SÉNAT DE BELGIQUE | BELGISCHE SENAAT | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
Session 2012-2013 | Zitting 2012-2013 | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
28 aôut 2013 | 28 augustus 2013 | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
Question écrite n° 5-9808 | Schriftelijke vraag nr. 5-9808 | ||||||||
de Olga Zrihen (PS) |
van Olga Zrihen (PS) |
||||||||
au vice-premier ministre et ministre de l'Économie, des Consommateurs et de la Mer du Nord |
aan de vice-eersteminister en minister van Economie, Consumenten en Noordzee |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
Compteurs à gaz "à budget" - Dangerosité - Garanties de sécurité - Mesures | Budgetmeters voor aardgas - Gevaar - veiligheidswaarborgen - Maatregelen | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
chauffage gaz naturel distribution du gaz sécurité du produit appareil de mesure prévention des accidents |
verwarming aardgas gasdistributie veiligheid van het product meetapparaat ongevallenpreventie |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
|
|
||||||||
________ | ________ | ||||||||
Question n° 5-9808 du 28 aôut 2013 : (Question posée en français) | Vraag nr. 5-9808 d.d. 28 augustus 2013 : (Vraag gesteld in het Frans) | ||||||||
Le système de compteurs "à budget" gaz concerne principalement les personnes en difficultés financières ne pouvant s'acquitter de factures "gaz" classiques. Selon SYNERGRID, environ 30 000 compteurs de ce type ont été installés en Wallonie. Il semblerait que les compteurs "à budget" gaz placés en Wallonie n'offrent pas les mêmes garanties de sécurité que les compteurs gaz ordinaires, ce qui peut entraîner de lourdes conséquences pour les utilisateurs. Cette dangerosité ne se limite bien évidemment pas à la seule Wallonie mais s'étend également à la Flandre dans des proportions identiques. L'exécutif régional wallon a décidé à titre préventif d'élaborer un plan d'actions visant à désactiver les compteurs "à budget" gaz, à arrêter le placement de ceux-ci et à proposer un dispositif alternatif pour les clients en défaut de paiement. Au niveau fédéral, il incombe au ministre fédéral de l'Economie d'exercer sa tutelle sur la sécurité des produits mis sur le marché. Monsieur le Ministre : Suite à la réunion commune tenue récemment entre le ministre Wallon de l'Energie, les services compétents de l'administration fédérale ainsi que le cabinet du ministre flamand de l'Energie et vos services, il semblerait qu'à ce stade, le Service public fédéral (SPF) Economie n'estime pas opportun de prendre des mesures de sécurité. Sur quelles informations cette décision a-t-elle été prise dès lors que la dangerosité de ces appareils est reconnue et que parallèlement, des devoirs complémentaires ont été demandés auprès des gestionnaires de réseaux et au fournisseur de ce type de compteurs ? |
Het systeem van”budgetmeters” voor aardgas wordt vooral toegepast bij mensen met financiële moeilijkheden die de klassieke gasfacturen niet kunnen vereffenen. Volgens SYNERGRID zijn er ongeveer 30.000 dergelijke tellers geïnstalleerd in Wallonië. De “budgetmeters” voor aardgas zouden niet dezelfde veiligheidswaarborgen bieden als de gewone gasmeters, wat zware gevolgen kan hebben voor de gebruikers. Dat gevaar bestaat uiteraard niet enkel in Wallonië, maar ook in Vlaanderen. De omvang ervan is identiek aan die in Wallonië. De Waalse gewestregering heeft preventief beslist een actieplan uit te werken om die “budgetgasmeters” te desactiveren, de plaatsing ervan stop te zetten en een alternatief systeem voor te stellen aan de klanten die hun factuur niet betalen. Op federaal niveau houdt de minister van Economie toezicht op de veiligheid van de producten die op de markt worden gebracht. Mijnheer de minister: Uit de gezamenlijke vergadering die onlangs plaatsvond met de Waalse minister van Energie, de bevoegde diensten van de federale administratie en het kabinet van de Vlaamse minister van Energie en uw diensten, blijkt dat de Federale Overheidsdienst Economie het op dit ogenblik niet opportuun acht veiligheidsmaatregelen te nemen. Op basis van welke informatie werd die beslissing genomen, rekening houdend met het feit dat het gevaar van die apparaten erkend is en dat er bijkomende verplichtingen werden gevraagd aan de netwerkbeheerders en aan de leveranciers van dat soort tellers? |
||||||||
Réponse reçue le 7 novembre 2013 : | Antwoord ontvangen op 7 november 2013 : | ||||||||
Je souhaite tout d’abord le rassurer en indiquant qu’il n’est pas exact que le Service public fédéral (SPF) Économie n’a pas estimé opportun de prendre des mesures de sécurité dans le cadre de cette problématique des compteurs à budget. Mon département a été informé par un courrier de la Commission Wallonne pour l’Énergie (CWAPE), réceptionné début 2013, de « comportements anormaux » au niveau des compteurs à budget gaz et notamment de « d’anomalies mécaniques et/ou informatiques pouvaient éventuellement permettre l’échappement incontrôlé de gaz naturel » dans certaines circonstances. Ce courrier précisait notamment que la CWAPE avait , à la suite d’une réunion avec les gestionnaires de réseau (GRD) wallons, procédé à un examen du risque encouru et s’était persuadée que la quantité de gaz échappée était nettement inférieure à ce qui était craint initialement. Il indiquait également que la CWAPE avait demandé auxdits GRD de leur fournir un rapport exhaustif décrivant avec précision les problèmes, leur origine et leurs conséquences potentielles. La Direction générale de la Qualité et de la Sécurité du SPF Économie a, dans la foulée, été chargée de suivre ce dossier et de prendre les dispositions nécessaires. Cette dernière s’est donc informée de la portée exacte de la problématique auprès des GRD, de leur fédération Synergrid et de la CWAPE. Elle a ainsi pu prendre notamment connaissance des constats réalisés, des évolutions apportées au travers des différentes versions de compteurs à budget au fil des ans suite aux discussions entre fabricant et GRD. Complémentairement, des courriers ont été adressés aux GRD, à leur fédération et au fabricant des compteurs à budget pour leur rappeler leurs obligations légales en termes de sécurité, en tant que GRD sur base de l’arrêté royal du 28 juin 1971 relatif à la distribution de gaz ou de producteur au sens de la loi du 9 février 1994 relative à la sécurité des produits et services. Ces courriers demandaient par ailleurs de fournir un certain nombre d’informations complémentaires, parmi lesquelles leur analyse de l’acceptabilité du risque potentiel lié à un éventuel dysfonctionnement du clapet de fermeture du compteur à budget. Sur base des informations recueillies et de la réflexion réalisée dans mes services, il est apparu que cette problématique relevait manifestement plus d’un problème de non-conformité aux cahiers des charges et/ou à des spécifications techniques de Synergrid, que de sécurité à proprement parler. Un risque peut exister pour le client final si un nombre relativement important de conditions se produisent de façon simultanée et cumulée, parmi lesquelles la présence d’un appareil à gaz non conforme et non sécurisé chez ledit client. La non fermeture complète du clapet dans le compteur à budget ne peut en effet, à elle seule, provoquer une explosion ou une inflammation. La probabilité de ce risque est donc manifestement très faible. Suite à la réunion commune tenue début juillet qu’évoque l’honorable membre, différents courriers ont été envoyés début juillet aux GRD, à Synergrid et au fabricant afin d’obtenir des clarifications et des éléments complémentaires d’information concrets et chiffrés. La plupart des informations demandées ont été fournies. Parallèlement à ces courriers, les différents gestionnaires de réseaux de distribution ont reçu injonction de l’administration de renforcer la communication vers les utilisateurs afin de les rappeler les mesures de sécurité à prendre pour supprimer le risque d’explosion. Les différents GRD se sont acquittés de cette tâche. Par ailleurs, le GRD EANDIS a fourni une matrice de risques qui positionne le risque d’explosion comme « maîtrisé », et donc acceptable et détaillé les mesures prises afin de gérer cette problématique. L’approche utilisée a été explicitée et validée par mes services lors d’une réunion tenue ce 9 septembre. Au vu des éléments reçus et de la réflexion menée en interne, l’administration considère que la situation est effectivement plus rassurante que ce qui n’était envisagé initialement et n’a donc pas donné, à ce stade, d’injonction de retrait immédiat du marché. La « dangerosité » du compteur à budget n’est « reconnue » par personne à ce stade. Afin d’évaluer correctement l’acceptabilité du risque potentiel, en le comparant notamment à d’autres risques liés à l’utilisation du gaz, il a été demandé à Synergrid de faire formaliser rapidement une analyse de risques sur base de modalités à définir avec mon administration. Complémentairement, les GRD et le fabricant ont été informés que la nouvelle version 3.09 des compteurs à budget ne pourra être mise sur le marché qu’après accord des GRD et réalisation d’une analyse de risques réalisée sur les mêmes bases que ce qui sera fait pour les versions antérieures. L’administration propose de collaborer au processus de qualification du produit, actuellement en cours. |
In antwoord op de gestelde vraag heb ik de eer het geachte lid het volgende mee te delen. Mijn departement werd via een brief van de ‘Commission Wallonne pour l’Énergie’ (CWAPE), ontvangen begin 2013, op de hoogte gebracht van “abnormaal gedrag” van de budgetgasmeters en in het bijzonder van “mechanische en/of informatica tekortkomingen die eventueel ongecontroleerd aardgas kunnen laten ontsnappen” in sommige omstandigheden. Uit deze brief bleek duidelijk dat de CWAPE, naar aanleiding van een vergadering met de Waalse netwerkbeheerders, een onderzoek had uitgevoerd naar het gelopen risico en er zich van had vergewist dat de ontsnapte hoeveelheid gas duidelijk lager lag dan hetgeen oorspronkelijk gevreesd werd. Tevens bleek dat de CWAPE aan de zogenaamde netwerkbeheerders gevraagd had om hen een uitvoerig rapport te bezorgen met de opsomming van de problemen, hun oorsprong en hun eventuele gevolgen. De Algemene Directie Kwaliteit en Veiligheid van de Federale Overheidsdienst (FOD)Economie werd hierop volgend belast met de opvolging van dit dossier en het nemen van de nodige maatregelen. Deze laatste heeft navraag gedaan bij de netwerkbeheerders, hun federatie Synergrid en de CWAPE naar de precieze draagwijdte van de problematiek en heeft op deze manier kunnen kennis nemen van de gerealiseerde vaststellingen, van de in de loop der jaren aangebrachte veranderingen aan de verschillende versies van de budgetmeters ten gevolge van de discussies tussen fabrikant en netwerkbeheerder. Aanvullend werden de netwerkbeheerders, hun federatie en de fabrikanten van budgetmeters aangeschreven om hen aan hun wettelijke verplichtingen inzake veiligheid te herinneren, in hun hoedanigheid van netwerkbeheerder op basis van het koninklijk besluit van 28 juni 1971 betreffende de gasdistributie of van producent volgens de wet van 9 februari 1994 betreffende de veiligheid van producten en diensten. Met dit schrijven werd bovendien gevraagd naar een aantal bijkomende inlichtingen, waaronder de analyse van de aanvaardbaarheid van het mogelijke risico verbonden aan een eventuele functiestoornis van de afsluitklep van de budgetmeter. Op basis van de verzamelde informatie en na beraad door mijn diensten, is gebleken dat deze problematiek eerder de non-conformiteit met de lastenboeken en/of met de technische specificaties van Synergrid betreft, en geen veiligheidsprobleem. Voor de eindklant kan er een gevaar zijn indien een relatief groot aantal omstandigheden gelijktijdig en samengevoegd optreden, zoals de aanwezigheid van een niet-conform en onveilig gastoestel bij de klant. Het niet volledig sluiten van de klep in de budgetmeter kan op zich geen ontploffing of een ontbranding veroorzaken. De waarschijnlijkheid van dit risico is duidelijk zeer laag. Gevolg gevend aan de gezamenlijke vergadering van begin juli waarover het geachte lid spreekt, werden meerdere brieven gestuurd naar de netwerkbeheerders, naar Synergrid en naar de fabrikant, teneinde verduidelijkingen en bijkomende concrete en cijfermatige inlichtingen te bekomen. Het merendeel van de gevraagde informatie werd ons toegestuurd. Gelijktijdig met deze briefwisseling hebben de verschillende netwerkbeheerders het bevel gekregen van de overheid om de communicatie naar de verbruikers toe te versterken teneinde hen te herinneren aan de te nemen veiligheidsmaatregelen om explosiegevaar uit te sluiten. De verschillende netwerkbeheerders zijn deze opdracht nagekomen. Bovendien heeft netwerkbeheerder Eandis enerzijds een risicomatrix bezorgd die het risico op ontploffing klasseert als ‘onder controle’ en dus aanvaardbaar, en anderzijds de genomen maatregelen om de problematiek te beheren uitvoerig beschreven. Tijdens een vergadering op 9 september hebben mijn diensten de gebruikte aanpak onder de loep genomen en goedgekeurd. Op basis van de ontvangen informatie en na intern overleg, beschouwt de administratie de situatie daadwerkelijk veiliger dan oorspronkelijk ingeschat en heeft ze dus in dit stadium geen bevel tot onmiddellijke uit de handelname gegeven. De “gevaarlijkheid” van de budgetmeter werd dus in dit stadium door niemand “erkend”. Ten einde de aanvaardbaarheid van het mogelijke risico correct te evalueren en te vergelijken met andere risico’s verbonden aan het gebruik van gas, werd aan Synergrid gevraagd om snel een risicoanalyse te formaliseren volgens de modaliteiten die in overleg met mijn administratie worden vastgelegd. Aanvullend werden de netwerkbeheerders en de fabrikant erover ingelicht dat de nieuwe versie 3.09 van de budgetmeters slechts op de markt kan gebracht worden mits akkoord van de netwerkbeheerder en na een risicoanalyse uitgevoerd op dezelfde basis als diegene die voor de voorgaande versies zal gebruikt worden. De administratie stelt voor samen te werken aan het lopende kwalificatieproces. |