SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
8 aôut 2013 8 augustus 2013
________________
Question écrite n° 5-9767 Schriftelijke vraag nr. 5-9767

de Karl Vanlouwe (N-VA)
van Karl Vanlouwe (N-VA)

au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères, du Commerce extérieur et des Affaires européennes
aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken
________________
Constitution congolaise - Modifications - Durée des mandats politiques - Nombre de candidatures d'un président- Scénario de sortie de Kabila Congolese Grondwet - Wijzigingen - Duur politieke mandaten - Aantal kandidaatstellingen van een president - Exit-scenario voor Kabila 
________________
Congo
situation politique
constitution
élection
Congo
politieke situatie
grondwet
verkiezing
________ ________
8/8/2013Verzending vraag
17/12/2013Herkwalificatie
9/1/2014Antwoord
8/8/2013Verzending vraag
17/12/2013Herkwalificatie
9/1/2014Antwoord
________ ________
Geherkwalificeerd als : vraag om uitleg 5-4596 Geherkwalificeerd als : vraag om uitleg 5-4596
________ ________
Question n° 5-9767 du 8 aôut 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-9767 d.d. 8 augustus 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le processus électoral en République démocratique du Congo n'est pas achevé. Il y a non seulement les résultats plus que discutables des élections présidentielles et législatives de novembre 2011. Mais en outre, le Sénat de la RDC n'est plus composé d'une manière valide et démocratique en raison de l'absence d'élections provinciales et locales.

Selon un rapport récent de Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen  A l'horizon 2016 , dans l'atmosphère politique actuelle, il est impossible d'organiser des élections crédibles aux niveaux provincial et local.

Bien que la Constitution congolaise prévoie qu'il est exclu qu'un président se présente pour un troisième mandat, il y a des signaux qui laissent supposer qu'une révision de la Constitution est envisagée afin de maintenir au pouvoir l'actuel président, M. Kabila, après les prochaines élections présidentielles, normalement prévues en 2016.

Au printemps 2011, la Constitution a déjà été révisée afin que l'élection présidentielle se déroule en un tour au lieu de deux.

La société civile congolaise, mais aussi la plupart des ONG du pays, préviennent qu'elles s'opposent expressément à une nouvelle révision de la Constitution concernant la durée des mandats et le nombre de fois qu'un président peut se représenter.

Mes questions au ministre sont donc les suivantes :

1) Avez-vous connaissance de modifications éventuelles de la Constitution congolaise afin de changer la durée des mandats politiques et le nombre de fois qu'un président peut représenter sa candidature ?

2) Cela a-t-il été discuté durant votre séjour au Congo ?

3) Selon l'actuelle Constitution, le président ne peut pas poser sa candidature aux prochaines élections présidentielles et renoncera en conséquence définitivement à son pouvoir. A-t-on déjà discuté en Belgique, à l'Union européenne ou aux Nations Unies d'un scénario de sortie pour Kabila pour le persuader, lui et son entourage, de renoncer effectivement au pouvoir ?

 

Het verkiezingsproces in de Democratische Republiek Congo is niet voltooid. Niet alleen zijn er de meer dan betwistbare verkiezingsuitslagen voor de parlements-en presidentsverkiezingen in november 2011. Bovendien blijven de provinciale en lokale verkiezingen uit, waardoor onder meer de Senaat van DRC niet meer op een geldige en democratische manier is samengesteld.

Volgens een recent rapport van Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen "Aan de horizon lonkt 2016" is het in de huidige politieke sfeer onmogelijk om geloofwaardige verkiezingen te organiseren op provinciaal en lokaal niveau.

Alhoewel de Congolese Grondwet voorziet dat een derde termijn is uitgesloten voor een president blijken er toch signalen te bestaan die doen vermoeden dat een herziening van de Grondwet wordt overwogen om huidige president Kabila ook na de volgende presidentsverkiezingen, normaal voorzien voor 2016, aan de macht te houden.

In het voorjaar 2011 werd reeds een grondwetsherziening werd doorgevoerd waarbij de presidentsverkiezingen niet lange in 2 ronden maar slechts in 1 ronde plaatsvond.

Nu waarschuwt het Congolese middenveld -maar ook meerdere binnenlandse NGO's- dat zij zich uitdrukkelijk verzetten tegen een nieuwe grondwetsherziening betreffende duur van de mandaten en het aantal keer dat een president zich kandidaat mag stellen.

Mijn vragen aan de geachte minister zijn dan ook de volgende :

1) Hebt u weet van mogelijke wijzigingen aan de Congolese Grondwet waardoor de duur van de politieke mandaten en het aantal keer dat een president zich kandidaat mag stellen zou wijzigen ?

2) Werd dit besproken tijdens uw verblijf in Congo ?

3) Volgens de huidige Grondwet kan president Kabila niet kandideren voor de volgende presidentsverkiezingen en zal hij bijgevolg zijn macht definitief afstaan. Werd er reeds gesproken op Belgisch , Europees of VN-niveau over een "exitscenario" voor Kabila om hem en zijn entourage te overtuigen de macht daadwerkelijk af te staan ?

 
Réponse reçue le 9 janvier 2014 : Antwoord ontvangen op 9 januari 2014 :

  1. A la suite des concertations nationales, le président Kabila a prononcé un discours dans lequel il s'est fermement engagé à respecter l'esprit et la lettre de la Constitution congolaise. Il faut se réjouir de ce discours positif.

  2. Lors de ma dernière visite en RDC, le président avait déjà fait allusion au fait qu'il n'envisageait pas de réviser la constitution en ce sens.

  3. La question de l'avenir du Président Kabila n’est pas un sujet de discussion au niveau européen ou onusien. Il s'agit d'un choix personnel. En revanche, la communauté internationale, y compris la Belgique, suivra avec attention le respect du calendrier électoral. J'ai moi-même reçu à plusieurs reprises le nouveau président de la CENI, l'Abbé Malu-Malu, afin de l'encourager à poursuivre le rythme proposé par la feuille de route électorale, qui devrait être très prochainement débattue au parlement. La Belgique s’intéresse également, dans le cadre général de la promotion de l’alternance au pouvoir, à l’idée d’un Conseil des Sages qui serait constitué d’anciens chefs d'État africains au niveau de l’Union africaine.

  1. Ten gevolge van de nationale overlegrondes (“concertations nationales") heeft president Kabila een toespraak gehouden waarin hij zich heeft ingezet om de geest en het geschrift van de Congolese Grondwet te respecteren. Men moet zich om deze positieve toespraak verheugen..

  2. Tijdens mijn laatste bezoek aan de DRC, had de president gehint naar het feit dat hij een dergelijke wijziging van de Grondwet niet voorzag.

  3. De toekomst van president Kabila is geen onderwerp van discussie op Europees of VN-niveau. Het betreft een persoonlijke keuze. Desondanks zal de internationale gemeenschap, met inbegrip van België, de naleving van de electorale kalender van nabij opvolgen. Ikzelf heb meerdere malen de nieuwe president van de CENI, de abt Malu-Malu ontvangen om hem aan te moedigen om het voorgestelde ritme van de electorale agenda, die binnenkort het ontwerp zou moeten uitmaken van een debat in het parlement, te behouden. Rekening houdende met de context van de discussies over de bevordering van de politieke machtswisseling heeft België ook belangstelling voor de idee van een Raad van Wijzen, samengesteld uit voormalige Afrikaanse staatshoofden op het niveau van de Afrikaanse Unie.