SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2016-2017 Zitting 2016-2017
________________
14 avril 2017 14 april 2017
________________
Question écrite n° 6-1383 Schriftelijke vraag nr. 6-1383

de Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Réseau d'aide à des terroristes condamnés - Rôle possible d'incubateur de terroristes - Droit de visite dans les prisons - Sûreté de l'État Ondersteuningsnetwerk van veroordeelde terroristen - Mogelijke rol als incubator voor terroristen - Bezoekrecht in gevangenissen - Veiligheid van de Staat 
________________
radicalisation
intégrisme religieux
terrorisme
extrémisme
détenu
radicalisering
religieus conservatisme
terrorisme
extremisme
gedetineerde
________ ________
14/4/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 18/5/2017)
27/7/2017Antwoord
14/4/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 18/5/2017)
27/7/2017Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 6-1382 Aussi posée à : question écrite 6-1382
________ ________
Question n° 6-1383 du 14 avril 2017 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-1383 d.d. 14 april 2017 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Je me réfère aux questions écrites n°s 6-822 et 6-1161 que j'ai posées antérieurement, et à votre réponse à ces questions.

Nous savons à présent que différents réseaux d'aide et « mouvements sympathisants » sont en contact avec des terroristes condamnés, par le biais de lettres, de littérature et de dons. L'ASBL française Sanabil, dont on a sait désormais qu'elle s'est rendue coupable de prosélytisme et de valorisation du terrorisme, a ainsi envoyé des lettres à au moins 20 personnes détenues dans notre pays, et pour certaines d'entre elles, plusieurs fois. Cette ASBL se consacre activement aux détenus condamnés pour terrorisme. Outre une « assistance religieuse », elle offre aux détenus et à leur famille des cadeaux sous la forme d'argent, de vêtements et de lectures religieuses salafistes. L'organisation comptait 750 membres provenant de onze pays.

Le ministre français de l'Intérieur a fait dissoudre cette association par décret. Les administrateurs de l'ASBL ont été assignés à résidence. Je me réfère entre autres à d'autres révélations sur des contacts entre des membres de l'ASBL Sanabil et des terroristes belges avant que des attentats ne soient commis (cf. http://www.leparisien.fr/faits-divers/mouvements-d-argent-suspects-le-jour-des-attentats-28-10-2016-6261078.php). Je me réfère également à l'auteur de l'attentat contre le Musée juif (Mehdi Nemmouche), qui s'était explicitement adressé à Sanabil par courrier pour obtenir des textes salafistes.

Il ressort à votre réponse à ma question 6-1161 qu'il y a encore plusieurs autres réseaux d'aide qui s'adressent à des prêcheurs de haine et terroristes condamnés. Il s'avère qu'ils opèrent dans presque tous les pays qui nous entourent.

Quant au caractère transversal de cette question, l'accord de gouvernement flamand accorde une attention particulière à la prévention de la radicalisation. Il est question de la création d'une cellule regroupant des experts de divers domaines politiques, chargée de détecter et de prévenir la radicalisation et d'y remédier, qui comporterait un point de contact central et travaillerait en collaboration avec d'autres autorités. C'est l'Agentschap Binnenlands Bestuur (Agence flamande de l'Intérieur) qui est chargée de la coordination de cette cellule. C'est surtout dans l'approche proactive et le contrôle qye l'autorité fédérale a un rôle clé à jouer. À l'avenir, un fonctionnaire fédéral du SPF Intérieur fera également partie de cette cellule. Il s'agit dès lors d'une matière régionale transversale. Je me réfère également au plan d'action récemment mis sur pied par le gouvernement flamand en vue de prévenir les processus de radicalisation susceptibles de conduire à l'extrémisme et au terrorisme.

J'aimerais obtenir une réponse aux questions supplémentaires que voici :

1) Étant donné que l'ASBL Sanabil et d'autres groupements de France ont également déployé leurs activités dans notre pays, il importe de travailler en étroite collaboration avec tous les pays européens afin d'identifier rapidement ces réseaux d'aide et sympathisants de terroristes condamnés et d'éviter qu'ils ne développent, au départ de pays qui nous entourent, des actions de soutien (dons, lettres, visites, littérature, forums internet) en faveur de personnes condamnées pour terrorisme dans notre pays. Une concertation systématique existe-t-elle effectivement, et dans l'affirmative, quels en ont été les résultats concrets sur le plan des activités, des réseaux et des groupements qui développent des actions de soutien orientées sur notre pays ?

2) Existe-t-il des indications selon lesquelles Sanabil n'est pas seulement un réseau d'aide pour des terroristes et des prêcheurs de haine qui ont été condamnés, mais qu'elle aurait également été en contact avec des auteurs d'attentats en Belgique et en France et ce, avant que les attentats n'aient lieu ? Cette question a-t-elle été examinée explicitement par nos services de la sûreté et dans l'affirmative, quel en a été le résultat ? Dans la négative, pourquoi ? Pouvez-vous, dans la mesure du possible, fournir des explications ?

3) Disposez-vous d'indications ou d'informations selon lesquelles l'ASBL Sanabil était en relation avec des détenus, dans notre pays et en France, qui, une fois libérés, ont développé des activités terroristes dans notre pays ? Dans l'affirmative, pouvez-vous détailler votre réponse ?

4) Avez-vous connaissance de réseaux d'aide à des terroristes condamnés qui ont également rendu divers services à de futurs terroristes et qui constituent dès lors un incubateur de terrorisme, et ce, en ce qui concerne des attentats visant notre pays et/ou l'étranger ? Pouvez-vous détailler votre réponse ?

5) Les personnes qui rendent visite à des détenus condamnés pour terrorisme font-elles l'objet d'un contrôle, de même que les anciens combattants pour la Syrie qui sont détenus dans notre pays, et dans l'affirmative, quels sont les critères ? Existe-t-il des directives à cet égard et pouvez-vous les expliquer ?

 

Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vragen nrs.6-822 en 6-1161 en uw antwoord op deze vragen.

Nu weten we dat diverse ondersteuningsnetwerken en "sympathisantenbewegingen" van veroordeelde terroristen via brieven, literatuur en giften met hen in contact staan. De Franse vzw Sanabil waarvan ondertussen geweten is dat zij zich schuldig maakten aan bekeringsdrang en het verheerlijken van terrorisme verzond aldus briefwisseling met minsten 20 gedetineerden in ons land, waarvan sommigen meerdere keren. Deze vzw richt zich actief tot voor terrorisme veroordeelde gedetineerden. Naast zogenaamde "religieuze bijstand" stelt deze organisatie giften ter beschikking van de veroordeelden en hun familie en dit onder de vorm van geld, kleren en religieuze salafistische lectuur. De organisatie had 750 leden vanuit 11 landen.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken heeft per Decreet deze vzw laten ontbinden. De bestuurders van de vzw hebben huisarrest gekregen. Ik verwijs onder meer naar andere revelaties over contacten tussen leden van VZW Sanabil en Belgische terroristen voor dat er aanslagen werden gepleegd (cf. http://www.leparisien.fr/faits-divers/mouvements-d-argent-suspects-le-jour-des-attentats-28-10-2016-6261078.php). Ik verwijs tevens naar de dader van de aanslag tegen het Joods Museum (Mehdi Nemmouche), die zich expliciet via correspondentie tot Sanabil richtte om religieuze salafistische teksten te bekomen.

Uit uw antwoord op mijn vraag nr. 6-1161 blijkt er nog menige andere ondersteuningsnetwerken te zijn die zich richten tot veroordeelde haatpredikers en terroristen en deze blijken te opereren in bijna al onze buurlanden waarbij deze zoals we nu weten zich niet bepreken tot de landgrenzen.

Wat betreft het transversaal karakter van deze vraag: in het Vlaams regeerakkoord wordt er aandacht besteed aan het voorkomen van radicalisering en is er sprake van 'het oprichten van een cel met experten uit de diverse beleidsdomeinen om radicalisering te voorkomen, te detecteren en te remediëren, met één centraal aanspreekpunt en in samenwerking met andere overheden. De coördinatie van deze cel ligt bij het Agentschap Binnenlands Bestuur. Vooral wat betreft de proactieve aanpak en de handhaving vervult de federale overheid een sleutelrol. In de toekomst zal ook federale ambtenaar van de FOD Binnenlandse Zaken deel uitmaken van deze cel. Het betreft aldus een transversale Gewestaangelegenheid. Ik verwijs tevens naar het recente actieplan van de Vlaamse regering ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme.

Ik had dan ook graag een antwoord gekregen op de volgende aanvullende vragen:

1) Gezien onder meer Sanabil vanuit Frankrijk ook hun activiteiten naar ons land ontplooide is het belangrijk om in nauw overleg te staan met alle Europese landen om deze ondersteuningsnetwerken en sympathisanten van veroordeelde terroristen enerzijds snel in kaart te brengen en anderzijds tevens te voorkomen dat zij vanuit de buurlanden steunactiviteiten (giften, brieven, bezoeken, literatuur, internetfora) ontplooien naar de gedetineerden voor terrorisme in ons land toe en vice versa. Kan u gedetailleerd aangeven of er daadwerkelijk systematisch overleg is en zo ja, welke waren hiervan de concrete resultaten naar activiteiten en netwerken en groeperingen die steunactiviteiten ontplooien naar ons land toe?

2) Zijn er indicaties dat Sanabil niet alleen een ondersteuningsnetwerk is voor veroordeelde terroristen en haatpredikers maar bovendien ook in contact zou hebben gestaan met daders van aanslagen in België en Frankrijk en dit voor de aanslagen plaatsvonden? Werd deze vraag expliciet onderzocht door onze veiligheidsdiensten en zo ja, wat was het resultaat? Zo neen, waarom niet? Kan u dit in de mate van het mogelijke toelichten?

3) Beschikt u over aanwijzingen of informatie dat de VZW Sanabil in communicaties stond met gedetineerden in ons land en in Frankrijk die eenmaal ze vrij kwamen terroristische activiteiten ontplooiden in ons land? Zo ja, kan u dit toelichten?

4) Heeft u weet van ondersteuningsnetwerken voor veroordeelde terroristen die tevens blijken hand- en spandiensten te hebben gedaan voor toekomstige terroristen en aldus ook een incubator blijken te zijn van terrorisme en dit wat betreft aanslagen in ons land en/of het buitenland? Kan u dit toelichten?

5) Kan u aangeven of bezoekers van voor terrorisme veroordeelde gedetineerden alsook voormalige Syrië strijders die gedetineerd zijn in ons land gescreend worden en zo ja, welke zijn de criteria? Bestaan er hieromtrent bepaalde richtlijnen en kan u dit toelichten?

 
Réponse reçue le 27 juillet 2017 : Antwoord ontvangen op 27 juli 2017 :

1) L’organisation française Sanabil est bien connue des services de sécurité européens. De par son focus quasi-exclusif sur les détenus au background (islamico-)terroriste, elle a bien évidemment attiré, depuis sa fondation en 2010, l'attention des services spécialisés. La Sûreté de l'État (VSSE) a effectivement régulièrement eu des échanges avec son homologue française, d'autant plus que cette organisation française a, depuis ses débuts, prêté attention à un certain nombre de figures charismatiques du jihadisme belge qui sont écrouées dans notre pays, comme par exemple Nizar Trabelsi et Malika El Aroud. Ces échanges d’informations font parties d'une longue et classique tradition de collaboration entre services de renseignements belges et français.

2) Les lettres que Sanabil envoie aux détenus sont en général assez inoffensives. Il s'agit de textes religieux manuscrits extraits du Coran et de la sunna qui n'appellent pas à la violence, mais au contraire appellent les détenus à accepter avec patience leurs peines de prison.

3) Sanabil a commencé à prendre l'habitude d'envoyer des copies de ses lettres, recopiées par des bénévoles (souvent des enfants) à partir d'un texte standard sur son site web, dès le moment qu'une personne est incarcérée. Il y a, en général, autour des détenus « terro » beaucoup d'attention médiatique, cela ne demande donc pas beaucoup de travail d'investigation pour connaître les adresses des prisons afin de pouvoir envoyer les courriers.

4) La VSSE n'a pas d’information quant à un soutien logistique concret que Sanabil et ses membres auraient fourni à des condamnés pour terrorisme. Il s'agit en général d'un soutien moral.

5) Dans le cadre de son suivi général du radicalisme dans les prisons belges, la VSSE assure la surveillance des visiteurs des détenus « terro » (et des détenus radicalisés). Cette surveillance se fait en concertation avec la direction générale des Établissements pénitentiaires (DG EPI) et la direction centrale pour la Lutte contre la criminalité grave et organisée (DJSOC/Terro) de la police fédérale. Pour des raisons de sécurité, aucune information ne peut être donnée relative aux critères utilisés pour le screening.

1) De Franse organisatie Sanabil is uiteraard goed gekend bij de Europese veiligheidsdiensten. Met haar quasi-exclusieve focus op gedetineerden met een (islamitisch-)terroristische achtergrond, trok zij sedert haar oprichting in 2010 uiteraard de aandacht van de gespecialiseerde diensten. De Veiligheid van de Staat (VSSE) heeft hier inderdaad geregeld berichten over uitgewisseld met haar Franse partnerdiensten, met name omdat de Franse organisatie van in het begin aandacht heeft gehad voor een aantal charismatische figuren van het Belgische jihadisme die in de gevangenis zaten in ons land, zoals bijvoorbeeld Nizar Trabelsi en Malika El Aroud. Deze informatie-uitwisseling maakt deel uit van de klassieke en langlopende inlichtingensamenwerking tussen België en Frankrijk.

2) De brieven die Sanabil aan gedetineerden bezorgt zijn doorgaans tamelijk onschuldig. Het betreft met de hand geschreven religieuze teksten uit de Koran en de soenna die zeker niet oproepen tot geweld, maar integendeel de gedetineerden oproepen de gevangenisstraf met geduld te accepteren.

3) Doorgaans start Sanabil de verzending van kopijen van haar brieven, gekopieerd door vrijwilligers (vaak kinderen) vanaf een standaardtekst op haar website, vanaf het moment dat een persoon opgesloten wordt in de gevangenis. Rond « terro »-gedetineerden is doorgaans heel wat media-aandacht, dus het vergt maar weinig opzoekingswerk om de adressen van gevangenissen te bekomen en de brieven vervolgens te verzenden.

4) De VSSE is alvast niet op de hoogte van concrete logistieke steun die Sanabil en haar leden aan veroordeelde terroristen zou hebben verleend. Het gaat doorgaans om morele steun.

5) In haar algemene opvolging van radicalisme in de Belgische gevangenissen houdt de VSSE toezicht op de bezoekers van de « terro »-gedetineerden (en geradicaliseerde gedetineerden). Dit toezicht gebeurt in samenspraak met het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen (DG EPI) en centrale directie van de Bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit (DJSOC/Terro) van de federale politie. Om veiligheidsredenen kan geen verdere informatie worden geven over de criteria op basis waarvan de screening gebeurt.