SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2016-2017 Zitting 2016-2017
________________
6 décembre 2016 6 december 2016
________________
Question écrite n° 6-1166 Schriftelijke vraag nr. 6-1166

de Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Terroristes condamnés - Réseau d'aide - Échange de propagande salafiste - Frein aux programmes de déradicalisation Veroordeelde terroristen - Ondersteuningsnetwerk - Uitwisselen van salafistische propaganda - Doorkruisen van de deradicaliseringsprogramma's 
________________
extrémisme
islam
terrorisme
intégrisme religieux
propagande politique
détenu
France
radicalisation
extremisme
islam
terrorisme
religieus conservatisme
politieke propaganda
gedetineerde
Frankrijk
radicalisering
________ ________
6/12/2016Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 5/1/2017)
20/2/2017Rappel
6/4/2017Antwoord
6/12/2016Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 5/1/2017)
20/2/2017Rappel
6/4/2017Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 6-1165 Aussi posée à : question écrite 6-1165
________ ________
Question n° 6-1166 du 6 décembre 2016 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-1166 d.d. 6 december 2016 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Je me réfère à la question écrite n° 6-822, que j'ai posée antérieurement, et à la réponse que vous avez fournie en ce qui concerne l'organisation extrémiste Al-Ighaatha qui opérait tant aux Pays-Bas qu'en Belgique et collectait des dons pour des terroristes condamnés et incarcérés.

Je dispose à présent d'informations montrant qu'il ne s'agit pas d'un cas isolé. L'association française sans but lucratif (ASBL) Sanabil, qui a été créée en 2010, est soupçonnée par l'autorité française de prosélytisme et de valorisation du terrorisme. Cette ASBL se consacre activement aux détenus condamnés pour terrorisme. Outre une « assistance religieuse », elle offre aux détenus et à leur famille des cadeaux sous la forme d'argent, de vêtements et de lectures religieuses salafistes. L'organisation comptait 750 membres provenant de onze pays. Il s'avère qu'elle a soutenu 179 détenus et que son président a des liens étroits avec des prédicateurs extrémistes et membres actifs de l'État islamique (EI).

Il apparaît que les activités de l'ASBL ne sont nullement limitées à la France. Ainsi, en 2013, l'ASBL aurait fourni une aide active à Jean-Louis Denis et Abou Rayan, condamnés en Belgique. Le 6 novembre 2016, un don de cent euros a été transmis au détenu Johnny Gellaerts. Ce dernier indique dans sa correspondance avec l'ASBL Sanabil qu'à sa libération, il aimerait obtenir un permis de conduire poids lourd pour « transporter des produits chimiques ».

Il ressort d'une note émanant de la Direction du renseignement de la Préfecture de police française (DRPP) que l'organisation en question est au centre d'un réseau comprenant une majorité de détenus condamnés pour terrorisme sur le territoire français. On peut déduire de cette information que c'est également le cas dans notre pays. Il s'avère que des membres de l'ASBL font également usage du droit de visite pour aller voir les terroristes dans les prisons.

Le ministre français de l'Intérieur a fait dissoudre cette association par décret. Les administrateurs de l'ASBL ont été assignés à résidence. J'aimerais vous soumettre quelques questions, étant donné que cette ASBL a développé un réseau particulièrement important et a approché activement des détenus belges comme français condamnés pour terrorisme, détenus qui ont obtenu des moyens financiers et ont reçu du courrier de l'association. Ces questions portent surtout sur la littérature salafiste qui a été distribuée par l'ASBL en question aux terroristes détenus. Je me réfère à un site web, toujours actif, de cette organisation, sur lequel un détenu a demandé des livres salafistes, notamment le « Maarij al-Qabul ». Il est évident qu'en offrant libre accès à cette propagande salafiste, on ne favorise nullement les initiatives des Communautés en matière de déradicalisation. Cette propagande doit dès lors être interdite parce qu'elle aggrave encore la radicalisation des terroristes condamnés.

Quant au caractère transversal de cette question, l'accord de gouvernement flamand accorde une attention particulière à la prévention de la radicalisation. Il est question de la création d'une cellule regroupant des experts de divers domaines politiques afin de détecter, de prévenir et de combattre la radicalisation, qui comporterait un point de contact central et travaillerait en collaboration avec d'autres autorités. C'est l'Agence flamande de l'Intérieur qui est chargée de la coordination de cette cellule. L'autorité fédérale joue un rôle clé, en particulier en ce qui concerne l'approche proactive et la coercition. À l'avenir, un fonctionnaire fédéral du Service public fédéral (SPF) Intérieur fera également partie de cette cellule. Il s'agit dès lors d'une matière régionale transversale. Je me réfère également au plan d'action mis récemment sur pied par le gouvernement flamand en vue de prévenir les processus de radicalisation susceptibles de conduire à l'extrémisme et au terrorisme.

J'aimerais dès lors obtenir une réponse aux questions complémentaires suivantes :

1) Avec combien de terroristes condamnés, incarcérés dans des prisons belges, les membres de l'ASBL Sanabil étaient-ils en contact ? Pouvez-vous commenter ce chiffre ?

2) Avec combien de personnes condamnées pour terrorisme, résidant en Belgique, l'ASBL Sanabil est-elle ou était-elle en contact ?

3) Quelle approche utilise-t-on concrètement en ce qui concerne les livres salafistes et autre propagande, qui sont manifestement envoyés à certains détenus et qui circulent dans les prisons ? Existe-t-il des directives en la matière et pouvez-vous en dresser l'inventaire ?

4) Êtes-vous d'accord avec moi sur le fait que la diffusion de propagande salafiste est en contradiction flagrante avec les initiatives de déradicalisation prises par les Communautés ? Vous êtes-vous déjà concerté à ce sujet ou avez-vous prévu de le faire ?

5) A-t-on déjà saisi de la propagande salafiste dans les prisons ? Pouvez-vous détailler votre réponse ? Combien de livres et autre matériel y avait-il et d'où provenaient-ils ?

 

Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vraag nr. 6-822 en uw antwoord op mijn vragen betreffende de extremistische stichting Al-Ighaatha die zowel in Nederland als in België opereerde en giften verzamelde voor veroordeelde terroristen in gevangenissen.

Ik beschik nu over informatie die erop wijst dat dit geen geïsoleerd geval is. De Franse vereniging zonder winstoogmerk (vzw) Sanabil die werd opgericht in 2010 wordt door de Franse overheid verdacht van bekeringsdrang en het verheerlijken van terrorisme. Deze vzw richt zich actief tot voor terrorisme veroordeelde gedetineerden. Naast zogenaamde « religieuze bijstand » stelt deze organisatie giften ter beschikking van de veroordeelden en hun familie en dit onder de vorm van geld, kleren en religieuze salafistische lectuur. De organisatie had 750 leden uit elf landen. De organisatie blijkt 179 gedetineerden te hebben ondersteund. De voorzitter van de vzw Sanabil blijkt nauwe banden te hebben met extremistische predikers en actieve leden van de Islamitische Staat (IS).

Haar activiteiten blijken geenszins beperkt te zijn tot Frankrijk. Zo heeft zij reeds in 2013 actieve steun verleend aan de in België veroordeelde Jean-Louis Denis en Abou Rayan. Op 6 november 2016 werd een gift van honderd euro overgemaakt aan de gedetineerde Johnny Gellaerts. Deze laatste geeft in zijn correspondentie met de vzw Sanabil aan dat hij graag bij zijn vrijlating een rijbewijs voor zware vrachtwagens wil halen en dit om « chemische producten te vervoeren ».

Uit een nota van de Franse Direction des renseignements de la préfecture de police (DRPP) blijkt dat de desbetreffende organisatie in het centrum staat van een netwerk dat de meeste gedetineerden voor terrorisme omvat in het Franse territorium. Uit de info hierboven kan men besluiten dat dit in ons land het geval is. Leden van de vzw blijken tevens gebruik te maken van het bezoekrecht om de terroristen in de gevangenissen te bezoeken.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken heeft per decreet deze vzw laten ontbinden. De bestuurders van de vzw hebben huisarrest gekregen. Gezien deze vzw een bijzonder groot netwerk heeft ontwikkeld waarbij zowel Belgische als Franse gedetineerden veroordeeld voor terrorisme actief werden benaderd, financiering kregen en er correspondentie met hen werd gevoerd, had ik u graag enkele vragen voorgelegd. Deze spitsen zich toe op de salafistische literatuur die door de desbetreffende vzw werd verspreid aan de gedetineerde terroristen. Ik verwijs naar een nog steeds actief zijnde website van deze organisatie waarop een gedetineerde vroeg naar salafistische boeken waaronder de « Maarij al-Qabul ». Het hoeft geen betoog dat het vrij verkrijgbaar laten van dergelijke salafistische propaganda geenszins bevorderlijk is voor de deradicaliseringsinitiatieven van de Gemeenschappen. Dergelijke propaganda moet dan ook geweerd worden omdat ze aanleiding geeft tot het verder radicaliseren van veroordeelde terroristen.

Wat het transversale karakter van deze vraagbetreft : in het Vlaams regeerakkoord wordt aandacht besteed aan het voorkomen van radicalisering en is er sprake van de oprichting van een cel met experten uit de diverse beleidsdomeinen om radicalisering te voorkomen, te detecteren en te remediëren, met één centraal aanspreekpunt en in samenwerking met andere overheden. De coördinatie van deze cel ligt bij het Agentschap Binnenlands Bestuur. Vooral wat de proactieve aanpak en de handhaving betreft , vervult de federale overheid een sleutelrol. In de toekomst zal ook een federale ambtenaar van de federale overheidsdienst (FOD) Binnenlandse Zaken deel uitmaken van deze cel. Het betreft dus een transversale Gewestaangelegenheid. Ik verwijs tevens naar het recente actieplan van de Vlaamse regering ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme.

Ik had dan ook graag een antwoord gekregen op de volgende aanvullende vragen :

1) Met hoeveel veroordeelde terroristen die in Belgische gevangenissen verblijven, stonden de leden van de vzw Sanabil in contact ? Kunt u dit cijfer toelichten ?

2) Met hoeveel voor terrorisme veroordeelde personen die in België verblijven staat of stond de vzw Sanabil in contact ?

3) Hoe wordt concreet omgegaan met salafistische boeken en andere propaganda die klaarblijkelijk worden verzonden naar bepaalde gedetineerden en die in de gevangenissen  circuleren? Bestaan er hieromtrent richtlijnen en kunt u deze zeer gedetailleerd oplijsten ?

4) Bent u het met me eens dat het verspreiden van salafistische propaganda haaks staat op de deradicaliseringsinitiatieven die door de Gemeenschappen worden genomen ? Hebt u hieromtrent reeds overleg gehad of hebt u overleg gepland ?

5) Werd reeds salafistische propaganda in beslag genomen in de gevangenissen en kunt u dit toelichten ? Om hoeveel boeken of ander materiaal ging het en waar kwamen deze vandaan ?

 
Réponse reçue le 6 avril 2017 : Antwoord ontvangen op 6 april 2017 :

1) et 2) Au total 20 détenus ont reçu une lettre de Sanabil, certains en ont reçues plusieurs.
La cartographie du réseau est rendu difficile par le fait qu'il n'est souvent pas fait référence au nom Sanabil. Souvent, il n'est fait référence qu'à une adresse en France.
Le 17/11/2015, à des fins de sensibilisation, une directive, concernant les courriers de Sanabil, a été diffusée dans les prisons.
Vu que Sanabil est connue comme étant une organisation islamique radicale (récemment reconnue comme organisation terroriste en France) qui soutient les détenus terroristes en prison, les courriers de cette organisation ne sont plus transmis aux détenus.
Concernant ces non-remises, la DG Etablissements pénitentiaires (EPI) s'appuie sur l'art.55§2 de la Loi de principes concernant l'administration des établissements pénitentiaires ainsi que le statut juridique des détenus: “§2. Lorsque cela est absolument nécessaire pour le maintien de l'ordre ou de la sécurité, le directeur a le droit de ne pas transmettre au détenu les lettres ou les substances ou objets qui y sont joints.” 
3) Il convient avant tout de faire remarquer qu’il est relativement facile de se procurer de la littérature salafiste et que toutes les publications salafistes ne conduisent pas à de la violence extrémiste. Concrètement, les directions pénitentiaires sont sensibilisées sur cette littérature. Il est autant que possible lutté contre la littérature qui incite à l’intolérance et à la haine (sous toutes les formes d’extrémisme), en application de l’article de la loi de principes précité. Le rôle de l’imam de la prison est ici aussi crucial.
Dans la pratique, les livres des détenus radicalisés et des détenus condamnés pour terrorisme font l’objet d’un screening quant au caractère dangereux de leur contenu. Ce travail est mené en collaboration avec les services de sécurité.
4) Ce thème est abordé au sein du groupe de travail salafisme dans le cadre du Plan R.

Au sein de la DG EPI, un groupe de travail ad hoc « Littérature » a été constitué afin d’explorer les pistes possibles en ce qui concerne l'approche de cette problématique et sa faisabilité sur le plan juridique. Des représentants de divers services et des experts y ont été invités (i.c. OCAM, police fédérale, chefs de service des conseillers islamiques, CAPREV, etc.). Une première réunion s’est tenue le 6 mars 2017. L’input des participants sera traité dans une note circonstanciée destinée au directeur général de la DG EPI.
5) L’article 55, § 2, de la loi de principes a déjà été modifié à plusieurs reprises. Il s'agissait essentiellement d'ouvrages d'auteurs wahhabites salafistes (des siècles derniers). Les détenus reçoivent souvent ce genre de livres de leurs visiteurs.

1) en 2) In totaal hebben 20 gedetineerden een brief ontvangen van Sanabil, sommigen onder hen zelfs verschillende malen.
Het in kaart brengen van het netwerk wordt bemoeilijkt door het feit dat er vaak geen verwijzingen zijn naar de naam Sanabil. Er wordt enkel verwezen naar een adres in Frankrijk.

Op 17/11/2015 werd, ter sensibilisering, binnen het gevangeniswezen een richtlijn verspreid mbt de brieven van Sanabil .

Aangezien Sanabil bekend staat als een radicale islamitische organisatie (recent zelfs erkend als terroristische organisatie in Frankrijk) die terroristische gedetineerden steun verleent in de gevangenissen, wordt de briefwisseling van deze organisatie niet overhandigd.

Voor het niet-overhandigen beroept DG EPI zich op art. 55 §2 van de basiswet (interne rechtspositie – Basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden): “§ 2. De directeur heeft de bevoegdheid om de brieven of de bijgesloten voorwerpen en substanties niet te bezorgen aan de gedetineerde, wanneer dit volstrekt noodzakelijk is voor de handhaving van de orde of de veiligheid.”

3) Vooreerst dient opgemerkt te worden dat salafistische literatuur vrij verkrijgbaar is en dat niet alle salafistische drukwerken aanleiding geven tot extremistisch geweld. Concreet worden de gevangenisdirecties gesensibiliseerd rond deze literatuur. Literatuur die aanstuurt tot intolerantie en haat (in alle vormen van extremisme) wordt zoveel mogelijk bestreden bij toepassing van bovenvermeld artikel uit de Basiswet. Ook hier is de rol van de gevangenisimam cruciaal.
In de praktijk worden boeken van geradicaliseerde en terrogedetineerden via de Cel Extremisme gescreend op schadelijke inhoud. Dit gebeurt in samenwerking met de veiligheidsdiensten.
4) Dit onderwerp komt aan bod in de werkgroep salafisme binnen het plan R.
In de schoot van DG EPI werd heel recent ook een ad hoc werkgroep ‘Literatuur’ samengebracht ter fine van het exploreren van de mogelijke pistes qua aanpak van deze problematiek en qua juridische haalbaarheid ervan. Vertegenwoordigers van diverse diensten en experten werden hierop uitgenodigd (i.c. OCAD, Federale Politie, diensthoofden van de islamconsulenten, CAPREV, enz.). Een eerste vergadering ging door op 06/03/17. De input van de deelnemers zal verwerkt worden in een omstandige nota t.b.v. de directeur-generaal van DG EPI.
5) Art. 55 § 2 Basiswet werd reeds enkele malen toegepast. Het betrof hoofdzakelijk boeken van vooral Wahhabitisch salafistische auteurs (uit vorige eeuwen). Vaak krijgen de gedetineerden deze boeken via hun bezoekers mee.