SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
5 juillet 2013 5 juli 2013
________________
Question écrite n° 5-9486 Schriftelijke vraag nr. 5-9486

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Le blocage de certains sites internet Het onbereikbaar maken van sommige internetsites 
________________
site internet
adresse internet
censure
fournisseur d'accès
internetsite
internetadres
censuur
provider
________ ________
5/7/2013Verzending vraag
26/7/2013Antwoord
5/7/2013Verzending vraag
26/7/2013Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-3597 Requalification de : demande d'explications 5-3597
________ ________
Question n° 5-9486 du 5 juillet 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-9486 d.d. 5 juli 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

À la demande de la justice ou de la commission des jeux de hasard, les fournisseurs d'accès à internet bloquent l'accès à certains sites. Ces sites sont rejetés en raison de leur contenu et sont mis sur une « liste noire ». La mention « page bloquée » apparaît dès que quelqu'un inscrit cette adresse. On peut se retrouver sur cette liste noire «  si les données forment l'objet de l'infraction ou ont été produites par l'infraction et si elles sont contraires à l'ordre public ou aux bonnes mœurs ou constituent un danger pour l'intégrité des systèmes informatiques ». C'est ce qui est indiqué dans le Code d'instruction criminelle.

La décision de bloquer un site est prise au cas par cas. Il n'y a pas de véritable liste de critères et il n'y a aucun contrôle indépendant de cette liste et des critères appliqués. La critique se fait donc de plus en plus entendre : on court ici un réel danger de censure, surtout en raison du flou et du mystère qui entourent ces décisions.

La ministre confirme-t-elle que la décision de bloquer un site internet est toujours prise au cas par cas ? Indépendamment de vagues indications légales, est-il exact qu'il n'existe pas de critères détaillés ou opérationnels ? Est-il également vrai que la procédure suivie pour bloquer un site ainsi que les motifs et arguments avancés pour rendre ce site précis inaccessible échappent à tout contrôle ? La ministre reconnaît-elle qu'il y a là un réel danger de censure et qu'il est donc nécessaire de dissiper rapidement et soigneusement le flou et le mystère existant par l'installation d'un contrôle des procédures et des critères appliqués ?

 

Op vraag van het gerecht of van de kansspelcommissie maken internetproviders sommige sites ontoegankelijk voor gebruikers. Die sites worden wegens hun inhoud geweerd en ze belanden op een "zwarte lijst". Geeft iemand dit adres in, dan verschijnt een "STOPPAGINA" van de overheid. De redenen om op deze zwarte lijst te komen zijn "deel uitmaken van een misdrijf, inbreuk op openbare orde of goede zeden of een gevaar voor de informaticasystemen". Zo staat in het Wetboek van Strafvordering.

De beslissing om een site te blokkeren wordt geval per geval genomen. Er is geen echte gedetailleerde lijst met criteria en er bestaat geen onafhankelijk toezicht op deze lijst en op de toegepaste criteria. De kritiek klinkt dan ook steeds luider: hier schuilt een reëel gevaar voor censuur, vooral wegens de wazigheid en de geheimzinnigheid.

Bevestigt de minister dat de beslissing om een internetsite te blokkeren steeds geval per geval wordt genomen? Klopt het dat naast de vage wettelijke aanduidingen geen meer gedetailleerde of operationele criteria bestaan? Is het eveneens juist dat er geen toezicht is op de procedure die werd gevolgd om een site te blokkeren, noch op de motieven en argumenten om juist deze sites ontoegankelijk te maken? Beaamt de minister dat hier een reëel en ongrijpbaar gevaar voor censuur kan dreigen en dat het daarom noodzakelijk is om die wazigheid en de sfeer van geheimzinnigheid die hieromtrent leeft snel en accuraat te counteren door het installeren van een toezicht op de procedures en de toegepaste criteria?

 
Réponse reçue le 26 juillet 2013 : Antwoord ontvangen op 26 juli 2013 :

Actuellement, quatre-vingt trois noms de domaine sont bloqués, dont soixante-sept pour la Commission des jeux de hasard.

La Commission des jeux de hasard publie la liste des sites internet bloqués sur son propre site. Il s'agit de sites internet qui offrent des possibilités de jeu en ligne sans disposer pour ce faire des licences requises conformément à la loi sur les jeux de hasard.

Les autres sites internet bloqués sont des sites qui violent le respect de la vie privée ou les droits d'auteur et qui concernent la vente de médicaments illégaux et d'autres produits prohibés.

La publication de cette liste de sites internet n'est pas jugée opportune parce que cela entraînerait l'effet pervers de mettre à la disposition du public un catalogue de sites internet illégaux.

L'utilisation légitime de la page Stop pour les sites internet qui exploitent des jeux de hasard de manière illégale a déjà été admise par le passé par les tribunaux sur la base des informations de mon administration.

Dans le cadre légal du Code d’Instruction criminelle, un dossier distinct doit effectivement être ouvert pour chaque site internet illégal. C'est dans ce contexte que le magistrat compétent prendra la décision de blocage.

Il s'agit de réquisitions individuelles dans le cadre de dossiers pour lesquels une information ou une instruction a été ouverte et au sujet desquels on ne peut donc pas communiquer aussi facilement sans violer le secret de l'enquête.

Les services de police et le parquet fédéral ont passé des accords de travail à ce propos. Tous les fournisseurs belges d'accès à Internet recevront chaque fois une réquisition.

Si les autorités judiciaires procèdent ainsi au blocage, il est fait application (dans le cadre soit d'une information, soit d'une instruction) des règles contenues dans le Code d'Instruction criminelle (article 39bis du Code d’instruction criminelle). Il est également prévu dans le même Code une procédure d'opposition à cette mesure : c'est ce qu'on appelle « le référé pénal », avec une requête au procureur du roi (ou au juge d’instruction) et une possibilité de recours devant la chambre des mises en accusation.

Ainsi, les contrôles habituels exercés sur les actes posés par un magistrat, combinés au fait que si une personne se sent lésée par ces actes d'information ou d'instruction, elle peut en demander la levée, offrent les garanties juridiques nécessaires.

Il est donc extrêmement important que toutes les conditions légales et exigences en matière de contrôle soient toujours strictement respectées afin d'éviter l'éventuel risque de censure ou d'arbitraire.

Momenteel zijn er drieëntachtig domeinnamen geblokkeerd waarvan zevenenzestig voor de kansspelcommissie.

De kansspelcommissie maakt de lijst van geblokkeerde websites op haar website publiek. Het betreft websites die online gokmogelijkheden aanbieden zonder daarvoor over de nodige vergunningen overeenkomstig de kansspelwet te beschikken.

De andere websites die zijn geblokkeerd betreffen websites die inbreuk maken op de privacy, copyright en die betrekking hebben op de verkoop van illegale medicijnen en andere verboden producten.

De publicatie van deze lijst van websites wordt niet opportuun geacht, omdat dit het perverse effect zou hebben dat men het publiek een catalogus van illegale websites ter beschikking zou stellen.

Het legitiem gebruik van de stoppagina voor de websites die op illegale wijze kansspelen exploiteren werd op basis van informatie van mijn administratie in het verleden reeds aanvaard door de rechtbanken.

Binnen het voorziene wettelijk kader van het Wetboek van Strafvordering dient voor elke illegale website inderdaad een apart dossier geopend te worden. Daarbinnen zal de beslissing tot blokkering genomen worden door de bevoegde magistraat.

Het gaat om individuele vorderingen in het kader van dossiers waarvoor een opsporings- of gerechtelijk onderzoek werd ingesteld en waar dus niet zomaar over kan gecommuniceerd worden zonder het geheim van het onderzoek te schenden.

De werkafspraken tussen de politiediensten en het Federaal Parket daaromtrent zijn gemaakt. Alle Belgische internet-toegangs-leveranciers zullen telkens een vordering ontvangen.

Indien de gerechtelijke autoriteiten aldus overgaan tot blokkering gebeurt dit (-hetzij in het kader van een opsporingsonderzoek, hetzij in het kader van een gerechtelijk onderzoek-) op basis van de regels zoals vervat in het wetboek van strafvordering (artikel 39bis wetboek van strafvordering). Daarin is ook voorzien in een procedure om tegen deze maatregel op te komen: het zogenaamde “strafrechtelijk kortgeding” met verzoekschrift bij de Procureur des konings (of Onderzoeksrechter) en een beroepsmogelijkheid bij de Kamer van Inbeschuldigingstelling.

Zodoende bieden de gebruikelijke controles op de handelingen gesteld door een magistraat samen met het feit dat als een persoon zich door deze handelingen van het opsporings- of gerechtelijk onderzoek benadeeld voelt deze het opheffen van de gestelde daad kan vragen, de nodige rechtswaarborgen.

Het is dus uiterst belangrijk dat alle wettelijke voorwaarden en toezichtsvereisten steeds strikt gerespecteerd worden om het eventuele risico op censuur of willekeur te vermijden.