SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
24 avril 2012 24 april 2012
________________
Question écrite n° 5-6129 Schriftelijke vraag nr. 5-6129

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères, du Commerce extérieur et des Affaires européennes

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken
________________
Le travail des enfants et l'accord avec l'Ouzbékistan relatif au commerce textile Kinderarbeid en de handelsovereenkomst met Oezbekistan met betrekking tot textielproducten 
________________
Ouzbékistan
accord commercial (UE)
coton
produit textile
travail des enfants
accord d'association (UE)
Oezbekistan
handelsovereenkomst (EU)
katoen
textielproduct
kinderarbeid
associatieovereenkomst (EU)
________ ________
24/4/2012Verzending vraag
18/6/2012Antwoord
24/4/2012Verzending vraag
18/6/2012Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-2007 Requalification de : demande d'explications 5-2007
________ ________
Question n° 5-6129 du 24 avril 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-6129 d.d. 24 april 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

J'ai déjà adressé antérieurement au ministre la question écrite n° 5-4602 sur le même sujet. La question concerne l'Ouzbékistan où, chaque année, des enfants sont quasiment obligés de participer en masse à la récolte du coton. Diverses instances telles que l'Organisation internationale du travail, Unicef et Amnesty International dénoncent cette pratique depuis des années. Malgré cela, le Conseil de l'Union européenne avait mandaté la Commission pour entamer les négociations en vue d'étendre l'Accord de partenariat et de coopération entre l'Union européenne et l'Ouzbékistan au commerce de produits textiles. Heureusement, le parlement européen a empêché cette démarche incompréhensible de la Commission, aveuglée une fois de plus par les avantages économiques.

J'avais demandé au ministre pour quelle raison la Belgique n'avait apparemment pas protesté contre la proposition de la Commission. La réponse du ministre était pour le moins préoccupante. Au moment où la Commission avait proposé d'adapter l'accord, il ne s'agissait, selon le ministre, que d'une adaptation technique et économique logique. Le ministre défend également la décision en faisant remarquer que le travail des enfants lors de la récolte du coton n'était pas d'actualité au moment de la recommandation et de l'adoption. Enfin, le ministre affirme que ce dossier n'a pas été rouvert ou discuté au cours de la présidence belge exercée pendant le deuxième semestre de l'année 2010.

Le ministre estime-t-il normal qu'un accord commercial soit abordé uniquement sous l'angle d'une logique économique et technique ? Comment concilier cela avec le discours enthousiaste de l'Union européenne et de notre pays au sujet du respect des droits de l'homme ? N'existe-t-il donc aucun contrôle du respect des droits fondamentaux de l'homme par des pays avec lesquels sont conclus des accords commerciaux ? La question du travail des enfants pour la récolte du coton était amplement connue et avait déjà été dénoncée il y a quelques années par les organisations précitées. De telles affaires ne sont-elles pas détectées et signalées à temps par les Affaires étrangères ou préfère-t-on ne pas en tenir compte pour des raisons économiques ? Comment dois-je interpréter la réponse du ministre affirmant que la question n'était pas d'actualité à ce moment-là ? Les droits de l'homme et des enfants ne nous préoccupent-ils qu'en présence de la presse? Des leçons ont-elles été tirées de cette affaire? Les accords commerciaux seront-ils analysés à l'avenir en tenant davantage compte de la logique humaine et des droits de l'homme au lieu de se limiter à une logique purement technique et économique?

Enfin, le ministre peut-il confirmer à nouveau que la question n'a pas été abordée pendant la présidence belge? Celle-ci a commencé peu après le 9 juin 2010, date à laquelle le Conseil a marqué son accord pour que la Commission entame les négociations, pour se terminer peu avant le 31 janvier 2011, date à laquelle le Conseil a donné son accord pour la signature du protocole. Le ministre confirme-t-il que pendant la période où ce dossier faisait précisément l'objet de négociations, la présidence belge n'y a accordé d'aucune façon une attention particulière ?

 

Eerder stelde ik de minister hierover schriftelijke vraag 5-4602. De vraag betreft Oezbekistan, waar kinderen elk jaar quasi gedwongen en massaal worden ingezet om katoen te oogsten. Verschillende instanties en organisaties zoals de Internationale Arbeidsorganisatie, Unicef en Amnesty International klagen deze praktijken al jaren aan. Desondanks had de Raad van Europese Unie de Commissie gemachtigd om de onderhandelingen te openen om het Partnerschap en Associatieakkoord (PAA) tussen de EU en Oezbekistan uit te breiden met de handel in textielproducten. Gelukkig verhinderde het Europees parlement de onbegrijpelijke demarche van de weerom door economische winsten verblinde Commissie.

Ik vroeg de minister waarom België blijkbaar niet heft geprotesteerd tegen het voorstel van de commissie. Het antwoord van de minister klonk minstens erg verontrustend. Toen de Commissie voorstelde om het akkoord aan te passen, ging het volgens de minister om een technische en economische logische aanpassing. Hij verdedigt de beslissing ook door op te merken dat de kinderarbeid bij de katoenoogst op het moment van de aanbeveling en aanname niet actueel was. Tenslotte poneert de minister dat dit dossier niet meer heropend werd of verder besproken tijdens het Belgische Voorzitterschap in de tweede helft van 2010.

Vindt de minister het normaal dat men een handelsakkoord enkel vanuit een economische en technische logica benadert? Hoe spoort dit met het hooggestemde discours dat de EU en ook ons land voeren inzake de naleving van de mensenrechten? Bestaat er dan geen enkele controle met betrekking tot het naleven van fundamentele mensenrechten door landen waarmee men handelsverdragen sluit? De kwestie van kinderarbeid bij de katoenoogst was immers ruim bekend en is enkele jaren geleden al aangeklaagd door bovengenoemde organisaties. Worden zulke zaken dan niet opgepikt bij Buitenlandse Zaken en tijdig gesignaleerd? Of gebeurde dit wel en heeft men dit niet gevolgd vanuit economische overwegingen? Hoe moet ik het antwoord van de minister dat de kwestie toen niet actueel was, interpreteren? Hebben wij enkel oog voor mensen- en kinderrechten wanneer er pers in de buurt is? Heeft men uit die affaire iets geleerd? Zal men de handelsakkoorden in de toekomst eerder screenen op bijvoorbeeld menselijke en mensenrechtenlogica, in plaats van louter op technische en economische logica?

Tenslotte, kan de minister mij nogmaals bevestigen dat de kwestie helemaal niet aan bod is gekomen tijdens het Belgische voorzitterschap? Het voorzitterschap verliep net toen de Raad er op 9 juni 2010 mee instemde dat de commissie de onderhandelingen zou aanvangen en net voordat de Raad op 31 januari 2011 zijn goedkeuring gaf om het protocol te ondertekenen. Bevestigt de minister hiermee dat precies in de periode waarin over dat dossier werd onderhandeld, het Belgische voorzitterschap het op geen enkele wijze ter harte nam?

 
Réponse reçue le 18 juin 2012 : Antwoord ontvangen op 18 juni 2012 :
  1. Comme déjà annoncé, l’amendement de l’Accord de Partenariat et d’Association n’était considéré que purement technique et aucune discussion de fond n’a eu lieu au sein du comité ATSI.

    Lorsque l’accord de partenariat du 31 mai 1999 a été conclu, le secteur de l’habillement et du textile constituait un accord séparé provisoire, prolongé fin 1999 par un accord sous la forme d’un échange de correspondance. L’article 16 de l’accord de partenariat prévoit en effet que ce dernier n’est pas d’application pour les produits qui ressortent des chapitres 50 à 63 de la nouvelle nomenclature étant donné que le commerce de ces produits est réglé par un accord séparé.

    En 2005, les aspects spécifiques de cet accord n’étaient plus d’application suite aux modifications apportées à la réglementation commune pour l’importation de produits textiles des pays tiers ((CEE) règlement n° 3030/1993).

    L’article 16 et chaque référence à cet article en lien avec l’article 11 de l’accord de partenariat ne sont donc plus d’application. Il en va de même pour l’article 8 §3 depuis le 31 décembre 1998.

    Il convient de clarifier que les modifications au nouveau protocole de l’accord de partenariat ne contiennent aucune concession en faveur de l’Ouzbékistan. Il y est clairement stipulé que les produits textiles font désormais également partie de l’engagement signé par l’Ouzbékistan dans le cadre de l’accord de partenariat.

    Ainsi, l’importation de coton de ce pays depuis 1999 a fortement diminué : de 32, 7 millions d’euros en 1999, on est passé à 1 million en 2010 (et même 0, 9 million en 2009). La tendance est similaire dans l’Union européenne : de 336 millions d’euros en 1999 (354 millions en 2000) à 27, 3 millions en 2010 (et 12, 9 millions d’euros en 2009).

    La proposition a donc était unanimement acceptée par tous les membres de ce comité. Au comité ATSI siège un représentant du Service public fédéral (SPF) Économie, Entreprise et Simplification.

  2. L’acceptation formelle de la proposition de la Commission par le Conseil a eu lieu en juin 2010, autrement dit sous la Présidence belge. Le dossier n’a plus été ouvert ou à nouveau débattu au cours de cette présidence.

  1. Zoals reeds vermeld werd de amendering van het Partnerschap- en Associatieakkoord louter als technisch beschouwd en vond er geen discussie ten gronde plaats in het STIS-comité.

    Toen de partnerschapsovereenkomst van 31 mei 1999 werd gesloten, was de kleding- en textielsector het voorwerp van een afzonderlijke voorlopige overeenkomst die eind 1999 werd verlengd door een overeenkomst in de vorm van een briefwisseling. Artikel 16 van de partnerschapsovereenkomst bepaalt inderdaad dat de overeenkomst niet van toepassing is op de producten die ressorteren onder de hoofdstukken 50 tot 63 van de nieuwe nomenclatuur omdat de handel in deze producten wordt geregeld door een afzonderlijke overeenkomst.

    In 2005 waren de specifieke aspecten van deze overeenkomst niet langer van toepassing als gevolg van de wijzigingen die werden aangebracht in de gemeenschappelijke regeling voor de invoer van bepaalde textielproducten uit derde landen ((EEG) verordening nr. 3030/1993).

    Artikel 16 en elke verwijzing naar dit artikel in verband met artikel 11 van de partnerschapsovereenkomst zijn dus niet langer van toepassing. Ook artikel 8 §3 is sinds 31 december 1998 niet langer van toepassing.

    Het mag duidelijk zijn dat de wijzigingen in het nieuwe protocol bij de partnerschapsovereenkomst geen toegevingen ten gunste van Oezbekistan bevatten. In het protocol staat duidelijk aangegeven dat textielproducten voortaan ook deel uitmaken van de verbintenis die Oezbekistan in het kader van de partnerschapsovereenkomst is aangegaan.

    Het is zo dat de invoer van katoen uit dit land sinds 1999 aanzienlijk gedaald is: van 32,7 miljoen euro in 1999 naar 1 miljoen euro in 2010 (en zelfs 0,9 miljoen euro in 2009). Ook op het niveau van de Europese Unie in haar geheel is de invoer gedaald: van 336 miljoen euro in 1999 (354 miljoen euro in 2000- naar 27,3 miljoen euro in 2010 (en 12,9 miljoen euro in 2009).

    Het voorstel werd aldus unaniem door alle leden van dit comité aanvaard. In het STIS-comité zetelt een vertegenwoordiger van de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie, Ondernemen en Vereenvoudigen.

  2. De formele aanname van het voorstel van de Commissie door de Raad gebeurde in juni 2010, met andere woorden niet onder het Belgische Voorzitterschap. Het dossier werd niet meer heropend of verder besproken tijdens het Belgische Voorzitterschap.