SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
19 avril 2013 19 april 2013
________________
Question écrite n° 5-8734 Schriftelijke vraag nr. 5-8734

de Karl Vanlouwe (N-VA)

van Karl Vanlouwe (N-VA)

au secrétaire d'État aux Réformes institutionnelles, adjoint au premier ministre, et secrétaire d'État à la Régie des bâtiments et au Développement durable, adjoint au ministre des Finances, chargé de la Fonction publique

aan de staatssecretaris voor Staatshervorming, toegevoegd aan de eerste minister, en staatssecretaris voor de Regie der gebouwen en Duurzame Ontwikkeling, toegevoegd aan de minister van Financiën, belast met Ambtenarenzaken
________________
La facture énergétique du Palais de justice de Bruxelles De energiefactuur van het Justitiepaleis van Brussel 
________________
bâtiment public
économie d'énergie
Régie des Bâtiments
station énergétique
chauffage
openbaar gebouw
energiebesparing
Regie der Gebouwen
energiecentrale
verwarming
________ ________
19/4/2013Verzending vraag
6/5/2013Antwoord
19/4/2013Verzending vraag
6/5/2013Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-2987 Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-2987
________ ________
Question n° 5-8734 du 19 avril 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8734 d.d. 19 april 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Il a été annoncé en octobre 2010 qu'en vue de rationaliser la consommation d'énergie dans les services publics, le Palais de Justice de Bruxelles serait doté d'une unité de cogénération. On diminuerait ainsi de quelque 300 tonnes les émissions annuelles de CO2, parallèlement à la facture qui serait allégée, selon les estimations, de 130 000 euros par an.  

Entre-temps, il apparaît que la facture énergétique du Palais de Justice a presque triplé, passant de 189 000 à 517 000 euros.

Fedesco est une société de droit public de services énergétiques, créée en mars 2005 à l’initiative du gouvernement fédéral. Elle réalise des projets qui contribuent à des économies d’énergie dans les bâtiments publics fédéraux et en assure le préfinancenent ; le remboursement, basé sur l’économie annuelle réalisée, s'étale sur plusieurs années.

À la demande de la Régie des bâtiments, Fedesco allait installer une centrale de cogénération de 700 000 euros, qui récupère la chaleur dégagée par la production d'énergie. Lors de la phase d'étude, on a utilisé le logiciel « Consensim » développé par l'Institut bruxellois pour la gestion de l'environnement (IBGE) et le Service public de Wallonie (SPW). À cette occasion, un nouveau local technique a été construit au sous-sol du Palais de Justice.

La SA Nizet a fourni et installé l'appareil et est responsable du réglage et de l'entretien du cogénérateur durant la période de garantie, laquelle dure deux ans. Il revenait ensuite au Service public fédéral (SPF) Justice d' assurer le réglage et l'entretien.

Mes questions sont les suivantes.

1) Comment se fait-il que la facture énergétique du Palais de justice ne cesse d’augmenter, en dépit de la mise en place de l’unité de cogénération de Fedesco ?

2) Depuis combien de temps savons-nous que cette unité ne donne pas les résultats escomptés ?

3) Quel est le rôle du logiciel Congensim dans l’évaluation des prestations de l’unité de cogénération ?

4) Quel est le rôle de la S.A. Nizet, qui était responsable de la mise en place et de l’utilisation de cette unité durant les deux premières années ?

 

In oktober 2010 werd aangekondigd dat in het kader van een rationeler energieverbruik in de overheidsdiensten het Brusselse Justitiepaleis een warmtekrachtkoppeling zou krijgen. Dit zou de jaarlijkse uitstoot van CO² met zo'n 300ton naar omlaag kunnen laten gaan, net als de factuur, die naar schatting 130 000 € per jaar lichter zou worden.

Maar intussen lezen we dat de energiefactuur van het Justitiepaleis bijna verdriedubbeld is, van 189 000 euro naar 517 000 euro.

Fedesco is een publiek energiebedrijf dat op initiatief van de federale regering in 2005 werd opgericht. Het realiseert projecten die bijdragen tot energiebesparingen in de federale overheidsgebouwen en verzekert hiervoor de voorfinanciering, met een terugbetaling op basis van de jaarlijks gerealiseerde besparing, gespreid over meerdere jaren.

Fedesco zou in opdracht van de Regie der Gebouwen een warmtekrachtkoppeling van 700.000 euro plaatsen. Die recupereert de warmte die bij de productie van energie vrijkomt. Tijdens de studiefase werd gebruik gemaakt van een softwareprogramma, "Consensim", dat werd opgesteld door het Brussels Instituut voor Milieubeheer(BIM) en de Waalse Overheidsdienst (SPW). Er werd eveneens een nieuw technisch lokaal gebouwd in de kelderverdieping van het Justitiepaleis.

De N.V. Nizet leverde en plaatste de installatie en is verantwoordelijk voor de bediening en het onderhoud van de warmtekrachtkoppeling tijdens de garantieperiode van twee jaar. Daarna werd de FOD Justitie verantwoordelijk voor de bediening en het onderhoud.

Mijn vragen aan de staatssecretaris zijn :

1) Hoe komt het dat de energiefactuur van het Justitiepaleis blijft stijgen ondanks de installatie van een warmtekrachtkoppeling van Fedesco ?

2) Hoe lang is het al bekend dat deze niet de beloofde resultaten levert?

3) Welke rol speelt het softwareprogramma "Congensim" in de inschatting van de prestaties van de warmtekrachtkoppeling?

4) Wat is de rol van de NV Nizet, die verantwoordelijk was voor de installatie en gebruik van de warmtekrachtkoppeling gedurende de eerste twee jaar?

 
Réponse reçue le 6 mai 2013 : Antwoord ontvangen op 6 mei 2013 :

1 – 4.

En ce qui concerne vos questions relative à la facture énergétique globale du complexe, je vous renvoie à la ministre de la Justice. Cela relève de la gestion du palais et je ne dispose pas de toutes les données pour y répondre. 

Cependant, pour ce qui concerne la cogénération, au vu des bilans de fonctionnement (relevés de compteur) et tenant compte du prix de l’energie, son fonctionnement a engendré une économie sur les factures énergétiques de l’ordre de 100 000 euros TVA comprise depuis sa mise en service. 

De ce montant, il faut retrancher le coût d’entretien de 24 000 euros par an TVA comprise à charge du Service public fédéral (SPF) Justice à partir de la troisième année (pendant la période de garantie de 2 ans, l’entretien était inclus dans le montant du marché de travaux financé via Fedesco). 

Le fonctionnement de l’installation de cogénération est considéré comme acceptable en ce qui concerne les 2 premières années, pendant la période de garantie, où l’installation devait respecter un rodage, et subir des mises au point (durant ces 2 premières années, la machine a fonctionné 75 % de la durée théorique prévue). Cependant, à l’issue de la période de garantie, et notamment suite à une panne importante dont la réparation a été prise en charge par l’installateur, il a été constaté un mauvais fonctionnement de l’installation, dont les causes principales trouvent leur origine dans un manque de suivi et d’entretien de la machine.

Le SPF Justice n’a encore conclu aucun contrat de ce genre alors qu’il devait le faire il y a un an déjà. C’est sans doute une explication partielle au mauvais bilan de fonctionnement en 2012.

Dans le but d’offrir une solution à ce défaut, ce sujet était déjà l’objet des discussions au sein des Task Force Organisation Judiciaire. Ces Task Force, réunissant les deux administrations (Régie des Bâtiments et Justice) ainsi que leurs cabinets respectifs, ont lieu tous les mois. Ce point restera encore à l’agenda jusqu’à ce qu’on obtienne une solution correcte. 

Malgré un bilan de fonctionnement de l’installation non optimum, et tenant compte des éléments ci-dessus, nous observons cependant au stade actuel (début 2013, soit après 3 années de fonctionnement) une économie globale en frais de fonctionnement du Palais de Justice pour l’État fédéral générée par le fonctionnement de la cogénération de l’ordre de 150 000 euros TVA comprise, qui correspond à l’économie annuelle qui avait été estimée lors de l’étude. Nous sommes donc encore loin de la rentablité espérée, mais pas encore en déficit pour autant. 

L’augmentation de la facture énergétique trouve donc sa source ailleurs que dans la cogénération (conditions météorologiques, la forte augmentation du prix des énergies, comportement de l’occupant, variation des besoins en chauffage et électricité, etc.). La situation aurait certainement été encore pire en l’absence de cogénération. 

En ce qui concerne vos questions concrètes au sujet de Congensim et la SA Nivet:

La logiciel “cogensim” est un outil permettant d’estimer la rentabilité et de simuler le fonctionnement d’une cogénération sur base d’un profil des besoins énergétiques d’un bâtiment. Il constitue un outil d’aide à la décision, mais n’intervient plus une fois le marché des travaux passé. Il n’a donc aucune influence sur les bilans de fonctionnement réels d’une installation. 

La SA Nizet, en tant qu’installateur et adjudicataire du marché des travaux, avait pour mission d’honorer les clauses du cahier spécial des charges du marché, à savoir procéder à l’installation de la cogénération et à son entretien durant la période de garantie de 2 ans, soit jusqu’à la réception définitive par le pouvoir adjudicateur. Ces travaux et prestations ont été effectués correctement en temps et heure et ont été payés par Fedesco.

1 – 4.

Wat betreft uw vraag over de globale energiefactuur van het complex, moet ik verwijzen naar de minister van Justitie. Dit valt onder het beheer van het paleis, en ik beschik dan ook niet over alle gegevens hieromtrent.

Maar wat de warmtekrachtkoppeling betreft, blijkt uit de werkingsbalansen (meteropnames) en rekening houdend met de energieprijs dat er sinds de ingebruikname van deze installatie al zo'n 100 000 euro (inclusief BTW) werd bespaard op de energiefactuur. 

Van dit bedrag moet er vanaf het derde jaar 24 000 euro per jaar (inclusief BTW) worden afgetrokken voor de onderhoudskosten. Vanaf dan vallen ze immers ten laste van de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie (tijdens de waarborgperiode van 2 jaar was het onderhoud inbegrepen in het via Fedesco gefinancierde bedrag van de opdracht van werken).  

De werking van de warmtekrachtkoppeling gedurende de eerste twee jaren (de waarborgperiode) is aanvaardbaar te noemen: de installatie moest tijdens deze periode op gang komen en bijgesteld worden (tijdens deze eerste twee jaren was de machine 75 % van de in theorie voorziene tijd in gebruik). Maar na afloop van de waarborgperiode deed er zich een belangrijk defect voor dat werd hersteld door de installateur. Nadien werd vastgesteld dat de installatie ondermaats werkte. Dit was voornamelijk te wijten aan een gebrek aan opvolging en onderhoud van de machine.

De FOD Justitie heeft nog geen dergelijk contract afgesloten terwijl het al 1 jaar geleden had moeten ingaan. Dit is ongetwijfeld een gedeeltelijke verklaring voor de slechte werkingsbalans in 2012.

Met het doel om een oplossing te bieden aan dit euvel, maakte dit onderwerp reeds het voorwerp uit van besprekingen in de schoot van de Task Force Rechterlijke Organisatie. Deze Task Force, bestaande uit beide administraties (Regie en Justitie) en hun respectievelijke kabinetten, pleegt maandelijks overleg. Dit punt zal dan ook op de agenda blijven tot een correcte oplossing is bekomen. 

Ondanks een niet-optimale werkingsbalans van de installatie en rekening houdend met bovenstaande elementen stellen we in het huidige stadium (begin 2013, dus na 3 jaren gebruik) vast dat de Federale Staat dankzij de warmtekrachtkoppeling globaal genomen al zo'n 150 000 euro (inclusief BTW) heeft bespaard op de werkingskosten van het Justitiepaleis, wat overeenkomt met de door de studie geraamde jaarlijkse besparing. We zitten dus nog lang niet aan de verhoopte rendabiliteit, maar er is evenmin sprake van een tekort. 

We kunnen dus besluiten dat de verhoogde energiefactuur een andere oorzaak heeft dan de warmtekrachtkoppeling (zoals weersomstandigheden, de sterk gestegen energieprijzen, verbruikersgedrag van de bezettende diensten, veranderde verwarmings- en elektriciteitsbehoeften, enz. ). Zonder warmtekrachtkoppeling zou de situatie ongetwijfeld nog erger zijn. 

Wat betreft uw concrete vragen over Congensim en de NV Nizet :

De software Congensim maakt het mogelijk om de rendabiliteit in te schatten en om de werking van een warmtekrachtkoppeling te simuleren op basis van een energiebehoeftenprofiel van een gebouw. Het gaat louter om een hulpmiddel om beslissingen te nemen dat niet meer gebruikt wordt nadat de opdracht van werken gegund is. Deze tool heeft dus geen enkele invloed op de effectieve werkingsbalansen van een installatie. 

Als installateur en aannemer van de opdracht van werken moest de NV Nizet de bepalingen van het bestek uitvoeren. Concreet gezien kwam dit neer op de plaatsing van de warmtekrachtkoppelingsinstallatie en het onderhoud ervan gedurende de waarborgperiode van twee jaar, tot aan de definitieve oplevering door de aanbestedende overheid. Deze werken en prestaties werden correct en op tijd uitgevoerd en werden betaald door Fedesco.