SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
7 décembre 2012 7 december 2012
________________
Question écrite n° 5-7487 Schriftelijke vraag nr. 5-7487

de Karl Vanlouwe (N-VA)
van Karl Vanlouwe (N-VA)

au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères, du Commerce extérieur et des Affaires européennes
aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken
________________
La Somalie et la milice Al-Shabaab Somalië en de militie Al-Shabaab 
________________
Somalie
piraterie
Union africaine
Tribunal pénal international
guerre civile
Somalië
piraterij
Afrikaanse Unie
Internationaal Straftribunaal
burgeroorlog
________ ________
7/12/2012Verzending vraag
27/3/2013Antwoord
7/12/2012Verzending vraag
27/3/2013Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-2612 Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-2612
________ ________
Question n° 5-7487 du 7 décembre 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-7487 d.d. 7 december 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

En septembre, les troupes de l'Union africaine (AMISOM) ont délogé la milice Al-Shabaab de son dernier bastion dans le pays. Dans la nuit du vendredi 28 au samedi 29 septembre, le porte-parole de la milice a déclaré que celle-ci avait quitté la ville portuaire de Kismayo après d'âpres batailles contre des unités kényanes et somaliennes combattant au nom de l'Union africaine (AMISOM).

On se demande encore où sont passés les autres rebelles. Ils ont annoncé leur intention de passer à une guérilla qui frapperait dans la région de Kismayo.

Bien qu'Al-Shabaab en ait été chassée, des myriades d'habitants ont fui Kismayo, craignant d'être pris dans les hostilités en cas de contre-attaque.

Alors que, voici quelques années, l'Union africaine parvenait à peine à protéger l'aéroport de Mogadiscio, toute la capitale a été maintenant reconquise. D'autres villes, proches de Mogadiscio ou de la côte, seraient à présent sous le contrôle total de l'Union africaine.

Depuis lors, on se demande en Somalie quel sort réserver aux seigneurs de la guerre qui ont combattu aux côtés d'Al-Shabaab et sont maintenant prisonniers. Les autorités kényanes ont développé un programme permettant d'amnistier leurs ressortissants qui ont combattu avec Al-Shabaab : on les encourage à fournir des informations sur Al-Shabaab, moyennant quoi ils seront accueillis dans des centres de réhabilitation avant d'êtres réinsérés dans la société.

Quant aux combattants détenus en Somalie, la date de leur procès demeure incertaine, et ils s'entassent dans les prisons somaliennes. Comme la Somalie ne dispose pas d'un système judiciaire opérationnel, il sera difficile de tous les juger. Certains évoquent la création d'un tribunal international, éventuellement dans un pays tiers, qui jugerait les dirigeants d'Al-Shabaab.

Voici mes questions au ministre :

1) Pouvez-vous confirmer qu'Al-Shabaab a été chassée des principales villes somaliennes ? Quelles portions du territoire somalien Al-Shabaab contrôle-t-elle encore ?

2) Comment voyez-vous évoluer la mission AMISOM de l'Union africaine ?

3) Êtes-vous partisan de la création d'un tribunal international pour la Somalie ?

4) En a-t-on déjà parlé à l'échelon européen ? L'Union européenne et le SEAE prévoient-ils de d'agir pour que les militants d'Al-Shabaab soient traduits en justice  ? Quelles sont les options possibles ?

5) Quels effets les défaites d'Al-Shabaab ont-elles sur la lutte contre la piraterie au large des côtes somaliennes ?

 

In September hebben de troepen van de Afrikaanse Unie (AMISOM) het laatste bolwerk van de militie Al-Shabaab uit het land verjaagd. De woordvoerder van Al-Shabaab verklaarde tijdens van de nacht van vrijdag 28 september op zaterdag 29 september de havenstad Kismayo te hebben verlaten na hevige gevechten met Keniaanse en Somalische troepen die vechten onder de Afrikaanse Unie (AMISOM).

Vooralsnog is het onduidelijk waarheen de overblijvende rebellen getrokken zijn. Ze verklaarden eveneens te zullen overschakelen naar een guerilla-oorlog en in de omgeving van Kismayo te zullen toeslaan.

Ondanks het verdrijven van Al-Shabaab zijn tienduizenden inwoners van Kismayo op de vlucht geslagen uit vrees om in nieuwe gevechten terecht te komen in geval van een tegenaanval.

Waar enkele jaren geleden de Afrikaanse Unie moeite had om de luchthaven van Mogadishu te beschermen, is nu de hele hoofdstad heroverd. Eveneens zouden andere steden rond Mogadishu en langs de kustlijn nu helemaal in handen zijn van de Afrikaanse Unie.

Ondertussen woedt in Somalië de discussie over wat moet gebeuren met de gevangen krijgsheren die meevochten met Al-Shabaab. De Keniaanse overheid heeft een programma waardoor onderdanen die hebben meegevochten met Al-Shabaab in Somalië amnestie kunnen krijgen. Ze worden aangemoedigd informatie over Al-Shabaab te geven in ruil voor opname in rehabilitatiecentra om zo opnieuw te worden opgenomen in de samenleving.

Voor de in Somalië gevangen strijders blijft het onduidelijk wanneer ze berecht kunnen worden, en ze blijven in de overvolle gevangenissen zitten. Omdat Somalië niet over een werkbaar gerechtelijk systeem beschikt, zal het moeilijk zijn ze allemaal te berechten. Sommigen spreken over de oprichting van een internationaal tribunaal, al dan niet in een derde land, om de leiders van Al-Shabaab te berechten.

Mijn vragen aan de minister zijn:

1) Kan U bevestigen dat Al-Shabaab uit de belangrijkste steden van Somalië zijn verdreven? Welke delen van Somalië zijn wel nog in handen van Al-Shabaab?

2) Hoe ziet u de AMISOM-missie van de Afrikaanse Unie evolueren?

3) Bent u voorstander van de oprichting van een internationaal Somaliëtribunaal ?

4) Werd dit reeds besproken op Europees niveau? Zijn de Europese Unie en de EEAS van plan actief bij te dragen tot de berechting van Al-Shabaab- militanten? Welke opties zijn mogelijk?

5) Welk effect hebben de nederlagen van Al-Shabaab op de strijd tegen de piraterij voor de kusten van Somalië?

 
Réponse reçue le 27 mars 2013 : Antwoord ontvangen op 27 maart 2013 :

1. Les troupes de sécurité somaliennes et AMISOM ont repris Kismayo (le dernier fief de Al Shabaab dans l’extrême sud de la Somalie, près de la frontière avec le Kenya) ainsi que WalnaWeynen (à l’ouest de Mogadiscio) en octobre dernier.

La milice islamiste contrôle encore toujours de grandes parties de la campagne dans le sud et quelques villes moins importantes. Une partie d’Al-Shabaab aurait trouvé refuge dans les montagnes de Galgala, situées dans la région Puntland (au nord de la Somalie).

2. Le 7 novembre 2012, le mandat d’AMISOM a été prolongé de quatre mois par le Conseil de sécurité de l’ONU (résolution 2073). La composante civile de la mission a été renforcée afin d’accélérer la transition vers une gestion civile des territoires Alshabaab reconquis. Le pays est donc encore dépendant des forces armées étrangères pour assurer l’ordre interne. Il faut remarquer que cette présence étrangère est parfois difficilement acceptable pour la population locale. Le nouveau gouvernement devra démontrer qu’il peut, au moins, garantir le même niveau de sécurité et la Somalie doit laisser derrière elle ses vieux démons, notamment les rivalités claniques.

3. La création d’un tribunal international pour la Somalie n’est actuellement pas à l’ordre du jour. L’initiative visant à rendre possible la justice et la réconciliation, ainsi que la réalisation d’une plus grande responsabilité, reviennent en premier lieu au nouveau gouvernement du Président Hassan Sheikh Mohamud.

4. Les défaites de Al Shabaab et la reconquête de la bande côtière au sud affaiblit les bandes de pirates dans la mesure où leurs refuges sur la terre ferme leur sont pris. La majorité des bases se trouvent au nord, et la piraterie somalienne reste donc un phénomène mobile.

1. De Somalische veiligheidstroepen en Amisom hebben in oktober jl. Kismayo (het laatste belangrijkste bolwerk van Al Shabaab in het uiterste zuiden van Somalië, nabij de grens met Kenia) opnieuw ingenomen, evenals Walna Weyn (ten westen van Mogadiscio.) De islamitische militie controleert echter nog steeds grote delen van het platteland in het zuiden en enkele minder belangrijke steden. Een gedeelte van Al-Shabaab zou haar toevlucht hebben gezocht in het gebergte van Galgala, dat is gelegen in de regio Puntland (in het Noorden van Somalië).

2. Het AMISOM-mandaat werd op 7 november 2012 met vier maanden verlengd door de VN-Veiligheidsraad (resolutie 2073) De civiele component van de missie werd versterkt teneinde de overgang naar een burgerlijk bestuur te bespoedigen in de op Al-Shabaab heroverde gebieden. Het land is dus nog steeds afhankelijk van buitenlandse strijdkrachten om de interne orde te verzekeren. Er dient echter opgemerkt dat deze buitenlandse aanwezigheid soms moeilijk wordt aanvaard door de bevolking. De nieuwe regering zal moeten aantonen dat ze ten minste hetzelfde veiligheidsniveau kan waarborgen en Somalië dient de oude demonen achter zich te laten, met name de clanrivaliteiten.

3. De oprichting van een internationaal tribunaal voor Somalië is momenteel niet aan de orde. Het initiatief om rechtvaardigheid en verzoening te bewerkstelligen, evenals de realisatie van een grotere aansprakelijkheid, komt op de eerste plaats toe aan de nieuwe Somalische regering onder leiding van President Hassan Sheikh Mohamud.

4. De nederlagen van Al Shabaab en de herovering van de zuidelijke kuststrook verzwakt mogelijks de piratenbendes in de mate dat hen een aantal uitvalsbases op land worden ontnomen. Het merendeel van deze bases bevindt zich echter noordelijker, en de Somalische piraterij is hoe dan ook een bij uitstek mobiel fenomeen.