SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2016-2017 Zitting 2016-2017
________________
28 décembre 2016 28 december 2016
________________
Question écrite n° 6-1240 Schriftelijke vraag nr. 6-1240

de Martine Taelman (Open Vld)

van Martine Taelman (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre de la Sécurité et de l'Intérieur, chargé de la Régie des bâtiments

aan de vice-eersteminister en minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met de Regie der gebouwen
________________
Traite des êtres humains - Exploitation de la mendicité - Mineurs - Approche - Instruction centrale - Renversement de la charge de la preuve Mensenhandel - Uitbuiting bedelarij - Minderjarigen - Aanpak - Centrale instructie - Omkeren bewijslast 
________________
traite des êtres humains
mendicité
protection de l'enfance
preuve
Autriche
Tchéquie
mensenhandel
bedelarij
kinderbescherming
bewijs
Oostenrijk
Tsjechië
________ ________
28/12/2016Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 26/1/2017)
16/3/2017Antwoord
28/12/2016Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 26/1/2017)
16/3/2017Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1241 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1241
________ ________
Question n° 6-1240 du 28 décembre 2016 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-1240 d.d. 28 december 2016 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Je me réfère au Rapport annuel Traite et trafic des êtres humains 2016 du Centre fédéral Migration. D'après ce rapport, l'exploitation de la mendicité est une forme de traite des êtres humains peu abordée jusqu'ici. On ne sait pas grand-chose de la traite des êtres humains aux fins de l'exploitation de la mendicité en Belgique.

Le chapitre « Expériences et bonnes pratiques » est utile. La Grèce indique que lorsque des membres d'une famille sont impliqués dans la mendicité et dans la traite des êtres humains, il s'agit souvent de mineurs. Dans ces cas, l'exploitation est particulièrement difficile à établir. L'Autriche indique que les enfants qui sont exploités par leurs parents ne témoignent pas contre eux.

La République tchèque a trouvé une solution à cet égard. Dans un premier temps, des instructions détaillées ont été rédigées en matière de mendicité forcée des enfants. Un guide a été publié comprenant les procédures à suivre par toutes les autorités qui entrent en contact avec des enfants mendiants (surtout des migrants). Ces autorités doivent partir du principe qu'il s'agit d'enfants victimes de la traite des êtres humains, sauf preuve contraire.

Cette question porte sur l'égalité des chances et est dès lors une compétence du Sénat conformément à l'article 79 du règlement du Sénat. Il s'agit d'une matière transversale – Communautés.

Tandis que le niveau fédéral assure les poursuites et la répression de la mendicité exercée dans le cadre de la traite des êtres humains, les Communautés s'occupent, du fait de leurs compétences en matière d'accueil, d'aide à la jeunesse et d'enseignement, de l'accueil des mineurs victimes de la traite des êtres humains, en général, et de la mendicité, en particulier.

Je souhaiterais poser les questions suivantes au ministre :

1) Partagez-vous le constat de l'Autriche selon lequel les enfants exploités par leurs parents dans le cadre de la traite (économique) des êtres humains ne témoignent pas contre eux ?

2) Que pensez-vous de l'approche tchèque consistant à élaborer, de manière transversale et pour toutes les administrations, un guide central/des instructions uniques expliquant les procédures que toutes les autorités qui entrent en contact avec des enfants mendiants (surtout des migrants) doivent suivre ? Êtes-vous disposé à prendre une initiative similaire dans notre pays pour juguler l'exploitation des enfants par le biais de la mendicité forcée ? Pouvez-vous détailler les mesures concrètes que vous comptez prendre ? Y associerez-vous les Communautés et leurs administrations ?

3) Que pensez-vous du renversement de la charge de la preuve en ce qui concerne la traite des êtres humains, en général, et la mendicité, en particulier, lorsque des mineurs sont impliqués ? Je vise plus spécifiquement l'approche tchèque, qui considèrent automatiquement les enfants comme des victimes jusqu'à preuve du contraire. Êtes-vous favorable à cette approche et, dans l'affirmative, comment comptez-vous mettre cette mesure en œuvre ? Dans la négative, quelle approche vous paraît-elle indiquée pour lutter plus efficacement à la mendicité infantile ? Pouvez-vous détailler votre réponse ?

 

Ik verwijs naar het onlangs vrijgegeven Jaarrapport mensenhandel en mensensmokkel 2016 vanwege het Federaal Migratiecentrum ; ik citeer : « Uitbuiting van bedelarij in het kader van mensenhandel is een fenomeen dat weinig aan bod komt. » En verder : « Over het fenomeen mensenhandel met het oog op uitbuiting van de bedelarij in België is weinig geweten. »

Het hoofdstuk « goede praktijken » strekt tot aanbeveling. Griekenland geeft aan dat wanneer familieleden betrokken zijn bij bedelarij en mensenhandel dat het dan vooral om minderjarigen gaat. In deze gevallen is uitbuiting bijzonder moeilijk vast te stellen. Oostenrijk geeft aan dat kinderen die door hun ouders worden uitgebuit niet getuigen.

De Tsjechische Republiek heeft hier een mouw aan gepast. Vooreerst is er een gedetailleerde instructie opgesteld inzake gedwongen bedelarij bij kinderen. Men heeft een handleiding uitgebracht met daarin de procedures die alle overheden die in contact komen met bedelende kinderen (vooral migranten) moeten volgen. Ze moeten er daarbij vanuit gaan dat het om een kind gaat dat een slachtoffer is van mensenhandel, tenzij het tegenbewijs wordt geleverd.

Deze vraag betreft gelijke kansen en is dus een bevoegdheid van de Senaat overeenkomstig artikel 79 van het reglement van de Senaat en het gaat over een transversale aangelegenheid – Gemeenschappen.

Terwijl het federale niveau instaat voor de bestraffing en vervolging van bedelarij in het kader van mensenhandel, staan de Gemeenschappen vanuit het perspectief van opvang, jeugdhulp en onderwijs in voor de opvang van de minderjarige slachtoffers van mensenhandel in het algemeen en bedelarij in het bijzonder.

Ik had dan ook volgende vragen voor de geachte minister :

1) Deelt u de vaststelling van Oostenrijk dat kinderen die door hun ouders uitgebuit worden in het kader van mensenhandel (economische) niet getuigen ? Kunt u dit toelichten ?

2) Wat vindt u van de Tsjechische aanpak om transversaal en voor alle administraties een centrale handleiding / een unieke instructie te hebben met de procedures die alle overheden die in contact komen met bedelende kinderen (vooral migranten) moeten volgen ? Bent u een gelijkaardig initiatief in ons land genegen om paal en perk te stellen aan de uitbuiting van kinderen bij het bedelen ? Kunt u toelichten welke concrete stappen u gaat zetten ? Gaat u de Gemeenschappen en hun administraties hierbij betrekken ?

3) Wat vindt u van de omkering van de bewijslast wat betreft mensenhandel in het algemeen en bedelarij in het bijzonder wanneer minderjarigen betrokken zijn ? Meer specifiek doel ik op de Tsjechische aanpak waarbij kinderen automatisch als slachtoffer worden beschouwd tenzij het tegendeel bewezen is. Bent u deze aanpak genegen en zo ja, hoe gaat u deze maatregel hier invoeren ? Zo neen, welke aanpak bent u dan wel genegen om bedelarij met kinderen effectiever aan te pakken ? Kan u dit toelichten ?

 
Réponse reçue le 16 mars 2017 : Antwoord ontvangen op 16 maart 2017 :

L’honorable membre trouvera ci-après la réponse à ses questions: 

1.

Les différents rapports annuels traite d’êtres humains et trafic d’êtres humains de Myria reprennent presque toujours le constat selon lequel les victimes mineures ou majeures de diverses formes de traite d’êtres humains ne témoignent pas contre les personnes qui les exploitent. Ce fut le cas d’enfants qui ne témoignaient pas contre les parents qui les exploitaient en Autriche mais également dans une enquête de longue durée à Londres. Différentes études (e.a. de Myria, UNODC, IOM, etc.) se penchent sur l’explication possible de cet état de fait. 

2-3.

La lutte contre la traite des êtres humains est reprise dans la note-cadre de sécurité intégrale (p 53) : « La traite des êtres humains concerne l’exploitation des personnes, par exemple dans le milieu de la prostitution ou dans le secteur économique (mais aussi l’exploitation de la mendicité, le trafic d’organes ou le fait de forcer quelqu’un à commettre un crime ou un délit). Elle peut concerner tant des étrangers que des belges. La définition du phénomène n’est pas en lien direct avec la migration.(etc.) L’exploitation de la mendicité a également déjà pu être constatée en Belgique ou à l’étranger. ». 

La mesure 9 de cet objectif stratégique concerne explicitement l’exploitation de la mendicité. Il est prévu d’élaborer « une circulaire spécifique concernant les recherches et les poursuites, ceci à l’initiative du réseau d’expertise « Trafic et traite des êtres humains » du Collège des procureurs généraux, comme prévu dans le plan d’action de lutte contre la traite des êtres humains. On y abordera en particulier la protection des mineurs et le rôle des magistrats de la jeunesse. »

Pour plus d’information à ce sujet, je vous invite à adresser votre question à mon collègue Koen Geens, ministre de la Justice. 

La mesure 13 de cet objectif stratégique (p 56) prévoit de poursuivre les initiatives d’information en particulier par rapport aux victimes mineures d’âges.

Le nouveau plan d’action national prévoit diverses initiatives relatives à la protection des mineurs d’âge victimes de traite des êtres humains. De manière

Générale, il est prévu de poursuivre les formations pour le personnel des centres FEDASIL ainsi que les formations pour les tuteurs. Il est également prévu d’intégrer une nouvelle dimension dans les initiatives de sensibilisation

en informant davantage le secteur de l’aide et de la protection de la jeunesse, ainsi que les écoles. Parallèlement, un vade-mecum sur l’orientation des mineurs étrangers non-accompagnés sera rédigé afin d’assurer une application optimale de l’orientation des mineurs. 

En ce qui concerne la référence à l’approche tchèque sur base du rapport annuel, mais également au Race rapport (Trafficking for Forced Criminal Activities and Begging in Europe), celle-ci ne permet pas d’approfondir la portée de l’instruction nationale ou de l’approche nationale. 

La réponse transversale, intégrée et intégrale dans laquelle les communautés sont aussi impliquées pour juguler l’exploitation des enfants par la mendicité est également un point d’action à poursuivre pour la Cellule Interdépartementale de Coordination de la lutte contre le trafic et la traite d’êtres humains (CIC). Le Collège des Procureurs généraux fait partie de cette Cellule Interdépartementale de Coordination.  

Lors de chaque évaluation périodique d’une circulaire récente, le Collège des Procureurs généraux étudie les modifications qui peuvent y être apportées. Cela sera également le cas lors d’une évaluation de la récente circulaire sur la recherche et la poursuite de la mendicité (2016). L’administration de la preuve pour l’exploitation de la mendicité dans laquelle des enfants apparaissent comme mendiants, mais aussi d’autres points et mesures à améliorer sont leur premier souci. La CIC en garantit l’approche multidisciplinaire. 

Pour plus d’information à ce sujet, je vous invite à adresser votre question à mon collègue Koen Geens, ministre de la Justice.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen: 

1.

De verschillende jaarrapporten mensenhandel een mensensmokkel van Myria hernemen bijna altijd de vaststelling dat klaarblijkelijke minder- of meerderjarige slachtoffers van verschillende vormen van mensenhandel niet getuigen tegen mensen die hen uitbuitten. Dat kinderen die niet getuigen tegen de ouders die hen uitbuiten, was niet enkel in Oostenrijk, maar bijvoorbeeld ook in een langdurig onderzoek in Londen het geval. Verschillende studies (van o.a. Myria, UNODC, IOM, enz.) gaan dieper op de mogelijke verklaring daarvoor in. 

2 -3.

De strijd tegen mensenhandel wordt vermeld in de kadernota integrale veiligheid (p. 53): «Mensenhandel betreft de uitbuiting van personen, bijvoorbeeld in het prostitutiemilieu of in de economische sector (maar ook de uitbuiting van bedelarij, de orgaanhandel of het dwingen van iemand tot het plegen van een misdaad of wanbedrijf). Zowel vreemdelingen als Belgen kunnen erbij betrokken zijn. De omschrijving van het fenomeen houdt niet rechtstreeks verband met de migratie.(enz.) Ook de uitbuiting van bedelarij kon reeds worden vastgesteld in België en in het buitenland.». 

Maatregel 9 van deze strategische doelstelling betreft uitdrukkelijk de uitbuiting van bedelarij. Er wordt voorzien in de uitwerking van «een specifieke richtlijn betreffende het opsporings- en vervolgingsbeleid, op initiatief van het expertisenetwerk «Mensensmokkel en Mensenhandel» van het College van procureurs-generaal, zoals voorzien in het nieuwe actieplan ter bestrijding van mensenhandel. In die richtlijn zullen in het bijzonder de bescherming van de minderjarigen en de rol van de jeugdmagistraten aan bod komen.»

Voor meer informatie hierover, verzoek ik u uw vraag te stellen aan mijn collega Koen Geens, minister van Justitie. 

Maatregel 13 van deze strategische doelstelling (p. 56) beoogt de voortzetting van de informatie-initiatieven, in het bijzonder met betrekking tot de minderjarige slachtoffers.

In het nieuwe nationaal actieplan is voorzien in verschillende initiatieven inzake de bescherming van de minderjarige slachtoffers van mensenhandel. Over het algemeen zullen de opleidingen voor het personeel van de FEDASIL-centra en de opleidingen voor de voogden worden voortgezet. In de bewustmakingsinitiatieven zal een nieuwe dimensie worden geïntegreerd met het oog op het beter informeren van de jeugdzorg- en jeugdbeschermingssector en de scholen. Tegelijk zal een vademecum inzake de doorverwijzing van de niet-begeleide minderjarige vreemdelingen worden opgesteld met het oog op een optimale doorverwijzing van de minderjarigen. 

De verwijzing naar de Tsjechische aanpak op basis van het jaarverslag, maar ook het Race rapport (Trafficking for Forced Criminal Activities and Begging in Europe) laten niet toe om de draagwijdte van de nationale instructie of nationale aanpak te doorgronden.  

Het transversale, geïntegreerde en integrale antwoord waarbij ook de gemeenschappen betrokken zijn om paal en perk te stellen aan de uitbuiting van kinderen bij het bedelen is ook een actiepunt om verder uit te werken zijn voor de Interdepartementale Coördinatiecel Mensenhandel en Mensensmokkel (ICC). Het College van Procureurs-generaal maakt deel uit van deze Interdepartementale Coördinatiecel.

Bij elke periodieke evaluatie van een recente omzendbrief bekijkt het College van Procureurs-generaal waar de omzendbrief kan bijgestuurd worden. Dat zal ook het geval zijn bij een evaluatie van de recente omzendbrief over de opsporing en vervolging van bedelarij (2016). De bewijsvoering voor de exploitatie van bedelarij waarin kinderen als bedelaars in beeld komen, maar ook andere verbeterpunten en maatregelen zijn zeker hun zorg. De ICC waarborgt de multidisciplinaire benadering daarbij. 

Voor meer informatie hierover, verzoek ik u uw vraag te stellen aan mijn collega Koen Geens, minister van Justitie.