SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
4 septembre 2012 4 september 2012
________________
Question écrite n° 5-6975 Schriftelijke vraag nr. 5-6975

de Bart Tommelein (Open Vld)

van Bart Tommelein (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre de l'Économie, des Consommateurs et de la Mer du Nord

aan de vice-eersteminister en minister van Economie, Consumenten en Noordzee
________________
Service d'aide en matière de surendettement - Conseiller financier - Coach budgétaire - Frais - Pratiques malhonnêtes - Contrôle - Plaintes Schuldhulpverlening - Financieel adviseur - Budgetcoach - Kosten - Malafide praktijken - Controle - Klachten 
________________
Pays-Bas
endettement
abus de confiance
protection du consommateur
fraude
médiateur
Nederland
schuldenlast
misbruik van vertrouwen
bescherming van de consument
fraude
bemiddelaar
________ ________
4/9/2012Verzending vraag
9/10/2012Antwoord
4/9/2012Verzending vraag
9/10/2012Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6974 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6974
________ ________
Question n° 5-6975 du 4 septembre 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-6975 d.d. 4 september 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De faux coachs budgétaires et administrateurs se lancent sur le marché en forte croissance que constituent les personnes confrontées à des problèmes financiers. De ce fait, celles-ci s'endettent davantage encore. Aux Pays-Bas, de nombreuses plaintes sont émises par des personnes endettées qui ont fait confiance à des faux bureaux et se retrouvent surendettées.

Ces coachs budgétaires malhonnêtes se montrent très serviables mais ils facturent des frais colossaux pour de simples actes et ne font qu'aggraver les problèmes des personnes endettées.

Ainsi, les victimes reçoivent parfois des factures de milliers d'euros sans que leurs problèmes financiers ne soient résolus. La profession de conseiller financier ou de coach budgétaire n'est réglementée ni aux Pays-Bas ni dans dans notre pays. Cette offre massive empêche le consommateur d'y voir clair.

La « Nederlandse vereniging voor schuldhulpverlening » est à juste titre préoccupée par le sort des personnes endettées. Un nombre croissant de citoyens moins favorisés se retrouvent en effet dans une situation financière critique. Ces personnes méritent une aide adéquate que ces bureaux n'offrent pas.

J'aimerais dès lors poser les questions suivantes au ministre.

1) Comment réagissez-vous aux informations en provenance des Pays-Bas selon lesquelles des informateurs et coachs budgétaires, et des conseillers financiers malhonnêtes trompent des personnes endettées cherchant de l'aide et leur occasionnent injustement des frais supplémentaires ?

2) Vos services ont-ils déjà reçu des plaintes similaires pour ce qui concerne notre pays, ou la situation n'est-elle pas comparable ? Pouvez-vous donner des explications détaillées ?

3) À qui ces personnes victimes de ces pratiques malhonnêtes peuvent-elles s'adresser, et quels sont leurs droits ? Est-ce suffisant, selon vous, ou faut-il agir davantage ? Dans l'affirmative, que comptez-vous faire concrètement ?

4) Êtes-vous partisan d'un contrôle plus sévère sur ce secteur et/ou d'autres mesures prises en concertation avec les associations professionnelles concernées afin de prévenir les abus ? Pouvez-vous donnez des explications concrètes et détaillées ?

 

"Foute" budgetcoaches en bewindvoerders storten zich op de snelgroeiende markt van mensen met financiële problemen, die daardoor juist nog verder in de schulden raken. In Nederland regent het klachten van mensen met schulden die met "foute" bureaus in zee zijn gegaan en daardoor nóg dieper in problemen zijn gekomen.

Deze malafide budgetcoaches doen zich hulpvaardig voor, maar rekenen torenhoge kosten voor simpele handelingen en maken de problemen van schuldenaren alleen maar groter.

Slachtoffers krijgen aldus soms rekeningen van duizenden euro's, zonder dat hun geldproblemen zijn opgelost. Het beroep van financieel adviseur of budgetcoach is noch in Nederland, noch in ons land gereguleerd. Door dat massale aanbod ziet de consument door de bomen het bos niet meer.

De Nederlandse vereniging voor schuldhulpverlening is terecht bezorgd over het lot van schuldenaren. Het gaat hier immers om een groeiend aantal kwetsbare burgers die in een benarde financiële situatie verkeren. Deze mensen verdienen adequate hulp. Die wordt niet geboden door deze bureaus.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:

1) Hoe reageert u op de Nederlandse berichtgeving als zouden malafide budgetvoorlichters, budgetcoaches en financiële adviseurs de hulpzoekende mensen met schulden misleiden en onterecht verder op kosten jagen?

2) Hebben uw diensten reeds gelijkaardige klachten ontvangen wat ons land betreft of is de situatie niet vergelijkbaar? Kunt u gedetailleerd toelichten?

3) Waar kunnen mensen terecht die het slachtoffer zijn van deze malafide praktijken en wat zijn hun rechten? Volstaat dit naar uw aanvoelen of moet er meer gebeuren? Zo ja, wat gaat u concreet doen?

4) Bent u voorstander van een strenger toezicht op deze sector en/of andere maatregelen in samenspraak met de betrokken beroepsverenigingen om wanpraktijken te voorkomen? Kunt u concreet en gedetailleerd toelichten?

 
Réponse reçue le 9 octobre 2012 : Antwoord ontvangen op 9 oktober 2012 :

Voici ma réponse à la question de l'honorable membre :

  1. L’article 67 du texte original de la loi du 12 juin 1991 relative au crédit à la consommation interdisait déjà les activités de médiation de dettes. Il s’agit notamment des activités visant à renégocier les modalités d’un contrat de crédit et, de façon plus générale, à convenir d’un plan d’apurement avec un ensemble de créanciers. Il ressort des travaux parlementaires que, dès que les dettes incluent un seul crédit à la consommation, l’intégralité de l’activité consistant à échelonner les paiements est considérée comme une médiation de dettes interdite au sens de la loi.

    Seules deux catégories de médiateurs de dettes bénéficient d’une exception : d’une part les avocats, les officiers ministériels (concrètement, les huissiers et les notaires) ou les mandataires juridiques, et d’autre part, la médiation par les institutions publiques (par exemple les CPAS) ou privées dument agréées par les autorités compétentes, à savoir les différentes Communautés et la Région wallonne (à la suite d’un transfert de compétence).

    Dans ce contexte, je me réfère également au durcissement des conditions autorisant l’intervention en tant que médiateur de dettes dans le cadre d’un règlement collectif de dettes (article 1675/17 du Code judiciaire).

    Cet article 67 a justement été inséré parce que l’activité de médiation de dettes conduisait souvent à des abus, aggravait l’endettement du consommateur et n’avait aucun intérêt économique.

    En Belgique, aucune personne ou institution autre que ces médiateurs de dettes agréés n’est donc autorisée à pratiquer la médiation de dettes.

    Naturellement, il n’est jamais à exclure que des personnes non agréées exercent illégitimement la médiation de dettes et demandent des rémunérations  de ce chef. En pareil cas, outre les dispositions en matière de sanction de la loi du 12 juin 1991 relative au crédit à la consommation, les dispositions pénales relatives à l’usure, l’escroquerie, l’abus de confiance, etc., peuvent éventuellement s’avérer applicables.

  2. Jusqu’à présent, le Service public fédéral (SPF) Economie n’a reçu aucune plainte de consommateurs escroqués par un « coach » en budget malintentionné. Le cadre légal instauré en Belgique rend toute comparaison avec les Pays-Bas impossible. En outre, la loi du 12 juin 1991 relative au crédit à la consommation prévoit une sanction civile et une sanction pénale. Le consommateur peut exiger le remboursement des sommes payées par lui, augmentées des intérêts légaux, lorsqu’un paiement a eu lieu dans le cadre d’une médiation de dettes interdite.

  3. et 4. Tout consommateur qui compte un crédit à la consommation dans ses dettes et a été la victime d’un médiateur de dettes non agréé peut porter plainte auprès de la Direction générale du Contrôle et de la Médiation du SPF Economie.

    Mon administration ne dispose d’aucune information sur les autres cas, lorsque les dettes n’incluent pas de crédit à la consommation, et je dois dès lors renvoyer l’honorable membre vers ma collègue la ministre de la Justice, compétente en la matière.

Ziehier mijn antwoord op de vraag van het geachte lid:

  1. Reeds in de oorspronkelijke tekst van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet werd voorzien in artikel 67 dat schuldbemiddelingsactiviteiten verboden zijn. Het is m.n. de activiteit die er op gericht is opnieuw te onderhandelen over de modaliteiten van een kredietovereenkomst en, meer in het algemeen, een afbetalingsplan af te spreken met een geheel van schuldeisers. Uit de parlementaire werkzaamheden blijkt dat - zodra de schulden één enkel consumentenkrediet omvatten het geheel van de activiteit die erin bestaat de betaaltermijnen te spreiden, wordt beschouwd als verboden schuldbemiddeling in de zin van de wet.

    Er werd enkel een uitzondering voorzien voor twee categorieën van schuldbemiddelaars, namelijk enerzijds de advocaten, ministeriële ambtenaren (in casu deurwaarders en notarissen) of gerechtelijk mandatarissen en anderzijds de bemiddeling door overheidsinstellingen (bijvoorbeeld OCMW) of particuliere instellingen die daarvoor zijn erkend door de bevoegde overheid, zijnde de verschillende gemeenschappen en het Waalse gewest (ingevolge een bevoegdheidsoverdracht).

    Ik verwijs in dat verband ook naar de verstrenging van de voorwaarden om als schuldbemiddelaar te mogen optreden in het raam van een collectieve schuldenregeling (artikel 1675/17 van het Gerechtelijk Wetboek).

    Dit artikel 67 werd ingevoerd, net omdat bleek dat de activiteit van schuldbemiddeling vaak tot misbruiken leidde, de schuldenlast van de consument verzwaarde en geen enkel economisch nut had.

    In België is dus geen enkel andere persoon of instelling gemachtigd om aan schuldbemiddeling te doen dan die erkende schuldbemiddelaars.

    Het is natuurlijk nooit uit te sluiten dat er niet-erkende personen zijn die op een onrechtmatige wijze aan schuldbemiddeling doen en uit dien hoofde vergoedingen vragen. In die gevallen kunnen behalve de sanctiebepalingen van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet ook de strafbepalingen inzake woeker, oplichting, misbruik van vertrouwen, enz., van toepassing zijn.

  2. Er werden tot op heden door de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie geen klachten ontvangen van consumenten die door een malafide budgetcoach werden opgelicht. Door het wettelijke kader dat in België werd gecreëerd, is de situatie niet vergelijkbaar met Nederland. Bovendien voorziet de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet zowel een burgerlijke sanctie als een strafrechtelijke sanctie. De consument kan de terugbetaling eisen van de door hem gestorte bedragen, verhoogd met de som van de wettelijke intresten, wanneer een betaling heeft plaatsgevonden in het kader van een verboden schuldbemiddeling.

  3. en 4. Indien een consument het slachtoffer wordt van een niet erkende schuldbemiddelaar en er bij zijn schulden een consumentenkrediet zit, kan hij een klacht indienen bij de Algemene Directie Controle en Bemiddeling bij de FOD Economie.

    Mijn administratie heeft geen informatie over de andere gevallen waarbij er geen enkel consumentenkrediet in de schulden zit en ik dien het geachte lid te verwijzen naar de bevoegdheid ter zake van mijn collega, de minister van Justitie.