SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
19 avril 2013 19 april 2013
________________
Question écrite n° 5-8780 Schriftelijke vraag nr. 5-8780

de Elke Sleurs (N-VA)

van Elke Sleurs (N-VA)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
________________
La reconnaissance des qualifications professionnelles en Europe De erkenning van beroepskwalificaties binnen Europa 
________________
reconnaissance des qualifications professionnelles
profession de la santé
médecin
enseignement médical
durée des études
erkenning van getuigschriften van vakbekwaamheid
beroep in de gezondheidszorg
dokter
medisch onderwijs
studieduur
________ ________
19/4/2013Verzending vraag
13/5/2014Antwoord
19/4/2013Verzending vraag
13/5/2014Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-3257 Requalification de : demande d'explications 5-3257
________ ________
Question n° 5-8780 du 19 avril 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8780 d.d. 19 april 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La Commission européenne a approuvé une proposition de modernisation de la directive sur les qualifications professionnelles. L'objectif est de faciliter la mobilité des professionnels dans l'Union européenne en délivrant aux groupes professionnels concernés une carte professionnelle européenne simplifiant et accélérant la reconnaissance des qualifications. Un travailleur pourra ainsi plus aisément trouver du travail dans d'autres États membres offrant davantage de possibilités d'embauche que le pays où il vit. La proposition prévoit également un accès partiel pour qu'à titre d'exception, l'État membre d'accueil puisse limiter l'accès à une profession réglementée aux activités nécessitant des qualifications que le demandeur a acquises dans son pays d'origine.

Par ailleurs, la Commission européenne propose spécifiquement pour le secteur des soins de santé d'adapter les exigences pour les médecins, infirmiers et accoucheurs. Pour les médecins, la Commission dispose que « la formation médicale de base comprend au total au moins cinq années d’études, qui peuvent également être exprimées en crédits ECTS équivalents, et au moins 5 500 heures d’enseignement théorique et pratique dispensées dans une université ou sous la surveillance d’une université ». La durée était auparavant de six ans. En Flandre et en Wallonie, la formation médicale de base n'a été ramenée de 7 à 6 ans qu'à partir de cette année académique. Une nouvelle réduction de la durée est particulièrement mal accueillie par les universités et le terrain. Tous redoutent des lacunes dans la formation de base et les heures de pratique clinique et un allongement de la durée des spécialisations.

Je souhaiterais recevoir une réponse aux questions suivantes.

1) Quel est le point de vue de la ministre sur la carte professionnelle ? Quelle position adoptera-t-elle au Conseil des ministres ?

2) Que pense-t-elle de l'accès partiel aux professions des soins de santé ?

3) Quelle position le gouvernement prendra-t-il à propos de la proposition de réduction de la durée de la formation médicale ? Comment la ministre évalue-t-elle l'évolution dans ce dossier ?

 

De Europese Commissie heeft een voorstel aangenomen voor de modernisering van de richtlijn beroepskwalificaties. Het doel hiervan is de mobiliteit van beroepsbeoefenaars binnen de Europese Unie te vereenvoudigen door alle belangstellende beroepsgroepen een Europese beroepskaart aan te bieden waarmee kwalificaties makkelijker en sneller kunnen worden erkend. Daardoor zal het gemakkelijker worden om aan de slag te gaan in andere lidstaten waar er meer vacatures zijn dan de eigen lidstaat. Het voorstel houdt ook een gedeeltelijke toegang in zodat de ontvangende lidstaat de toegang tot een gereglementeerd beroep bij wijze van uitzondering kan beperken tot die activiteiten waarvoor de aanvrager in zijn lidstaat van oorsprong de kwalificaties heeft verworven.

Daarnaast stelt de Europese Commissie specifiek voor de zorgsector voor om de vereisten voor artsen, verpleegkundigen en verloskundigen bij te werken. Voor de artsen stelt de Commissie dat de "medische basisopleiding in totaal minstens vijf studiejaren of het in ECTS-studiepunten uitgedrukte equivalent hiervan omvat en bestaat uit ten minste 5500 uur theoretisch en praktisch onderwijs aan een universiteit of onder toezicht van een universiteit". Voordien was dit zes jaar. In Vlaanderen, en ook in Wallonië, is de medische basisopleiding pas sinds dit academiejaar ingekort van 7 naar 6 jaar. Een nieuwe verkorting wordt bijzonder slecht onthaald door de universiteiten en het werkveld. Ze vrezen voor een tekort aan basisopleiding en klinische contacturen en een verlenging van de duur van de specialisaties.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Wat is het standpunt van de minister over de beroepskaart? Welk standpunt zal ze innemen in de Raad van Ministers?

2) Wat is haar standpunt inzake de gedeeltelijke toegang voor beroepen in de gezondheidszorg?

3) Welke positie zal de regering innemen tegenover het voorstel om de artsenopleiding in te korten? Hoe schat de minister de evolutie in dit dossier in?

 
Réponse reçue le 13 mai 2014 : Antwoord ontvangen op 13 mei 2014 :

La modernisation de la Directive 2005/36/CE relative à la reconnaissance des qualifications professionnelles, et visant en particulier les professions des soins de santé, attire toute mon attention. J’ai toujours pensé que la modernisation du texte de 2005, qui pose divers problèmes de mise en œuvre, est salutaire.  

Mon administration, en collaboration avec la Représentation permanente, suit attentivement l’évolution de ce dossier et participe largement aux débats sur cette réforme. À ce sujet, un groupe de travail spécifique «Professions des Soins de Santé - C.E.I. - EU/2005/36» fut créé l’année dernière et s’est réuni à plusieurs reprises afin de suivre l’évolution du dossier. Ce Groupe de travail a préparé le point de vue belge concernant la proposition de Directive du Parlement européen et du Conseil modifiant la Directive 2005/36/CE. Ce point de vue a servi d’input au représentant belge lors de ses interventions au sein du groupe de travail du Conseil. Je me suis également basé sur cet avis lorsque j’ai pris la parole au Conseil. 

Le Groupe de travail est composé des membres du SPF Santé Publique, des Communautés, des représentants des autorités compétentes (tant les administrations que les ordres) et des conseils impliqués représentant au mieux les professions de santé (Conseil Supérieur des Médecins spécialistes et généralistes/Conseil national de l’Art infirmier/Conseil national des Professions paramédicales). 

Suite aux recommandations du Groupe de travail, j’ai opté pour une position de négociation ferme concernant l’accès partiel car bien que cela soit techniquement faisable pour les professions des soins de santé, il est impossible de vérifier que chaque professionnel de santé ayant un accès partiel n’effectue que les actes pour lesquels il a reçu cet accès. Plus précisément, la Belgique n’est pas favorable au principe de l’accès partiel, ni même au vocable d’aspect partiel car il est inapplicable pour les professions des soins de santé. 

En effet le titre de médecin, mais aussi de dentiste, de sage-femme et de pharmacien (et dans une certaine mesure de l’infirmier) offre la liberté thérapeutique complète dans le cadre de la profession concernée. Il n'est pas raisonnable de décrire in extenso les actes pouvant être posés et ceux qui ne le peuvent pas. En outre, et certainement pour ces professionnels, nous ne pouvons envisager du point de vue du patient que d’autoriser à pratiquer ceux qui peuvent assumer l’ensemble du paquet de compétence nécessaire à assurer la sécurité du patient et à permettre, en cas d’urgence, à ce professionnel de faire tout ce qui est en son pouvoir. 

L’accès partiel est théoriquement applicable pour des professionnels qui ne travaillent pas en autonomie complète (par exemple des aides-soignants et autres professions de santé qui pourraient travailler sous le contrôle de l'infirmier ou d’un médecin). Toutefois l'extension des types de pratique poussent rapidement aux limites de cette théorie. En outre, le nombre de ces professionnels et l’impossibilité pratique de réaliser une surveillance des actes réellement posés (si ce n’est sur plainte) rendent peu réaliste cette individualisation des autorisations de pratique. 

De fait, la Belgique réalise une limitation de la pratique uniquement dans le cadre de l’autorisation d’exercice pour les cas déontologiques et condamnation judiciaires, les incapacités physiques et les incapacités psychiques. Nous ne souhaitons pas introduire de limitations d’accès partiel individualisés en fonction des compétences des migrants. Enfin, nous craignons la génération anarchique et non planifiée de professionnels «partiellement compétents» qui ne trouveraient pas de place dans un système des soins de santé cohérents. 

Je suis favorable à la carte professionnelle européenne même si je pense qu'il est inapproprié de parler d'une carte alors qu'il s'agit en réalité d'un certificat électronique. Dans les articles du texte de la directive, le concept de la carte est maintenu tandis qu'il existe de facto une obligation pour l'Etat membre d'adopter le concept du e-certificat. La position belge abonde dans le sens de la proposition de la Commission européenne afin de mettre à disposition un e-certificat via un serveur. En outre, le développement d’un instrument informatique, entrainant des coûts supplémentaires, est nécessaire. J’attire votre attention sur le fait que les demandes de cartes professionnelles européennes se feront par le système IMI qui existe déjà. La Belgique souhaiterait qu’il y ait une interface entre notre cadastre et l’application IMI. 

En ce qui concerne la formation des médecins, la proposition de modernisation de la Directive européenne ne prévoit pas d’obliger les états membres de raccourcir les études de médecine à 5 ans. La Directive prévoit un minimum de 5 ans d’études (qui peuvent être exprimées en équivalence de crédits ECTS) et 5500 heures. Dans la pratique, cela implique que les universités pourront continuer de former les médecins en 6 ans (avec un minimum de 5500 heures de cours). Nous avons accepté cette proposition de modification de la Directive.  

De modernisering van Richtlijn 2005/36/EG betreffende de erkenning van beroepskwalificaties, en meer bepaald op het gebied van de gezondheidszorgberoepen, heeft mijn volle aandacht. Ik ben altijd van mening geweest dat het een goede zaak zou zijn om de tekst van 2005, die voor diverse problemen op het vlak van uitvoering zorgt, aan te passen.  

Mijn administratie volgt de evolutie van dat dossier, in samenwerking met de Permanente Vertegenwoordiging, nauwlettend op en neemt uitgebreid deel aan de besprekingen van die hervorming. In het kader daarvan werd vorig jaar een specifieke werkgroep «Gezondheidszorgberoepen - C.E.I. - EU/2005/36» opgericht; die kwam meerdere keren bijeen om de evolutie van het dossier op te volgen. Die Werkgroep heeft het Belgische standpunt omtrent het voorstel voor een Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2005/36/EG voorbereid. Dat standpunt diende als input voor de Belgische vertegenwoordiger tijdens diens besprekingen in de werkgroep van de Raad. Ik heb mij ook op dat advies gebaseerd als ik in de Raad het woord genomen heb. 

De Werkgroep is samengesteld uit leden van de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, de Gemeenschappen, vertegenwoordigers van de bevoegde overheden (zowel de administraties als de ordes) en de betrokken raden die de gezondheidsberoepen zo goed mogelijk vertegenwoordigen (Hoge Raad van geneesheren-specialisten en van huisartsen / Nationale Raad voor Verpleegkunde / Nationale Raad voor de Paramedische Beroepen). 

Op grond van de aanbevelingen van de Werkgroep heb ik gekozen voor een resolute onderhandelingspositie betreffende de gedeeltelijke toegang want ook al is dit technisch haalbaar voor de gezondheidszorgberoepen, het is onmogelijk om te controleren dat elke gezondheidsbeoefenaar die een gedeeltelijke toegang heeft, uitsluitend de handelingen stelt waarvoor hij die toegang verkregen heeft. Meer in het bijzonder is België geen voorstander van het beginsel van gedeeltelijke toegang, ook niet van het gedeeltelijke aspect want dat is onuitvoerbaar voor de gezondheidszorgberoepen. 

De titel van arts, maar ook van tandarts, vroedvrouw en apotheker (en in zekere mate van verpleegkundige) geeft immers volledige therapeutische vrijheid in het betrokken beroep. Het is niet redelijk om de handelingen die wel en niet mogen worden gesteld, in extenso te beschrijven. Bovendien kunnen wij, zeker voor die gezondheidswerkers, vanuit het standpunt van de patiënt alleen maar overwegen om diegenen het beroep te laten uitoefenen die kunnen instaan voor het volledige competentiepakket dat nodig is om de veiligheid van de patiënt te verzekeren en om in geval van nood die gezondheidswerker alles te laten doen wat in zijn vermogen ligt. 

De gedeeltelijke toegang kan in theorie gebruikt worden voor gezondheidswerkers die niet volledig autonoom werken (bijvoorbeeld zorgkundigen en andere gezondheidsberoepen die onder toezicht van de verpleegkundige of van een arts zouden kunnen werken). De uitbreiding van de soorten praktijk zorgt er evenwel voor dat de grenzen van die theorie snel bereikt worden. Bovendien is het, gelet op het aantal gezondheidswerkers en op de praktische onmogelijkheid om de werkelijk gestelde handelingen te controleren (tenzij op basis van een klacht), weinig realistisch om de praktijkvergunningen te individualiseren. 

In feite beperkt België de praktijk uitsluitend in het kader van de machtiging tot uitoefening voor deontologische gevallen en gerechtelijke veroordelingen, fysieke ongeschiktheid en psychische ongeschiktheid. Wij willen geen individuele beperkingen inzake gedeeltelijke toegang invoeren op grond van de competenties van de migranten. Tot slot vrezen wij dat er op die manier een ordeloze en niet-geplande generatie zou ontstaan van « gedeeltelijk competente » gezondheidswerkers die geen plaats zouden hebben in een systeem van coherente gezondheidszorg. 

Ik ben voorstander van de Europese beroepskaart, ook al vind ik dat het niet gepast is om te spreken van een kaart terwijl het in werkelijkheid om een elektronisch certificaat gaat. In de artikelen van de tekst van de richlijn wordt het concept van de kaart aangehouden terwijl de lidstaat de facto verplicht is om het concept van het e-certificaat aan te nemen. Het Belgische standpunt sluit aan op het voorstel van de Europese Commissie om een e-certificaat via een server ter beschikking te stellen. Bovendien is de ontwikkeling van een informaticatool, wat bijkomende kosten teweegbrengt, noodzakelijk. Ik vestig uw aandacht op het feit dat de aanvragen voor een Europese beroepskaart via het reeds bestaande IMI-systeem zullen gebeuren. België zou willen dat er een interface komt tussen ons kadaster en de IMI-applicatie. 

Wat de opleiding van artsen betreft, is in het voorstel voor de modernisering van de Europese richtlijn niet voorzien om de lidstaten te verplichten de studies geneeskunde in te korten naar 5 jaar. De Richtlijn voorziet een minimum van 5 studiejaren (die uitgedrukt kunnen worden in ECTS-credits) en 5500 uren. In de praktijk betekent dit dat de universiteiten kunnen doorgaan met een artsenopleiding over 6 jaar (met een minimum van 5500 cursusuren). Wij hebben dit voorstel voor wijziging van de Richtlijn goedgekeurd.