Wat het transversaal karakter van de vraag betreft : de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Cybercrime is één van de transversale prioriteiten. De beleggingen in zogenaamde « cryptocurrency » vallen hieronder. Het betreft dus een transversale gewestaangelegenheid waarbij de rol van de Gewesten vooral in het preventieve luik te situeren valt.

Uit uitvoerige berichtgeving in de pers in april 2017 bleek dat er in diverse zalen doorheen het land allerhande beleggings- en investeringsclubs digitale munten aan de man te brengen via agressieve verkooptechnieken (cf. Lars Bové en Pieter Suy in De Tijd van 15 april 2017, blz. 1, 6 en 7). Het betreft onder meer de zogenaamde « Nanotec », de « Octa Premium Coin », de « Crypto888 » en de « Onecoin ». Via mond-tot-mondreclame en tijdens feestjes of sportevenementen, zoals in Aalst, worden mensen verleid tot een belegging in de nieuwe « Nanotec ».

Luidens de bedenkers van de digitale munt « Nanotec » zou men op maandbasis vlot rendementen van tientallen procenten kunne halen en dit los van de commissie inkomsten die je uitbetaald krijgt als je nieuwe mensen aanbrengt voor het Nano-clubnetwerk. Enkele mensen blijken zelfs geld te lenen om dit dan vervolgens in de « Nanotec » te steken, aldus De Tijd.

Naar verluidt staat « Nanotec » op de radar bij de Autoriteit voor financiële diensten en markten (FSMA – Financial Services and Markets Authority), de financiële toezichthouder. Deze laatste stelt en ik citeer : « We hebben aanwijzingen dat ook de activiteiten van Nanoclub, dat beweert virtuele munten aan te bieden, van frauduleuze aard zijn, onder meer in de zin van een piramidespel. »

Buitenlandse regulatoren nemen Nanoclub intussen ook in het vizier. In Zweden opende de politie een onderzoek na een waarschuwing van de lokale kansspelcommissie, die er een piramidespel in zag.

Ik heb het hier voor de duidelijkheid niet over bitcoins die werken met de blockchain technologie en die daadwerkelijk kunnen worden gebruikt als betaalmiddel maar wel over de facto waardeloze digitale munten die nergens worden aanvaard als betaalmiddel en die veeleer de eigenschappen hebben van virtueel monopolygeld.

Daarom heb ik volgende vragen voor u  :

1) Kan de economische inspectie meedelen welke stappen zij reeds heeft ondernomen om te voorkomen dat argeloze beleggers en consumenten / spaarders hun spaarcenten steken in allerhande digitale munteenheden waarbij hen een hoog rendement wordt voorgespiegeld en de karakteristieken veeleer wijzen op piramideverkoop van monopoliegeld ? Welke digitale munten werden reeds onderzocht en wat waren de resultaten ?

2) Kan de Economische Inspectie meedelen hoeveel klachten zij de jongste drie jaar op jaarbasis hebben ontvangen betreffende aanbiedingen voor « pseudo » beleggingen in digitale munten ? Kan zij meedelen hoeveel gedupeerden reeds spaargeld kwijt zijn alsook over welk totaalbedrag we spreken ?

3) Wordt het niet meer dan tijd dat uzelf of de Economische Inspectie duidelijk communiceert naar de burger toe dat dergelijke beleggingen in digitale munten grote risico's inhouden en veeleer een nieuwe vorm piramideverkoop betreft ? Zo neen, waarom niet ? Zo ja, kan dit uitvoerig worden toegelicht ? Wat is de inhoud en de kalender ?

4) Heeft de Kansspelcommissie reeds stappen ondernemen naar het voorbeeld van Zweden tegen de aanbieders van digitale munten via allerhande clubs en netwerken ? Zo neen, waarom niet ? Zo ja, kan dit worden toegelicht ?

5) Kan u meedelen hoeveel organisatoren van piramideverkoop de jongste drie jaar in verdenking werden gesteld alsook hoeveel van hen respectievelijk de jongste drie jaar werden veroordeeld ?

6) Kan u meedelen of er reeds gerechtelijke onderzoeken zijn afgerond jegens de frauduleuze verkoop van digitale munten ? Zo neen, waarom niet ? Zo ja, kan u dit toelichten ?

7) Hoeveel gedupeerden zijn er reeds wat betreft pseudobeleggingen in digitale munten ? Beschikt u over enig cijfer of enige indicatie ?

1) In 2016 heeft de Economische Inspectie drie pro Justitia ‘s opgemaakt betreffende piramideverkoop. Eén pro Justitia van inlichting werd opgemaakt betreffende Ponzifraude, voor oplichting en / of poging tot oplichting. Als gevolg van de acties de Inspectie werden in 2016 twee websites en twee Facebookpagina’s die promotie maakten voor piramidesystemen ontoegankelijk gemaakt.

De praktijken waarnaar u verwijst, betreffen het misdrijf oplichting of poging tot oplichting, weliswaar in een piramidale structuur. Tot voor kort was de Economische Inspectie niet bevoegd om dergelijke misdrijven op te sporen en vast te stellen. Het is pas vrij recent dat op mijn initiatief het koninklijk besluit van 27 januari 2017 werd genomen dat aan bepaalde agenten van de Economische Inspectie de hoedanigheid toekent van officier van gerechtelijke politie. Dit geeft meteen meer slagkracht aan de Economische Inspectie om op te treden in dergelijke dossiers. Mijn administratie heeft dan ook een onderzoek opgestart naar de activiteiten van Nanoclub en zijn voorgangers, dat momenteel nog lopende is.

2) Het registratiesysteem liet tot voor kort niet toe om betrouwbare gegevens te verzamelen over het aantal meldingen in dit verband. Dankzij een recente aanpassing van het registratiesysteem zal dit in de toekomst wel kunnen. Gekende namen waarover de Economische Inspectie klachten heeft ontvangen zijn LEOcoin, OneCoin en Nano Coin.

3) De federale overheidsdienst (FOD) Economie heeft tot op heden inderdaad nog niet gecommuniceerd over het onderwerp. De Autoriteit voor financiële diensten en markten (Financial Services and Markets Authority – FSMA) en de Nationale Bank van België daarentegen hebben dit wel al gedaan. In 20014 en 2015 hebben ze gezamenlijke waarschuwingen gepubliceerd ter attentie van de financiële consument om hem te wijzen op de risico’s van het gebruik van virtueel geld. In september 2016 heeft de FSMA op haar website een waarschuwing gepubliceerd voor dit fenomeen, met een aantal concrete aanbevelingen.

Als gevolg van de thematische Ministerraad van 14 mei 2017 zal een informatiecampagne worden uitgewerkt over het thema beleggingsfraude.

4), 5) & 6) Deze vragen betreffen de bevoegdheid van mijn collega, de minister van Justitie, aan wie deze vraag ook gesteld werd.

7) Ik beschik niet over cijfers of indicaties met betrekking tot het aantal gedupeerden.