SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
27 mars 2013 27 maart 2013
________________
Question écrite n° 5-8650 Schriftelijke vraag nr. 5-8650

de Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères, du Commerce extérieur et des Affaires européennes

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken
________________
Moyen-Orient - Livraisons d'armes - Embargo sur les armes - Licences d'exportation d'armes Midden-Oosten - Wapenleveringen - Wapenembargo - Wapenvergunningen 
________________
Syrie
commerce des armes
approvisionnement en armes
sanction internationale
Proche et Moyen-Orient
Syrië
wapenhandel
wapenvoorziening
internationale sanctie
Midden-Oosten
________ ________
27/3/2013Verzending vraag
5/7/2013Antwoord
27/3/2013Verzending vraag
5/7/2013Antwoord
________ ________
Question n° 5-8650 du 27 mars 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8650 d.d. 27 maart 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Dès l'avènement du printemps arabe, l'Europe a rapidement annoncé un embargo sur les armes. Mais dans la réalité, tous les États membres n'ont pas pris cette politique à cœur. Ainsi, la France et le Royaume-Uni ont récemment exercé une pression pour que l'embargo sur la livraison d'armes à la Syrie soit levé, et la France a continué à exporter des armes vers la Libye lorsque les troubles ont éclaté.

En outre, un rapport du Vlaams Vredesfonds prouve qu'en 2011, lorsque le printemps arabe a éclaté, des licences ont été délivrées pour la livraison d'armes par l'Europe au Moyen-Orient pour un montant de 9 milliards d'euros. La Belgique a aussi autorisé la livraison d'armes au Moyen-Orient bien que la délivrance de licences pour l'exportation d'armes vers l'Égypte et le Bahreïn ait été suspendue. Par ailleurs, les armes de la FN conviennent très bien pour un type de soulèvement comme le printemps arabe.

Il est aussi question de trafic de transit. L'Arabie Saoudite ne cache pas qu'elle livre des armes aux rebelles radicaux syriens, mais l'Europe, y compris la Belgique donc, continue quand même à livrer des armes au royaume.

Mes questions au ministre sont les suivantes.

1) Disposez-vous de chiffres sur les licences d'exportation d'armes en 2012 et vers quels pays ?

2) Avez-vous l'intention de suspendre les licences d'exportation d'armes vers les États qui reconnaissent publiquement qu'ils livrent des armes à un régime ou à des rebelles dans un pays où un embargo est imposé ?

 

Sinds het uitbreken van de Arabische Lente werd door Europa al snel een wapenembargo afgekondigd. In de realiteit echter wordt dit beleid niet door alle lidstaten ter harte genomen. Zo oefenden Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk onlangs druk uit om het wapenembargo naar Syrië op te heffen en is Frankrijk wapens blijven exporteren naar Libië toen daar onrust uitbrak.

Bovendien toont een rapport van het Vlaams Vredesfonds ons dat in 2011, wanneer de Arabische Lente uitbrak, vergunningen werden toegekend voor de levering van wapens ter waarde van 9 miljard euro vanuit Europa aan het Midden-Oosten. Ook België weigerde geen enkele vergunning voor de levering van wapens aan het Midden-Oosten, al werden de vergunningen aan Egypte en Bahrein bevroren. Bovendien zijn vooral de wapens van FN zeer geschikt voor het type opstanden als de Arabische Lente.

Daarnaast is er ook sprake van doorvoerhandel. Saudi-Arabië maakt er geen geheim van dat het wapens levert aan radicale Syrische rebellen, maar toch blijft Europa, en dus ook België, wapens leveren aan het koninkrijk.

Daarom had ik enkele vragen voor de geachte minister.

1) Hebt u cijfers over de vergunningen voor wapenleveringen die uitgereikt zijn in 2012 en voor welke landen?

2) Bent u van plan om vergunningen voor wapenleveringen aan landen, die openlijk toegeven wapens te leveren aan een regime of rebellen in een land dat een wapenembargo is opgelegd, te bevriezen?

 
Réponse reçue le 5 juillet 2013 : Antwoord ontvangen op 5 juli 2013 :

1. La politique en matière de licence d'exportation d'armes est régionalisée depuis 2003. Seules les exportations d'armes en provenance de la Défense ou de la Police fédérale se font encore avec des licences d'exportation fédérales. Ces licences sont délivrées par le ministre fédéral de l'Économie auprès de qui vous pouvez demander les informations disponibles, lesquelles sont, du reste, régulièrement transmises par le Service public fédéral (SPF) Économie au Parlement fédéral.

Pour ce qui concerne les licences d'exportation d'armes délivrées par les Régions, vous pouvez vous référer aux rapports réguliers des administrations régionales aux parlements régionaux concernés.

Pour ce qui concerne les chiffres des licences d'exportation d'armes de l'Union européenne, je vous renvoie aux données publiées chaque année au Journal officiel de l'Union européenne, via un lien vers la Politique étrangère et de Sécurité commune, et le sous-thème "commerce des armes". Les chiffres de 2012 ne sont pas encore disponibles et sont attendus vers la mi-2013. 

2. Depuis 2003, le ministre fédéral des Affaires étrangères n'a plus aucune compétence en matière de délivrance, refus ou gel des licences d'exportation d'armes. L'accord de coopération avec les Régions pour cette matière prévoit un mécanisme de consultation. De nombreuses consultations ont eu lieu dans le cadre des exportations d'armes vers le Moyen-Orient et l'Afrique du Nord dans le contexte du Printemps arabe, et mon Département a fourni des informations complémentaires aux Régions sur la situation dans ces régions. Il va sans dire que l'existence d'un embargo sur les armes, imposé par des organisations internationales dont notre pays est membre (Nations Unies, Organisation pour la sécurité et la coopération en Europe (OSCE), Union européenne (UE), par exemple) est un facteur déterminant lors de la prise de décision relative à une exportation d'armes. L’obligation de respecter un embargo décrété par le Conseil de Sécurité des Nations-Unies est d’ailleurs confirmé dans le Traité international sur le Commerce des Armes (Arms Trade Treaty) récemment adopté, que notre pays va signer et qui sera, nous l'espérons, rapidement ratifié par nos Parlements. Il est évidemment nécessaire de lire avec l'attention requise les termes précis de chaque embargo, étant donné que des différences au cas par cas peuvent exister sur la nature exacte des biens sous embargo et les possibles exceptions relatives aux destinataires finaux. Le débat au sein de l'UE sur une levée partielle de l'embargo existant envers la Syrie est toujours en cours, et illustre l'importance d'une approche modulée.

1. Sinds 2003 is het beleid inzake wapenuitvoervergunningen geregionaliseerd. Enkel voor uitvoer van wapens afkomstig van Defensie of Federale Politie wordt nog een federale uitvoervergunning afgeleverd. Dit gebeurt door de federale minister van Economie bij wie u de beschikbare informatie kan opvragen. Deze informatie wordt overigens regelmatig overgemaakt door de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie aan het Federale Parlement. 

Voor wat betreft de wapenvergunningen die worden uitgereikt door de Gewesten, dien ik u te verwijzen naar de regelmatige rapportering per Gewestelijke administratie aan de betrokken Gewestelijke Parlementen. 

Voor wat betreft de cijfers over de wapenvergunningen in de Europese Unie, kan ik u verwijzen naar de gegevens die jaarlijks worden beschikbaar gemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie via een link naar het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid en het sub-item wapenhandel. De cijfers voor het jaar 2012 zijn nog niet beschikbaar en worden verwacht tegen midden 2013. 

2. De federale minister van Buitenlandse Zaken heeft sinds 2003 geen bevoegdheid meer aangaande het verlenen, weigeren of bevriezen van wapenuitvoervergunningen. Het Samenwerkingsakkoord dienaangaande met de Gewesten voorziet in een consultatiemechanisme. Over de wapenuitvoer naar het Midden-Oosten en Noord-Afrika in de context van de Arabische Lente werd meermaals zulk overleg gevoerd waarbij mijn Departement bijkomende informatie verschaft aan de Gewesten over de toestand in de regio. Het spreekt voor zich dat een bestaand wapenembargo, opgelegd door internationale organisaties waarvan ons land lid is (zoals de Verenigde Naties (VN), Organisatie voor veiligheid en samenwerking in Europa (OVSE), Europese Unie (EU)), een determinerende factor is bij de besluitvorming over wapenuitvoer. De verplichting om een embargo opgelegd door de VN Veiligheidsraad te respecteren, wordt overigens ook bevestigd in het recent aangenomen Internationaal Verdrag over de Wapenhandel (Arms Trade Treaty) dat door ons land zal worden ondertekend en hopelijk ook snel door al onze Parlementen zal worden geratificeerd. Het is natuurlijk nodig met de gepaste aandacht de precieze bewoordingen van elk embargo te lezen aangezien er geval per geval verschillen kunnen bestaan over de juiste aard van de goederen onder embargo en mogelijke uitzonderingen met betrekking tot de eindgebruikers. Het debat binnen de EU over de gedeeltelijke opheffing van het bestaande embargo ten aanzien van Syrië is nog aan de gang en illustreert het belang van een gemoduleerde aanpak.