SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
22 novembre 2012 22 november 2012
________________
Question écrite n° 5-7280 Schriftelijke vraag nr. 5-7280

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Le courriel à des bourgmestres Open Vld relatif à l'établissement d'une prison en échange d'emplois De mail naar Open Vld-burgemeesters in verband met de vestiging van een gevangenis in ruil voor werkgelegenheid 
________________
établissement pénitentiaire
création d'emploi
représentant de collectivité locale ou régionale
strafgevangenis
schepping van werkgelegenheid
vertegenwoordiger van lokale of regionale autoriteit
________ ________
22/11/2012Verzending vraag
19/12/2012Antwoord
22/11/2012Verzending vraag
19/12/2012Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-2489 Requalification de : demande d'explications 5-2489
________ ________
Question n° 5-7280 du 22 novembre 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-7280 d.d. 22 november 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Un conseiller de la cellule stratégique de la ministre a récemment envoyé un mail à près de 80 bourgmestres, tous issus de l'Open Vld, pour les interroger sur la possibilité d'accueillir une prison dans leur commune. En échange, on table sur la création de 300 à 400 emplois équivalents temps plein. .

Confrontée à cette information, la ministre a réagi avec maladresse mais a situé cette approche dans le simple cadre d'une recherche difficile de lieux d'accueil de prisons.

La réponse nonchalante de la ministre, par l'intermédiaire de son porte-parole, étonne. Lorsqu'une ministre communique officiellement à grande échelle - 80 mails - par le biais de sa cellule stratégique avec d'autres autorités, in casu des administrations communales, mais que la communication se limite aux communes dirigées par des personnes issues de son propre parti politique et formule à cette occasion, en tant que ministre, une offre politique assortie d'engagements, la limite de la maladresse est franchie et on tombe dans l'inacceptable.

La ministre reconnaît-elle que l'approche de sa cellule stratégique qui a uniquement contacté des bourgmestres issus de l'Open Vld en leur soumettant une offre politique officielle a franchi les frontières de l'acceptable ? La ministre admet-elle que cette approche ne relève pas tellement de la maladresse mais qu'elle est surtout politiquement incorrecte ?

 

Een adviseur van de beleidscel van de minister verzond onlangs een mail naar zo'n tachtig burgemeesters, allemaal van de Open Vld, waarin wordt gepolst naar de mogelijkheid om in de betreffende gemeente een gevangenis te huisvesten. In ruil wordt extra werkgelegenheid van 300 tot 400 voltijds equivalenten vooropgesteld.

Geconfronteerd met dit bericht reageerde de minister met het predicaat onhandig, maar kaderde deze aanpak in een gewoon onderdeel van een moeizame zoektocht naar de huisvesting van gevangenissen.

Het nonchalante antwoord van de minister, bij monde van haar woordvoerster, verbaast. Als een minister formeel en officieel via haar beleidscel op grote schaal - een tachtigtal mails - communiceert met andere overheden, in casu gemeentebesturen, maar de communicatie beperkt tot de gemeenten die worden geleid door mensen van haar eigen politieke partij en daarbij een formeel, officieel beleidsaanbod formuleert met verbintenissen als minister, dan wordt de grens van het onhandige ruim overschreden en belandt men in het ontoelaatbare.

Beaamt de minister dat de aanpak van haar beleidscel, waarbij enkel Open Vld-burgemeesters met een formeel beleidsaanbod werden benaderd, de grenzen van het toelaatbare overschreed? Is de minister het ermee eens dat deze aanpak niet zozeer onhandig, maar vooral politiek incorrect was?

 
Réponse reçue le 19 décembre 2012 : Antwoord ontvangen op 19 december 2012 :

Comme on le sait, trouver un site approprié pour un établissement pénitentiaire n'est pas simple en Belgique. Les sites qui figurent dans le masterplan actuel ont préalablement fait l'objet de plusieurs années de planification et d'étude. 

Et même ainsi, nous devons constater que certains projets ne progressent pas aussi rapidement que prévu initialement. On pense par exemple à la bataille procédurière dans laquelle s'est trouvée embarquée la nouvelle prison de Termonde. 

Une remarque objective à cet égard est que ce parcours du combattant est tout de même encore un rien plus fluide en Wallonie que dans la Flandre hyperrégulée.  

Dans le même temps, nous faisons face à une population pénitentiaire qui s'accroît d'environ 300 détenus par an, alors que la surpopulation carcérale atteint déjà 20 %. Cela se traduit par des situations intenables sur le terrain, tant pour les détenus que pour les gardiens.

La plupart de nos prisons datent effectivement du 19e siècle, ne sont pas adaptées aux normes actuelles et dans certains cas, souffrent fortement d'un manque d'entretien ces dernières décennies. 

Personne ne peut nier que cette situation est intenable. Avec mon collègue ayant la Régie des bâtiments dans ses attributions, je m'emploie dès lors à pouvoir ériger de nouveaux établissements pénitentiaires. 

Beaucoup voient cependant l'arrivée d'une prison comme un inconvénient : on craint des évasions, un déclin du quartier, des nuisances et une dépréciation de son bien immobilier.  Personne n'est contre des prisons supplémentaires, mais seulement de préférence pas dans son jardin. 

C'est pourquoi le soutien de l'administration communale locale est important pour la construction d'une prison – cette administration doit en effet délivrer des autorisations – et il est donc également important de convaincre la population qu'une prison présente également des avantages, principalement sur le plan de l'emploi (tant l'emploi direct que l'emploi indirect, c'est-à-dire les fournisseurs). 

L'appel effectué par e-mail était en effet quelque peu maladroit mais a de facto été suivi par un appel général publié dans la presse nationale, qui précisait clairement que les propositions de toute commune seraient prises en considération. 

Ce qui prime pour moi est de savoir quel est le site le plus approprié pour la construction d'une prison. Il convient de ne pas oublier que la construction d'un établissement pénitentiaire s'inscrit dans une planification pluriannuelle alors que la « couleur » d'une commune est susceptible de changer toutes les x années. Aussi, lors des arbitrages finaux, vous pourrez constater que seuls les

Zoals geweten is het niet eenvoudig om in België een geschikte locatie voor een penitentiaire inrichting te vinden. Aan de locaties in het huidige masterplan zijn jarenlange planning en onderzoek voorafgegaan. 

En zelfs dan moeten we vaststellen dat sommige plannen niet even vlot vooruitgaan als oorspronkelijk gepland. Men denke bijvoorbeeld aan de procedureslag, waar de nieuwe gevangenis te Dendermonde in verzeild is geraakt. 

Een objectieve opmerking daarbij is dat deze calvarietocht in Wallonië toch nog net iets vlotter gaat dan in het overgereguleerde Vlaanderen.  

Tegelijkertijd zitten we met een penitentiaire populatie die aangroeit met bijna 300 gedetineerden per jaar, terwijl de overbevolking in de gevangenissen reeds 20 % bedraagt. Dit leidt tot onhoudbare toestanden op het terrein, zowel voor gedetineerden als voor de cipiers.

De meeste van onze gevangenissen dateren dan ook van de 19de eeuw, zijn niet aangepast aan de huidige normen, en lijden in sommige gevallen zwaar onder een gebrek aan onderhoud in de afgelopen decennia. 

Niemand kan ontkennen dat deze situatie onhoudbaar is. Tezamen met mijn collega bevoegd voor de regie der gebouwen, zet ik mij dan ook in om nieuwe penitentiaire inrichtingen te kunnen bouwen. 

Velen zien de komst van een gevangenis echter als een last: men vreest ontsnappingen, achteruitgang van de buurt, overlast en waardevermindering van zijn vastgoed. Niemand is tegen extra gevangenissen, maar gewoon liever niet in de eigen achtertuin. 

Daarom is de steun van het lokaal gemeentebestuur bij de bouw van een gevangenis belangrijk - deze moet immers vergunningen afgeven – en is het bijgevolg ook belangrijk de bevolking ervan te overtuigen dat een gevangenis ook voordelen biedt, vooral op het vlak van werkgelegenheid (zowel directe werkgelegenheid, als indirecte werkgelegenheid in de vorm van toeleveranciers). 

De oproep per email was inderdaad wat onhandig, maar werd de facto gevolgd door een algemene oproep in de nationale pers, waarbij duidelijk werd gesteld dat voorstellen van élke gemeente in overweging zouden genomen worden. 

Voor mij primeert welke locatie het meest geschikt is voor de bouw van een gevangenis. U mag niet vergeten dat de bouw van een penitentiaire inrichting een meerjarenplanning is, terwijl de ‘kleur’ van een gemeente om de zoveel jaren al eens durft te veranderen. Bij de uiteindelijke keuzes zal u dan ook kunnen vaststellen dat enkel de voordelen van de locatie de doorslag hebben gegeven.