SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
3 mars 2021 3 maart 2021
________________
Question écrite n° 7-1128 Schriftelijke vraag nr. 7-1128

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

au vice-premier ministre et ministre de l'Economie et du Travail

aan de vice-eersteminister en minister van Economie en Werk
________________
Statut de séjour - Caractère temporaire - Accès à l'emploi - Différences Verblijfstatuut - Tijdelijke aard - Toegang tot werk - Verschillen 
________________
droit de séjour
accès à l'emploi
ressortissant étranger
verblijfsrecht
toegang tot het arbeidsproces
buitenlandse staatsburger
________ ________
3/3/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 1/4/2021)
22/3/2021Antwoord
3/3/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 1/4/2021)
22/3/2021Antwoord
________ ________
Question similaire aussi posée à : question écrite 7-808 Question similaire aussi posée à : question écrite 7-808
________ ________
Question n° 7-1128 du 3 mars 2021 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 7-1128 d.d. 3 maart 2021 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le travail et l'emploi sont des matières partagées entre les Régions et le pouvoir fédéral. Depuis la sixième réforme de l'État, les Régions sont en partie compétentes pour l'accompagnement et le contrôle du chômage, mais nombre de volets de la politique d'emploi restent du ressort du fédéral.

L'accès à l'emploi est cependant devenu opaque. Plus personne ne s'y retrouve. Les statuts sont tellement nombreux qu'il est difficile de savoir quand une personne peut, ou ne peut pas, travailler. Or, les Régions souhaitent donner aux gens la possibilité de s'insérer dès que possible dans le monde du travail. C'est néanmoins le fédéral qui conserve la plupart des clés.

Je donne un aperçu partiel des différents types de documents, en majorité créés par les autorités fédérales. L'accès à l'emploi est souvent tributaire du statut de celui qui cherche du travail.

On trouve entre autres : Carte d'identité belge, Carte A avec les volets A1, A2, A3, A4 et A5; Carte B avec les volets B1, B2, B3, B4, B5, B6, B7 et B8; Carte C avec les volets C1, C2 et C3; Carte D (D1); Carte E avec les volets E1, E2, E3, E4, E5, E7 et E8; Carte F (F1 et F3), Carte F+ (F2); Carte S combinée à G1 et G2; Annexes 3 (H1); Annexes 8 (I1, I2, I4, I5), Annexe 8bis (I3); Annexe 9 (J3 et J1); Annexe 9bis (J2); Annexe 11 (O1); Annexe 11bis (O2); Annexe 12 (Modèle A) combinée à O3 et O4; Annexe 13 combinée à O5, O4 et OB; Annexe 13bis (O6) ; Annexe quater combinée à O7; Annexe quinquies combinée à O8; Annexe 14ter combinée à O9 ; Annexe 15; Annexe 15 (1) combinée à V3, VB, V4; Annexe 15 (2) combinée à K7, K9, KA, KB, KC, KD, KE, KF, KG, KH, KI, KJ, KK; Annexe 15 (3) combinée à V5, V6 et VC; Annexe 15 (4) combinée à E8, E2, F3 et F1; Annexe 15 (5) combinée à V9; Annexe 15 (6) combinée à K3, V2, V8, C1 et VF; Annexe 15 (7) combinée à V8, K1, VD, VE, V1, K2, VA, V8, K3, V2, K8, V8, V8 et C1; Annexe 15bis combinée à K4; Annexe 15ter combinée à K5 et K6; Annexe 19ter combinée à L6, L4 et L5; Annexe 20 combinée à M1, M4, M2 et M3; Annexe 21 combinée à N1, N3, N4 et N5; Annexe 25 combinée à P1, P5, P3, P2 et P6; Annexe 25quater combinée à P4, Annexe 26 combinée à Q1, Q3 et Q2; Annexe 26quater combinée à Q4; Annexe 33bis combinée à R2; Annexe 35 combinée à S2, S1, S3, S4, S5, S7, S9, SA et S6; AI ("Attestations d'immatriculation") T1, T2, T3, T5, T6, T9, W2, T4, T8, TA, T7, TB, W3 et W4; Courrier du SPF Intérieur (décision de l'Office des étrangers) U1, U6, U2, U3, U5 et U7; Courrier du CGRA (reconnaissance du statut de réfugié) U4; Personnes dépourvues de titre de séjour porteuses de X1, X2, X9, X3, X4, X5, X8, XC, XD, XM, X6, X7, XL, XE, XF, XG, XH, XJ, XK, XA, XB, XN et XO; Radiation d'office combinée à Z1, Z2, Z4, Z5, Z3, Z6, ZR, ZS, X4, X5 et X6

La diversité de ces situations et de ces statuts complique l'accès au marché du travail. C'est un écheveau inextricable.

1) Pouvez-vous, pour chaque situation ou statut lié(e) au droit de séjour, indiquer si l'intéressé peut participer au marché du travail et à quelles conditions ? Le cas échéant, l'interdiction de travailler est elle définitive ou temporaire et quelles sont les conditions à respecter ? L'intéressé peut il, par exemple, bénéficier de l'article 60 par l'entremise du CPAS ? Quelle est la durée de l'autorisation ou au contraire de l'interdiction ?

2) Pouvez-vous, en concertation avec les Régions, clarifier la législation relative à l'accès au marché du travail ?

3) Pouvez-vous, pour chacune de ces catégories, préciser si les intéressés ont droit aux systèmes d'indemnisation du chômage ou à d'autres volets de la sécurité sociale ?

 

Arbeid en tewerkstelling zijn bevoegdheden voor de Gewesten en de federale overheid. Sinds de zesde Staatshervorming zijn de Gewesten ook mee bevoegd voor de begeleiding en controle op de werkloosheid. Nochtans zijn er nog heel wat aspecten van het tewerkstellingsbeleid die onder de bevoegdheid vallen van de federale overheid.

Wat betreft de toegang tot het werk is het echter een onmogelijke toestand geworden. Geen kat vindt hier haar jongen nog in terug. Er zijn zoveel statuten dat het eveneens bijzonder onduidelijk is te weten wanneer iemand mag werken en wanneer niet. Nochtans is het de bedoeling van de Gewesten om zo snel mogelijk mensen de kans te geven om mee te participeren aan het arbeidsproces. De sleutels daarvan liggen echter vaak bij de federale overheid.

Ik geef een gedeeltelijke opsomming van de verschillende types van documenten die er bestaan en die hoofdzakelijk door de federale diensten zijn gecreëerd. De arbeidstoegankelijkheid is vaak afhankelijk van het type van statuut waarbinnen de werkzoekende valt.

Zo heb je onder andere: Belgische Identiteit, Kaart A met onderdelen A1, A2, A3, A4 en A5; Kaart B met onderdelen B1, B2, B3, B4, B5, B6, B7 en B8; Kaart C met onderdelen C1, C2 en C3; Kaart D (D1); Kaart E met onderdelen E1, E2, E3, E4, E5, E7 en E8; Kaart F (F1 en F3), Kaart F+ (F2), Kaart S met G1 en G2; Annexen 3 (H1); Annexen 8 (I1, I2, I4, I5), Annex 8bis (I3); Annex 9 (J3 en J1); Annex 9bis (J2); Annex 11 (O1); Annex 11bis (O2); Annex 12 (Model A) met O3 en O4; Annex 13 met O5, O4 en OB; Annex 13bis (O6); Annex quater met O7; Annex quinquies met O8; Annex 14ter met O9; Annex 15; Annex 15 (1) met V3, VB, V4; Annex 15 (2) met K7, K9, KA, KB, KC, KD, KE, KF, KG, KH, KI, KJ, KK; Annex 15 (3) met V5, V6 en VC; Annex 15 (4) met E8, E2, F3 en F1; Annex 15 (5) met V9; Annex 15 (6) met K3, V2, V8, C1 en VF; Annex 15 (7) met V8, K1, VD, VE, V1, K2,VA, V8, K3, V2, K8, V8, V8 en C1; annex 15bis met K4; Annex 15ter met K5 en K6; Annex 19ter met L6, L4 en L5; Annex 20 met M1, M4, M2 en M3; Annex 21 met N1, N3, N4 en N5; Annex 25 met P1, P5, P3, P2 en P6; Annex 25quater met P4, Annex 26 met Q1, Q3 en Q2; Annex 26quater met Q4; Annex 33bis met R2; Annex 35 met S2, S1, S3, S4, S5, S7, S9, SA en S6; AI (Attestations d'immatriculation) T1, T2, T3, T5, T6, T9, W2, T4, T8, TA, T7, TB, W3 en W4; Courrier IBZ (beslissing Dienst Vreemdelingenzaken) U1, U6, U2, U3, U5 en U7; Courrier CGRA (erkenning statuut vluchteling) U4; Zonder verblijfsvergunning met X1, X2, X9, X3, X4, X5, X8, XC, XD, XM, X6, X7, XL, XE, XF, XG, XH, XJ, XK, XA, XB, XN en XO; Ambtshalve schrapping met Z1, Z2, Z4, Z5, Z3, Z6, ZR, ZS, X4, X5 en X6.

Al deze verschillende situaties en statuten hebben een gevolg voor de toegankelijkheid tot de arbeidsmarkt. Het is een ondoordringbaar kluwen.

1) Kan de geachte minister voor elk van deze situaties of statuten in het kader van het verblijfsrecht bepalen of de betrokkene al dan niet toegang heeft tot de arbeidsmarkt en wat de voorwaarden zijn waaronder deze persoon valt. Is het al dan niet verbod op toegang tot de arbeidsmarkt definitief of tijdelijk en wat zijn de voorwaarden. Heeft men recht op bijvoorbeeld artikel 60 via het OCMW? Voor welke periode geldt de toegang of juist het verbod?

2) Kan hij, in overleg met de Gewesten, een duidelijke wetgeving voorzien op de toegang tot de arbeidsmarkt?

3) Kan hij voor al deze categorieën bepalen wanneer de betrokkenen toegang hebben tot de stelsels van werkloosheid of andere onderdelen van onze sociale zekerheid?

 
Réponse reçue le 22 mars 2021 : Antwoord ontvangen op 22 maart 2021 :

1) La compétence de l’État fédéral en ce qui concerne l’occupation de ressortissants étrangers est limitée à ceux qui se trouvent dans une situation particulière de séjour. Cette matière est actuellement réglée par la loi du 9 mai 2018 relative à l’occupation de ressortissants étrangers se trouvant dans une situation particulière de séjour et son arrêté royal d’exécution du 2 septembre 2018.

Cet arrêté royal règle les autorisations de travail des ressortissants étrangers qui, à la base, viennent en Belgique pour d’autres raisons que le travail et qui ne sont donc pas des migrants économiques (étudiants, réfugiés, personnes en regroupement familial, etc.). La migration économique (permis unique, permis B, etc.) relève de la compétence des Régions.

Le principe général est que l’étranger doit disposer d’un document unique, délivré par l’Office des étrangers du service public fédéral (SPF) Intérieur, qui mentionne à la fois son droit au séjour et son accès au marché du travail. Selon le cas, cet accès peut être illimité, limité ou exclu. À cet égard, l’arrêté royal du 2 septembre 2018 ne contient aucune limitation portant expressément sur l’occupation basée sur l’article 60 de la loi organique des centres publics d’action sociale du 8 juillet 1976.

Il convient donc de consulter le texte de l’arrêté royal du 2 septembre 2018 qui détermine l’autorisation de travail des étrangers concernés sur la base de leur situation de séjour. La durée de l’autorisation de travail est directement liée à celle du document de séjour.

2) L’accord gouvernemental du 30 septembre 2020 prévoit que, afin de répondre aux besoins du marché du travail, la réglementation relative au permis de séjour «unique» sera adaptée en concertation avec les Régions et les partenaires sociaux.

3) Pour avoir droit aux allocations de chômage, le travailleur étranger ou apatride doit satisfaire à la législation relative aux étrangers et à celle relative à l’occupation de travailleurs de nationalité étrangère. Le travailleur doit, en d’autres termes, avoir un droit de séjour valable en Belgique et avoir la permission d’y travailler légalement (articles 43 et 69 de l’arrêté royal du 25 novembre 1991 portant réglementation du chômage).

En outre, le chômeur doit être disponible pour l’ensemble du marché du travail (article 58 de l'arrêté royal du 25 novembre 1991).

Concrètement, cela signifie que toute personne qui dispose d’un permis de séjour et d’une autorisation de travail valables a droit à des allocations de chômage à condition d’être disponible pour l’ensemble du marché du travail.

Une personne à laquelle s’applique la mention «marché du travail limité» ou «marché du travail: non» ne pourra donc pas ouvrir un droit aux allocations de chômage.

Ce principe ne connaît qu’une seule exception, à savoir lorsque la personne perd son droit de séjour au moment où son contrat de travail prend fin. Dans pareil cas de figure, la personne pourra malgré tout bénéficier d’allocations de chômage pour une durée de soixante jours, et ce même si son titre de séjour (par exemple, l’annexe 51) ne donne pas accès à l’ensemble du marché du travail (article 69, § 2, de l'arrêté royal du 25 novembre 1991). Cette personne devra toutefois être inscrite comme demandeur d’emploi.

1) De bevoegdheid van de Federale Staat voor wat betreft de tewerkstelling van buitenlandse onderdanen is beperkt tot diegenen die die zich in een specifieke verblijfssituatie bevinden. Deze materie is op dit moment geregeld door de wet van 9 mei 2018 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse onderdanen die zich in een specifieke verblijfssituatie bevinden en haar koninklijk uitvoeringsbesluit van 2 september 2018.

Dit koninklijk besluit bepaalt de toelating om te werken voor buitenlandse onderdanen die oorspronkelijk naar België komen om andere redenen dan om te werken en die dus geen economische migranten zijn (studenten, vluchttelingen, personen in gezinshereniging, enz.). Economische migratie (single permit, arbeidskaart B, enz.) is een gewestelijke bevoegdheid.

Het algemeen principe is dat de vreemdeling moet beschikken over één enkel document, afgeleverd door de Dienst vreemdelingenzaken van de federale overheisdienst (FOD) Binnenlandse Zaken, dat tegelijkertijd zowel zijn recht tot verblijf alsook zijn toegang tot de arbeidsmarkt vermeldt. Naargelang het geval, kan deze toegang onbeperkt, beperkt of uitgesloten zijn. In dat verband bevat het koninklijk besluit van 2 september 2018 geen uitdrukkelijke beperking met betrekking tot tewerkstelling in het kader van artikel 60 van de organieke wet betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn van 8 juli 1976.

Het is bijgevolg aangewezen om de tekst van het koninklijk besluit van 2 september 2018 te raadplegen, die de arbeidsvergunning van de betrokken vreemdelingen op basis van hun verblijfssituatie bepaalt. De duurtijd van de arbeidsvergunning is rechtstreeks gekoppeld aan deze van het verblijfsdocument.

2) Het regeerakkoord van 30 september 2020 voorziet dat, om tegemoet te komen aan de behoeften van de arbeidsmarkt, de regelgeving betreffende de «unieke» verblijfsvergunning in overleg met de Gewesten en de sociale partners zal worden aangepast.

3) Om recht te hebben op werkloosheidsuitkeringen moet de vreemde of staatloze werknemer voldoen aan de wetgeving die betrekking heeft op de vreemdelingen en aan deze die betrekking heeft op de tewerkstelling van vreemde arbeidskrachten. De werknemer moet met andere woorden een geldig recht op verblijf in België hebben en hier legaal mogen werken (artikelen 43 en 69 van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering).

Bovendien moet de werkloze beschikbaar zijn voor de volledige arbeidsmarkt (artikel 58 van het koninklijk besluit van 25 november 1991).

Concreet betekent dit dat elke persoon die over een geldige verblijfsvergunning en arbeidsvergunning beschikt, recht heeft op werkloosheidsuitkeringen voor zover deze beschikbaar is voor de volledige arbeidsmarkt.

Iemand met een vermelding «arbeidsmarkt beperkt» of «arbeidsmarkt: niet» zal dus geen recht op werkloosheidsuitkeringen kunnen openen.

De enige uitzondering hierop is de persoon die door het einde van een arbeidsovereenkomst ook zijn recht op verblijf verliest. Deze persoon zal toch zestig dagen van het recht op werkloosheidsuitkeringen kunnen genieten, ook indien zijn verblijfstitel (bijvoorbeeld bijlage 51) geen toegang geeft tot de volledige arbeidsmarkt (artikel 69, § 2, van het koninklijk besluit van 25 november 1991). Deze persoon moet wel ingeschreven zijn als werkzoekende.