Opdat het onderzoekscentrum van het Studiecentrum voor kernenergie (SCK) met vestiging in Mol haar activiteiten ook in de toekomst kan voortzetten, is er nood aan grote onderzoeksinstallaties. Vanuit dit gegeven en door het feit dat de huidige onderzoeksmachine, de BR2-reactor, zijn levenseinde nadert, werd er in 1997 gestart met het MYRRHA-project. Dit project omvat de ontwikkeling van een multifunctionele onderzoeksreactor. Het onderzoek gaat van verbranding van gebruikte kernbrandstof, over de productie en ontwikkeling van radio-isotopen voor medisch gebruik tot materiaalbestralingstests. MYRRHA is goed voor een totale investering van 1 miljard euro.

Het concept van de MYRRHA, waarbij een reactor aangedreven wordt door een versneller, is innovatief en opent nieuwe pistes voor onderzoek, ontwikkeling en toepassingen, zo staat te lezen op de website van de vzw Strategische Projectenorganisatie Kempen. MYRRHA werd internationaal erkend en door de Europese Commissie geklasseerd als " prioritair " en opgenomen in de Europese strategische planning voor onderzoek en energietechnologie als één van de vijftig belangrijkste onderzoeksprojecten in Europa.

Het MYRRHA-project kan rekenen op een financiële steun van de Belgische overheid van 40 %, met andere woorden 32 miljoen euro per jaar. De assemblage van de nieuwe onderzoeksreactor is gepland in 2022, tegen 2025 zou de onderzoeksinfrastructuur operationeel moeten zijn. In 2014 wordt in een tussentijdse evaluatie voorzien door de Belgische regering.

MYRRHA zal ingezet worden voor het onderzoek naar en de ontwikkeling van transmutatie. Dat is een proces waarbij de gebruikte brandstof van kerncentrales omgezet wordt in restmateriaal met een veel lagere radiotoxiciteit. Dit zou een doorbraak betekenen in de problematiek van de berging van het nucleaire afval.

Uit een studie naar de sociaal-economische impact van het MYRRHA-project, uitgevoerd door de Strategische Projectenorganisatie Kempen vzw (SPK) in opdracht van het SCK, blijkt dat MYRRHA een positieve impact heeft op de ontwikkeling van het SCK, de Kempen en België. Mits een goede positionering zou het MYRRHA-project kunnen uitgroeien tot aantrekkingspool voor talent, voor industriële samenwerkingsverbanden en voor nieuwe bedrijvigheid in de regio. De tewerkstellingscreatie wordt in dat geval geschat op een tweeduizendtal jobs, indirecte effecten meegerekend.

Ik heb volgende vragen voor de geachte staatssecretaris :

1) In 2014 zou het MYRRHA-project onderworpen worden aan een tussentijdse evaluatie door de Belgische regering. Werd deze tussentijdse evaluatie inmiddels al aangevat en ook al voltooid ?

a) Zo ja, wat zijn de belangrijk bevindingen en conclusies ? Bevindt het MYRRHA-project zich nog steeds op het schema van het uitgestippelde tijdspad ? Dient het project op basis van het evaluatierapport bijgestuurd te worden ? Zo ja, op welke punten ?

b) Zo nee, wanneer zal deze evaluatie voltooid zijn ?

2) Werd er al een advies bekomen van het Federaal Agentschap voor nucleaire controle (FANC) voor de bouwvergunning van de MYRRHA-gebouwen ? Was dit advies positief ?

3) Heeft het SCK al zekerheid verworven over de financiering van 40 % door een internationaal consortium, en zo ja, welk consortium betreft het ?

4) Voor de periode 2010-2014 werd in een Belgische overheidssteun van 60 miljoen euro voorzien om het Front End Engineering Design (FEED) te realiseren. Hoeveel middelen werden er tussen 2010 en heden door de federale overheid gereserveerd en besteed aan het MYRRHA-project ? Hoeveel zal de jaarlijkse Belgische overheidssteun bedragen voor de periode 2015-2025 ?

5) Ziet de geachte staatssecretaris mogelijkheden van hertewerkstelling van werknemers van Ford Genk en de toeleveringsbedrijven binnen het MYRRHA-project ? Welke gerichte inspanningen zullen hiervoor desgevallend worden ondernomen ? Werd hierover al overleg gepleegd met het Vlaams Gewest ?

Het geachte lid vindt hierna het antwoord op zijn vraag.

1) Het Studiecentrum voor kernenergie (SCK-CEN) heeft eind oktober 2014 de eerste versie van het eindevaluatieverslag voor de periode 2010-2014 bezorgd. Uit dat verslag blijkt dat MYYRHA niet alle door de regering vastgelegde initiële doelstellingen haalt. Na de natuurramp in Japan met in aansluiting daarop het ongeval in de kerncentrale van Fukushima, hebben verscheidene landen zich afgevraagd of het niet opportuun was samen te werken in het kader van dat type van onderzoek, op het ogenblik dat de financiële crisis verergerde.

De Europese Commissie heeft nochtans besloten MYRRHA te selecteren onder de vijftig projecten die op de lijst van het ESFRI (European Strategy Forum for Research) stonden, waardoor het project vanaf 2015 in het kader van het programma HORIZON-2020 steun geniet voor een bedrag van 11,25 miljoen euro. Daar het project MYRRHA op de ESFRI-lijst staat, kan het ook kredieten genieten van de Europese Investeringsbank (EIB).

2. Het SCK-CEN staat nog voor een aantal specifieke uitdagingen, te weten :

– verder verfijnen en de laatste hand leggen aan het design van MYRRHA ;

– een eerste gunstig advies krijgen van het FANC in het kader van de machtigingsprocedure ; en

– zekerheid verwerven dat een internationaal consortium 40 % financiert van 60 % van de bijdrage van het SCK-CEN aan het totaalbudget.

3) Nog niet. De door de Europese Unie aangegane verbintenis begint echter gestalte te krijgen, de samenwerkingsvooruitzichten met Japan zijn vrij veelbelovend en die met Duitsland gaan de goede richting uit.

4) Het initiële vastgelegde totaalbudget voor MYRRHA beloopt 145,34 miljoen euro. In 2010 heeft de regering 60 miljoen euro vrijgemaakt, waarvan de federale overheidsdienst (FOD) Economie, Kleine en Middelgrote Ondernemingen (Kmo's), Middenstand en Energie en de programmatorische overheidsdienst (POD) Wetenschapsbeleid elk 50 % voor hun rekening hebben genomen. Dat bedrag werd tot in 2014 elk jaar met 3 miljoen euro verhoogd. Zodra het consortium MYRRHA tot stand is gebracht, zal het bedrag van de staatssteun zijn bekend. Tegen eind 2016 wordt een raming verwacht. Het is al bekend dat het SCK-CEN voor de periode 2015-2016 20 miljoen euro heeft gevraagd en 5 miljoen euro voor het jointventurecontract DEMOCRITOS 2 (Demonstration of Myrrha Operation and CRITical Objects for Safety), dat in 2011 werd ondertekend met het von Karman Instituut.

5) MYRRHA geeft niet enkel een wetenschappelijk antwoord op toekomstige uitdagingen, maar weegt sociaaleconomisch ook echt door, met het creëren van twee duizend directe en indirecte banen. De werknemers en de onderaannemers van Ford, die bovendien vergeleken met die van Mol de nabijheid van Genk genieten, kunnen mogelijk worden wedertewerkgesteld. Dat gebeurt echter niet noodzakelijkerwijs automatisch.