers mais pour lesquelles la connaissance de la deuxième langue est requise dans les faits ?

Quoi qu'il en soit, beaucoup de ces travailleurs qualifiés d'ouvriers effectuent des tâches d'employé et sont amenés à communiquer oralement, par écrit ou de manière électronique.

Et nombreux sont les travailleurs néerlandophones qualifiés d'ouvriers qui effectuent leur travail dans les deux langues, donc également en français, faute de quoi il ne seraient pas compris par la majorité des employés francophones avec lesquels ils sont en communication. Et généralement, les agents de l'autorité politique communiquent aussi exclusivement en français avec les ouvriers.

En raison de la nature de leur travail, les ouvriers néerlandophones doivent, eux, être bilingues.

Ils doivent diriger des collaborateurs francophones et néerlandophones. Ils doivent les évaluer, les motiver et encadrer leurs tâches quotidiennes. Ils doivent s'adresser en français à la population.

Ils doivent évaluer et signer des factures dans les deux langues.

Ils doivent communiquer des données techniques dans les deux langues à leurs supérieurs et subalternes.

Les raisons pour lesquelles ils doivent être bilingues ne manquent pas. Des raisons qui n'ont pas lieu d'être.

Première raison n'ayant pas lieu d'être : leurs collègues qualifiés d'employés et donc censés être bilingues leur communiquent, par exemple, toutes les données relatives à la sécurité en français mais ils sont en revanche tenus de les transmettre dans les deux langues à leurs collaborateurs. Ils ne reçoivent qu'en français les textes des décisions et des négociations y relatives mais on attend d'eux qu'ils produisent eux-mêmes des documents dans les deux langues, sans quoi ils ne seront pas compris par leurs collègues.

Deuxième raison n'ayant pas lieu d'être : les travailleurs néerlandophones qualifiés d'ouvriers doivent suivre des formations dont 80 % sont dispensées exclusivement en français parce qu'on ne dispose pas de documents en néerlandais ni de formateurs néerlandophones ou parce que les communes ne font pas le moindre effort pour s'adresser à des institutions néerlandophones pour les formations.

Certains ouvriers néerlandophones ont de leur plein gré passé un examen linguistique au Selor.

Ils l'ont réussi et perçoivent une prime. Leurs collègues francophones obtiennent cette même prime sans brevet linguistique et sans examen.

Les ouvriers sont en outre fréquemment évalués par des employés et cette évaluation se passe généralement en français avant d'être traduite en néerlandais. Je connais des cas où c'est le collaborateur néerlandophone lui-même qui a dû traduire son évaluation en néerlandais. Il en va de même entre employés. Évidemment, les entretiens de fonctionnement se déroulent exclusivement en français.

Ces primes linguistiques sont en outre accordées indument. Je connais des cas où des fonctionnaires se sont rendus pour un examen au Selor avec la carte d'identité d'un collègue. Il s'agit d'un système frauduleux utilisant abusivement des deniers publics fédéraux.

Des questions parlementaires ont déjà été régulièrement posées à ce sujet par le passé. Mais à chaque fois, on s'est exonéré de toute responsabilité. Personne n'est compétent, tous sont rémunérés mais personne n'est responsable et on laisse pourrir les choses.

Combien d'argent public ne consacre-t-on pas à toutes ces formations et évaluations qui mériteraient juste d'aller à la poubelle. Le montant de la prime linguistique est fixé sur la base de la fonction et du niveau dans lesquels sont classés les fonctionnaires et non sur la base du brevet linguistique. Nous connaissons tous des employés à peine capables de prononcer «tafel» et «stoel» mais qui détiennent pourtant un brevet linguistique. Celui-ci échappe à tout contrôle. C'est du pur clientélisme. Il s'agit d'une fraude organisée, avec la complicité des organes de l'autorité fédérale. C'est se moquer des personnes qui, elles, respectent les règles.

Il est très fréquent que des employés néerlandophones de niveau C (rédacteur) obtiennent une prime linguistique inférieure à celle que perçoivent leurs collègues francophones de niveau A (universitaire) qui sont incapables d'écrire ou de dire le moindre mot en néerlandais.

La prime linguistique n'est-elle pas censée récompenser un effort ? Comment expliquer alors que les employés et ouvriers néerlandophones parfaitement bilingues soient moins récompensés que leurs collègues francophones qui ne connaissent pas du tout le néerlandais ? C'est complètement insensé et c'est un camouflet infligé aux milliers de fonctionnaires qui respectent les règles du jeu.

1) Les néerlandophones doivent-ils saisir le Conseil d'État pour qu'il soit mis fin à l'injustice dont ils sont victimes ? Pensez-vous comme moi que ces situations anormales ne sont plus acceptables ?

2) Pensez-vous comme moi que ces pratiques nuisent gravement à la crédibilité de l'administration et que cela est néfaste au rayonnement de l'administration et des responsables politiques ?

3) Comment ferez-vous en sorte que les primes linguistiques soient payées correctement et octroyées uniquement aux personnes effectivement titulaires d'un brevet linguistique ?

4) Comment veillerez-vous à ce que le Selor ne se rende pas coupable de fraude et n'octroie pas de primes linguistiques à des personnes qui ne connaissent pas un mot de néerlandais ? Comment ferez-vous en sorte que l'autorité fédérale ne se rende plus complice d'un système de fraude, d'escroquerie et même de faux en écriture ?

5) Êtes-vous d'accord sur le fait que la législation linguistique n'est pas un chiffon de papier et que le Selor doit délivrer les brevets linguistiques avec intégrité et ne peut donc pas se rendre complice de pratiques illégales visant à octroyer des primes linguistiques sans aucun mérite des bénéficiaires ni sans aucune connaissance du bilinguisme visé ?

 

De taalwetging is van openbare orde en zou met alle middelen moeten afgedwongen worden. Niets is minder waar. Een van de basiswetten in ons land wordt al sinds het ontstaan grondig en dagelijks met de voeten getreden. Op geen enkele wijze wordt er ook maar iets gedaan om de taalwetgeving in Brussel te doen naleven.

De taalwetgeving wordt bovendien misbruikt om aan vriendjespolitiek te doen. Ook de federale overheid, als verantwoordelijke voor de taalwetgeving en ook voor het toekennen van taalpremies via de Federale dienst Selor, blijft volkomen in gebreke en speelt het spel gewoon mee.

De gemeentebesturen in Brussel gebruiken de taalwetgeving om te verantwoorden dat ze een verschil maakt tussen arbeiders en bedienden. De arbeiders moeten de tweede taal zogezegd niet kennen volgens de taalwetgeving.

Het staat zo inderdaad in de taalwetgeving. Maar het zijn ambtenaren want in realiteit bestaat het onderscheid niet in de openbare sector. Alle of de meeste arbeiders hebben een ambtenarenstatuut. Alle ambtenaren moeten zich wel houden aan de taalwetgeving.

Moeten we alle functies die ze nu bestempelt als arbeidersfuncties maar waarin de facto kennis van de tweede landstaal is vereist, dan niet allemaal als bediendenfuncties bestempelen?

Hoe dan ook, veel van de werknemers die als arbeiders bestempeld worden, verrichten bediendenarbeid en dienen mondeling, schriftelijk en elektronisch te communiceren.

En veel van de Nederlandstalige werknemers die als arbeiders bestempeld worden, verrichten hun werk in twee talen, dus ook in het Frans, omdat ze anders niet begrepen worden door het merendeel van Franstalige bedienden met wie ze communiceren. De politieke overheidspersonen communiceren doorgaans ook alleen in het Frans met de arbeiders.

Nederlandstalige arbeiders moeten omwille van de aard van hun werk wel tweetalig zijn.

Ze moeten leiding geven aan Franstalige en Nederlandstalige medewerkers. Ze moeten die evalueren, motiveren en in hun dagelijkse taken begeleiden Ze moeten de bevolking in het Frans te woord staan.

Ze moeten facturen in twee talen beoordelen en ondertekenen.

Ze moeten in de twee talen technische gegevens bezorgen aan hun boven- en ondergeschikten.

Er zijn nog redenen waarom ze tweetalig moeten zijn. Redenen die er niet zouden mogen zijn.

Een eerste reden die er niet zou mogen zijn: van hun collega's die bestempeld worden als bedienden en die dus tweetalig zouden moeten zijn, krijgen ze bijvoorbeeld alle gegevens op het gebied van veiligheid, in het Frans; maar ze moeten die wel in de twee talen meedelen aan hun medewerkers. De teksten van de beslissingen en van de onderhandelingen daarover krijgen ze uitsluitend in het Frans maar van hen wordt wel verwacht dat zij er zelf documenten over afleveren in de twee talen, zo niet worden ze niet begrepen door hun collega's.

Een tweede reden die er niet zou mogen zijn: de Nederlandstalige werknemers die als arbeiders bestempeld worden, moeten vormingen volgen waarvan 80 % uitsluitend in het Frans wordt gegeven omdat er geen Nederlandstalige documenten en lesgevers beschikbaar blijken te zijn of omdat de gemeenten zich niet de minste moeite getroosten om voor de vormingen Nederlandstalige instellingen aan te schrijven.

Sommige Nederlandstalige arbeiders hebben vrijwillig hun taalexamen bij Selor afgelegd.

Ze slaagden en krijgen een premie. Hun Frantalige collega's krijgen ook dezelfde premie zonder taalbrevet en zonder examen.

De evaluaties van de arbeiders worden dan nog eens vaak door bedienden geëvalueerd en meestal gebeurt die evaluatie in het Frans en die achteraf dan in het Nederlands wordt vertaald. Ik ken gevallen waarbij de Nederlandstalige zelf zijn evaluatie naar het Nederlands moet vertalen. Dat gebeurt ook tussen bedienden onderling. De functioneringsgesprekken gebeuren uitsluitend in het Frans uiteraard.

Bovendien worden die taalpremies onrechtmatig toegekend. Ik ken gevallen waarbij sommige ambtenaren met de identiteitskaart van een collega naar het Selor examen gaan! Het is een frauduleus systeem en er wordt daar met federaal overheidsgeld geknoeid.

In het verleden werden hierover al regelmatig parlementaire vragen gesteld. Maar steeds is er het afwijzen van enige verantwoordelijkheid. Niemand is bevoegd, iedereen wordt betaald maar niemand is verantwoordelijk terwijl men de boel laat verrotten.

Hoeveel overheidsgeld wordt er niet besteed aan al die vormingen en evaluaties terwijl die heel eenvoudig naar de prullenmand mogen. De taalpremie wordt berekend volgens de functie en het niveau waarin de ambtenaren werden geclassificeerd en niet volgens het taalbrevet. We kennen allen bedienden die amper «tafel» en «stoel» kunnen uitspreken en toch in het bezit zijn van een taalbrevet. Er is geen enkele controle op. Het is louter gebaseerd op vriendjespolitiek. Dit is een georganiseerde fraude, met medeweten van federale overheidsorganen. Het is lachen met de mensen die zich wel aan de regels houden.

Er zijn veel gevallen bekend waarbij Nederlandstalige bedienden van het niveau C (opsteller), minder taalpremie krijgen dan hun Franstalige collega s van niveau A (universitair) die niet in staat zijn om één woord Nederlands te schrijven of te spreken.

De taalpremie staat toch voor beloning? Maar hoe is het dan te verklaren dat Nederlandstalige bedienen en arbeiders die zeer goed tweetalig zijn minder worden beloond dan hun Franstalige collega s die geen woord Nederlands kennen? Dat is te gek voor woorden en een kaakslag in het gezicht van vele duizenden ambtenaren die het wel correct spelen.

1) Moeten Nederlandstaligen naar de Raad van State stappen voordat het onrecht dat hen wordt aangedaan wordt ongedaan gemaakt? Is de geachte minister het met me eens dat deze wantoestanden niet langer aanvaardbaar zijn?

2) Is ze het met me eens dat de geloofwaardigheid van de overheid zwaar schade wordt toegebracht en dat dit nefast is voor de uitstraling van de overheid en de politieke bewindslieden?

3) Wat zal ze doen om de taalpremies op een correcte wijze te laten uitbetalen en dit enkel te geven aan mensen die ook daadwerkelijk beschikken over een taalbrevet?

4) Hoe zal ze erop toezien dat Selor geen fraude pleegt en er geen taalpremies worden toegekend aan mensen die geen woord Nederlands kennen? Wat zal ze doen om ervoor te zorgen dat de federale overheid niet langer meespeelt in een spel van bedrog en oplichting en zelfs schriftvervalsing?

5) Is ze het met me eens dat de taalwetgeving geen vodje papier is en dat Selor op een eerlijke wijze taalbrevetten moet afleveren en dus niet mag meespelen aan onwettige praktijken waarbij taalpremies worden toegekend zonder enige verdienste van de begunstigde, noch zonder enige kennis van die tweetaligheid?

 
Réponse reçue le 20 mai 2021 : Antwoord ontvangen op 20 mei 2021 :

1) Conformément à l'article 7 de la loi spéciale du 8 août 1980, les Régions sont compétentes en ce qui concerne l'organisation et l'exercice de la tutelle administrative sur les provinces, les collectivités supracommunales, les agglomérations et les fédérations de communes, les communes et les organes territoriaux intracommunaux, visés à l'article 41 de la Constitution.

Cela signifie que la Région de Bruxelles-Capitale est compétente pour contrôler l’application correcte de la législation linguistique en matière administrative et l'application du statut administratif et pécuniaire du personnel des autorités locales.

En tant que ministre de la Fonction publique, je ne suis pas compétente pour l’application de la législation linguistique au sein des autorités locales bruxelloises. Je ne peux donc pas me prononcer à ce sujet.

2) Je vous renvoie en la matière à ma réponse à la question 1.

3) La Direction générale Recrutement & Développement/Selor (SPF BOSA) se charge d'organiser les différents examens linguistiques et de délivrer les certificats linguistiques. Un certificat n’est délivré que dans le cas où un candidat réussit une procédure complète de test linguistique.

Les autorités locales sont elles-mêmes compétentes pour le paiement des primes linguistiques aux membres de leur personnel et doivent dès lors vérifier si ces derniers ont droit à une prime sur la base d'un certificat.

4) Avant que les candidats puissent participer à des tests linguistiques informatisés ou oraux, ils doivent s'identifier à l’aide de leur carte d'identité. Le personnel d’accueil présent (qui se compose d’agents de sécurité et de membres du personnel du SPF BOSA) effectue un contrôle sur la base du numéro de registre national du candidat, lié au test à passer. Une vérification visuelle du candidat est également effectuée sur la base de la photo sur la carte d'identité. À la suite de la présente question écrite, je demanderai à la Direction générale Recrutement & Développement (SPF BOSA) de rappeler les instructions au personnel d’accueil. 

Le règlement d'ordre intérieur du 4 août 2020 de la Direction générale Recrutement et Développement (SPF BOSA) relatif aux sélections et aux examens linguistiques fournit une base pour entamer des poursuites judiciaires contre les candidats aux examens linguistiques qui commettent une fraude.

L’article 7 du règlement d'ordre intérieur précise que :

Le candidat ne participe qu'à l'épreuve à laquelle il a été personnellement convoqué. Le fait de déclarer une fausse identité peut entraîner des poursuites judiciaires.

5) Selor est responsable de l'organisation des examens linguistiques, qui sont organisés selon une méthodologie fondée sur le cadre européen de référence. Cela garantit des tests scientifiques. En outre, Selor a mis en place une procédure de vérification approfondie de l'identité des candidats. Comme indiqué au point 1 de ma réponse, la Région de Bruxelles-Capitale est responsable de l'application de la législation linguistique et des administrations locales bruxelloises.

1) Conform artikel 7 van de Bijzondere Wet van 8 augustus 1980 zijn de gewesten bevoegd voor de organisatie en de uitoefening van het administratief toezicht op de provincies, de bovengemeentelijke besturen, de agglomeraties en federaties van gemeenten, de gemeenten en de binnengemeentelijke territoriale organen, bedoeld in artikel 41 van de Grondwet.

Dit betekent dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd is voor het toezicht op de correcte toepassing van de taalwetgeving inzake bestuurszaken en de toepassing van het administratief en geldelijk statuut van het personeel van de lokale besturen.

Aangezien ik als minister van Ambtenarenzaken niet bevoegd ben voor de toepassing van de taalwetgeving binnen de lokale Brusselse besturen kan ik hierover geen uitspraak doen.

2) Ik verwijs hierbij naar het antwoord op vraag 1.

3) Het Directoraat-generaal Rekrutering & Ontwikkeling/Selor (FOD BOSA) staat in voor het organiseren van de verschillende taaltesten en het toekennen van de taalcertificaten.  Een certificaat wordt uitsluitend toegekend wanneer een kandidaat slaagt voor een volledige taaltestprocedure.

De lokale overheden zijn zelf bevoegd voor het uitbetalen van de taalpremies aan hun personeelsleden en dienen derhalve na te gaan of hun personeelsleden recht hebben op een premie aan de hand van een certificaat.

4) Voordat kandidaten kunnen deelnemen aan de computergestuurde of mondelinge taaltesten, dienen zij zich te identificeren aan de hand van hun identiteitskaart. Het aanwezige onthaalpersoneel (dat bestaat uit veiligheidsagenten en personeel van de FOD BOSA) voert een controle uit op basis van het rijksregisternummer van de kandidaat, gelinkt aan de af te leggen test. Er wordt eveneens een visuele verificatie van de kandidaat uitgevoerd op basis van de foto op de identiteitskaart. Naar aanleiding van deze schriftelijke vraag, zal ik het Directoraat-generaal Rekrutering & Ontwikkeling (FOD BOSA) vragen om de instructies te herhalen aan het onthaalpersoneel. 

Het huishoudelijk reglement van 4 augustus 2020 van het Directoraat -generaal Rekrutering en Ontwikkeling (FOD BOSA) met betrekking tot de selecties en de taalexamens biedt een basis tot gerechtelijke vervolging van kandidaten voor een taalexamen die fraude plegen.

Artikel 7 van het huishoudelijk reglement stelt:

De kandidaat neemt enkel deel aan de proef waarvoor hij persoonlijk werd opgeroepen. Een valse identiteit opgeven kan aanleiding geven tot gerechtelijke vervolgingen.

5) Selor staat in voor de organisatie van de taalexamens en organiseert deze examens volgens een methodologie die gebaseerd is op het Europees Referentiekader. Dit garandeert een wetenschappelijke testing. Daarnaast heeft Selor een procedure uitgewerkt waarbij de identiteit van de kandidaten nauwgezet wordt nagegaan. Zoals aangegeven in punt 1 van mijn antwoord is het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verantwoordelijk voor de toepassing van de taalwetgeving binen de lokale Brusselse besturen.