SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2018-2019 Zitting 2018-2019
________________
18 février 2019 18 februari 2019
________________
Question écrite n° 6-2354 Schriftelijke vraag nr. 6-2354

de Rik Daems (Open Vld)

van Rik Daems (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre des Finances, chargé de la Lutte contre la fraude fiscale, et Ministre de la Coopération au développement

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën, belast met Bestrijding van de fiscale fraude, en Minister van Ontwikkelingssamenwerking
________________
Prêts à taux usuraires - PME - Usuriers- Organismes de crédit scandinaves Geld lenen aan woekerrentes - KMO's - Woekeraars - Scandinavische kredietverstrekkers 
________________
petites et moyennes entreprises
établissement de crédit
intérêt
Financial Services and Markets Authority
crédit industriel
crédit
kleine en middelgrote onderneming
kredietinstelling
rente
Financial Services and Markets Authority
industrieel krediet
krediet
________ ________
18/2/2019Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 21/3/2019)
21/3/2019Antwoord
18/2/2019Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 21/3/2019)
21/3/2019Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 6-2353
Aussi posée à : question écrite 6-2355
Aussi posée à : question écrite 6-2353
Aussi posée à : question écrite 6-2355
________ ________
Question n° 6-2354 du 18 février 2019 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-2354 d.d. 18 februari 2019 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Depuis peu, des organismes de crédit scandinaves s'adressent à de petites entreprises pour leur proposer des prêts à taux usuraires. Aux Pays-Bas, les plaintes émises contre différentes sociétés qui offrent ces prêts usuraires à des petits entrepreneurs sont légion. Dans notre pays également, ces prêteurs sont sous le feu des critiques parce qu'ils octroient des crédits express aux particuliers à des taux usuraires, sans avoir bien contrôlé les plans ou résultats d'exploitation. Sont concernées la société suédoise Yeaz et les sociétés finlandaises OPR et Ferratum qui prêtent des millions d'euros à des petits entrepreneurs qui ne peuvent pas s'adresser aux banques régulières faute de garanties suffisantes. Chez Ferratums label B2Businesslening, un prêt est assorti d'un taux d'intérêt moyen de 38 % par an. Chez OPR Bedrijfskrediet, le prêt le plus intéressant affiche un taux d'intérêt de 30 % par an, le moins intéressant, de 200 %. Chez Yeaz, les taux d'intérêt varient entre 18 % et 57 % par an. Le ministre néerlandais des Finances, Wopke Hoekstra, a déjà confirmé le phénomène en réponse à des questions posées par plusieurs parlementaires.

Il est évident que des taux d'intérêt de 30, 50, voire 200 % par an sont des taux usuraires qui menacent la survie de ces PME.

Il s'agit d'une compétence transversale partagée entre le Fédéral et les Régions. Les Régions sont compétentes entre autres pour l'appui et le conseil aux entreprises, les implantations et les baux commerciaux, la politique des prix, le commerce extérieur, ainsi que la politique économique. La réglementation relative aux crédits et au contrôle des banques et des établissements de crédit relève du niveau fédéral (et européen).

Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Que pensez-vous des informations selon lesquelles des organismes de crédit scandinaves accordent (en tout cas aux Pays-Bas) des prêts, sans avoir bien contrôlé les plans ou les résultats d'exploitation, à des petits entrepreneurs qui ne peuvent s'adresser nulle part ailleurs pour obtenir un crédit (complémentaire) ? Avez-vous connaissance ou avez-vous déjà reçu des plaintes de la part de petits entrepreneurs ? Des prêts à des taux usuraires sont-ils également proposés à de petits entrepreneurs dans notre pays ? Pouvez-vous commenter en détail le nombre éventuel de plaintes ?

2) Pouvez-vous indiquer si on applique, dans notre pays, un taux d'intérêt maximum pour les crédits aux (petits) entrepreneurs, comme on le fait pour les crédits aux consommateurs et aux particuliers (taux annuel effectif global) ?

3) Pensez-vous qu'il faille, le cas échéant, légiférer en matière d'octroi de crédit aux petits entrepreneurs, en examinant l'opportunité de fixer un taux d'intérêt maximum ?

4) Êtes-vous disposé à faire étudier cette question de manière approfondie par la FSMA ou d'autres services compétents et à vérifier si les pratiques observées aux Pays-Bas risquent aussi d'être utilisées dans notre pays ? Dans l'affirmative, pouvez-vous préciser le calendrier ? Dans la négative, pourquoi et que comptez-vous faire alors ?

 

Sinds kort richten Scandinavische kredietverstrekkers zich tot kleine ondernemers voor woekerleningen. In Nederland regent het klachten tegen verschillende firma's die deze woekerleningen aanbieden aan kleine ondernemers. Ook in ons land kwamen deze kredietverstrekkers onder vuur te liggen door de flitskredieten die zij aanbieden aan particulieren tegen woekerrentes. De leningen worden aangeboden zonder deugdelijke controle van bedrijfsplannen of cijfers. Het betreft de uit Zweden afkomstige Yeaz en het Finse OPR en Ferratum die miljoenen euro's uitlenen aan kleine ondernemers die door gebrek aan onderpand niet bij de reguliere banken terecht kunnen. Een lening bij Ferratums label B2Businesslening kost gemiddeld 38 % per jaar. Bij OPR Bedrijfskrediet kost de meest gunstige lening 30 % rente per jaar, de minst gunstige kost 200 % rente. Bij Yeaz schommelen de rentes tussen de 18% en 57 % per jaar. De Nederlandse minister van Financiën, Hoekstra bevestigde alvast het fenomeen in zijn antwoord op vragen van diverse Nederlandse parlementsleden.

Het hoeft geen betoog dat rentes die oplopen tot 30, 50 en zelfs 200 % op jaarbasis wurgkredieten zijn die het voorbestaan van deze kmo's bedreigen.

Het betreft een transversale aangelegenheid met de Gewesten. De Gewesten zijn bevoegd voor onder meer de steun en advies aan bedrijven, handelsvestiging en handelshuur, prijsbeleid en buitenlandse handel alsook het economisch beleid. De regelgeving wat betreft kredieten en toezicht op banken en kredietinstellingen is federaal (en Europees).

Graag kreeg ik een antwoord op volgende vragen :

1) Hoe reageert u op de berichten dat (alvast in Nederland) Scandinavische kredietverstrekkers zonder deugdelijke controle van bedrijfsplannen of cijfers in toenemende mate woekerleningen verstrekken aan kleine ondernemers, die nergens anders terecht kunnen voor het verkrijgen van (aanvullend) krediet ? Heeft u weet of heeft u reeds klachten ontvangen van ondernemers ? Is ook in ons land sprake van woekerleningen aan kleine ondernemers ? Kan u uitvoering het eventueel aantal klachten toelichten ?

2) Kunt u preciseren of er in ons land voor (kleine) ondernemers géén maximum rentepercentage voor leningen geldt, in tegenstelling tot de maximum rentepercentages (jaarlijks kostenpercentage) voor leningen aan consumenten en particulieren ?

3) Meent u dat er zonodig wettelijk moet worden ingegrepen wat betreft de kredietverlening aan kleine ondernemers waarbij de wenselijkheid van een renteplafond wordt onderzocht ?

4) Bent u bereid om dit nader te laten onderzoeken door het FSMA of andere bevoegde diensten en na te gaan of de praktijken die in Nederland plaatsvinden zich ook bij ons dreigen voor te doen ? Zo ja, kan u de timing preciseren ? Zo neen, waarom niet en wat gaat u dan wel doen ?

 
Réponse reçue le 21 mars 2019 : Antwoord ontvangen op 21 maart 2019 :

1) & 2) En réponse à vos questions, je puis vous confirmer que j’ai comme vous pris connaissance par le biais de la presse néerlandaise des méthodes employées par certains prêteurs scandinaves aux Pays-Bas. Il va sans dire que ces pratiques ne sont pas acceptables.

Je me suis enquis auprès de la FSMA de l’existence de plaintes relatives à des procédés similaires en Belgique. La FSMA m’a confirmé n’avoir à ce jour pas reçu de telles plaintes de la part de PME. Les trois prêteurs cités dans la question ne sont par ailleurs ni agréés par la FSMA, ni inscrits auprès d’elle.

En Belgique, l’octroi de crédits aux PME est encadré par la loi du 21 décembre 2013 relative à diverses dispositions concernant le financement des petites et moyennes entreprises. Bien que la loi ne prévoie pas de taux plafond pour les prêts aux PME, elle stipule ce qui suit en ses articles 4 et 6 :

« Le prêteur, l'intermédiaire de crédit et l'entreprise se comportent de bonne foi et équitablement dans leurs relations juridiques réciproques. Les informations qu'ils fournissent doivent être correctes, claires et non trompeuses. »

« Le prêteur et, le cas échéant l'intermédiaire de crédit recherchent, dans le cadre des contrats de crédit qu'ils offrent habituellement ou pour lesquels ils interviennent habituellement, le type de crédit le mieux adapté, compte tenu de la situation financière de l'entreprise au moment de la conclusion du contrat de crédit et du but du crédit. »

Le fait d’octroyer à une PME un crédit qui peut être considéré comme usuraire et mettant en péril la pérennité de l’entreprise, sans avoir préalablement analysé son plan d’affaires, contrevient donc à la loi précitée. J’ai demandé à la FSMA d’être vigilante sur ce point.

3) En l’absence à l’heure actuelle d’indices d’abus, je ne vois pas de nécessité de modifier à court terme la législation pour y insérer des taux plafond. Cette éventualité pourrait bien évidemment être à nouveau envisagée si je devais constater que des problèmes sérieux surgissent dans le marché.

4) Comme indiqué au point 1), j’ai demandé à la FSMA de surveiller de près les évolutions ultérieures dans le marché et de m’en informer le cas échéant.

1) & 2) In antwoord op uw vragen kan ik u bevestigen dat ik net zoals u via de Nederlandse pers kennis heb genomen van de praktijken die door bepaalde Scandinavische kredietverstrekkers in Nederland worden gehanteerd. Het spreekt voor zich dat deze praktijken niet aanvaardbaar zijn.

Ik heb bij de FSMA inlichtingen ingewonnen over het bestaan van klachten met betrekking tot gelijkaardige praktijken in België. De FSMA heeft me bevestigd tot nog toe geen dergelijke klachten van KMO’s te hebben ontvangen. Voorts zijn de drie kredietverstrekkers, van wie er sprake is in de vraag, noch vergund, noch ingeschreven bij de FSMA.

In België wordt het verstrekken van leningen aan KMO’s omkaderd door de wet van 21 december 2013 betreffende diverse bepalingen inzake de financiering voor kleine en middelgrote ondernemingen. Hoewel de wet niet voorziet in een maximumpercentage voor rentes op leningen voor KMO’s, bepalen de artikelen 4 en 6 van de wet het volgende :

« De kredietgever, de kredietbemiddelaar en de onderneming gedragen zich in hun onderlinge rechtsverhoudingen te goeder trouw en billijk. De door hen verstrekte informatie moet correct, duidelijk en niet misleidend zijn. »

« De kredietgever en, in voorkomend geval de kredietbemiddelaar, zoeken voor de kredietovereenkomsten die zij gewoonlijk aanbieden of waarvoor zij gewoonlijk bemiddelen, het krediet dat qua soort het best is aangepast rekening houdend met de financiële toestand van de onderneming op het ogenblik van het sluiten van de kredietovereenkomst en met het doel van het krediet. »

Het verstrekken van een krediet aan een KMO dat als een « wurgkrediet » kan worden beschouwd en, het voortbestaan van de betrokken KMO bedreigt, en dit zonder vooraf de bedrijfsplannen te hebben geanalyseerd, is dan ook in strijd met voormelde wetgeving. Ik heb de FSMA gevraagd op dit punt waakzaam te zijn.

3) Aangezien er thans geen aanwijzingen zijn dat er misbruiken zijn, zie ik geen noodzaak om op korte termijn de wetgeving aan te passen om te voorzien in maximale rentepercentages. Mocht ik vaststellen dat er zich in de markt ernstige problemen voordoen kan dit vanzelfsprekend steeds opnieuw worden overwogen.

4) Zoals bevestigd sub 1), heb ik de FSMA gevraagd bijzonder waakzaam te zijn voor verdere ontwikkelingen in de markt en mij hierover desgevallend te informeren.