SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
15 mars 2012 15 maart 2012
________________
Question écrite n° 5-5869 Schriftelijke vraag nr. 5-5869

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la vice-première ministre et ministre de l'Intérieur et de l'Égalité des Chances

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen
________________
Le décès d'un pompier lors d'une intervention sur l'autoroute Het overlijden van een brandweerman bij een interventie op de autosnelweg 
________________
autoroute
accident de transport
lutte anti-incendie
accident du travail
premiers secours
autoweg
ongeval bij het vervoer
brandbestrijding
arbeidsongeval
eerste hulp
________ ________
15/3/2012Verzending vraag
16/7/2012Antwoord
15/3/2012Verzending vraag
16/7/2012Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-1710 Requalification de : demande d'explications 5-1710
________ ________
Question n° 5-5869 du 15 mars 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-5869 d.d. 15 maart 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Dernièrement, un pompier est décédé au cours d'une intervention après un accident sur l'autoroute E17 à Deerlijk. Alors qu'il était en train d'installer un périmètre de sécurité sur les lieux d'un accident, il a été fauché par un véhicule et n'a pas survécu.

Chaque décès d'un membre de nos corps de sécurité prouve combien ce travail est et reste dangereux et incertain en dépit de tous les entraînements, règlements et actions possibles. C'est aussi pour cela que les membres des services de police et d'incendie méritent un grand respect et des conditions de travail optimales.

Ce décès a causé une peine immense à la famille, aux amis et aux collègues et a d'emblée soulevé la question des causes de cet accident mortel. Deux points de vue ont été répercutés dans les médias. Le commandant du corps de pompiers auquel appartenait le pompier décédé a d'emblée mis en cause une structure défaillante et des économies qui contraignent les corps de pompiers comme de police à faire appel à moins de personnes. Il a déclaré que les services d'incendie étaient présents une demi-heure avant la police. Il a souligné que la présence de plusieurs pompiers était presque un heureux hasard et que l'approche face à de tels accidents nécessitait l'intervention d'un plus grand nombre de membres du personnel. En revanche, l'association flamande des pompiers BVV considère quant à elle qu'il s'agit en l'occurrence d'un tragique accident qui n'est nullement imputable à des économies.

Comment la ministre explique-t-elle ce tragique accident ? Pense-t-elle qu'il soulève en effet de sérieuses questions quant au système de ce type d'interventions ? Confirme-t-elle que les économies à réaliser ont contraint à faire appel parfois à trop peu de personnel, ce qui fait courir des risques injustifiables en termes de sécurité ? La ministre partage-t-elle l'analyse du chef de corps de Deerlijk qui estime que des interventions de ce type nécessitent par définition l'intervention d'un plus grand nombre d'agents de sécurité ? Ou bien partage-t-elle l'analyse de l'association flamande des pompiers BVV qui parle d'un accident n'ayant aucun lien avec un éventuel manque structurel de personnel lors de telles interventions ? La ministre juge-t-elle l'approche actuelle de ce type d'accidents satisfaisante et proportionnelle aux risques courus en termes de sécurité ? Quels arguments avance-t-elle pour justifier sa position dans ce dilemme ? Est-elle encline à ordonner une enquête à ce sujet de manière à éventuellement adapter les méthodes d'interventions ?

 

Recent overleed een brandweerman tijdens een interventie na een verkeersongeval op de E17 te Deerlijk. De brandweerman was bezig om een veiligheidsperimeter aan te brengen bij een eerder verkeersongeval en werd tijdens deze bezigheden dodelijk aangereden.

Elk overlijden van een lid van onze veiligheidskorpsen bewijst hoe precair en gevaarlijk deze jobs zijn en blijven, ondanks alle mogelijke trainingen, reglementen en preventieve acties. Mede daarom verdienen politie- en brandweermensen veel respect en optimale werkomstandigheden.

Naast de grote droefenis die dit overlijden heeft veroorzaakt bij familie, vrienden en collega's, rees meteen de vraag naar de oorzaak van dit dodelijke accident. Daarover klonken er in de media twee stemmen. De commandant van het korps waartoe de overleden brandweerman behoorde, koppelde dit meteen aan een tekort aan structuur en vooral aan besparingen. Die verplichten de korpsen om minder mensen in te zetten, zowel van brandweer als politie. Hij stelde dat de brandweer er een half uur voor de aankomst van de politie aanwezig was. Hij beklemtoonde dat het bijna een geluk was dat er meerdere brandweerlui aanwezig waren en stelt dat de aanpak bij zulke accidenten de inzet van meer personeel noodzakelijk maken. Anderzijds stelt de brandweervakvereniging BVV dat het hier weliswaar een tragisch ongeval betreft, maar dat dit niet aan besparingen kan worden gekoppeld.

Hoe verklaart de minister dit tragische ongeval? Vindt de minister dat hier inderdaad ernstige vragen rijzen bij het systeem van dit soort interventies? Beaamt de minister dat onder druk van besparingen er soms te weinig mensen worden ingezet en dat er daardoor onverantwoorde veiligheidsrisico's ontstaan? Deelt de minister de analyse van de korpschef van Deerlijk die stelt dat dit soort interventies per definitie de inzet van meer veiligheidspersoneel nodig maakt? Of deelt de minister de analyse van de brandweervakvereniging BVV, die dit ongeval als een ongeval klasseert en geen verband legt met eventuele structurele personeelstekorten bij dit soort interventies? Beoordeelt de minister de huidige aanpak van dit soort accidenten als voldoeninggevend en in een juiste proportie tot de veiligheidsrisico's hieraan verbonden? Op basis van welke argumenten verdedigt de minister haar positie in dit dilemma? Is de minister geneigd om hieromtrent onderzoek te gelasten om eventueel aanpassingen aan de interventiemethodes aan te brengen?

 
Réponse reçue le 16 juillet 2012 : Antwoord ontvangen op 16 juli 2012 :

L'honorable membre trouvera ci-après la réponse à sa question.

Apporter secours sur la voie publique est toujours, et encore davantage la nuit, une entreprise risquée. En outre, sur l’autoroute, ce risque est le plus élevé. Pourtant, les secouristes doivent exécuter leur mission, tout en prenant un minimum de risques. Des mesures de sécurité adaptées doivent dès lors être prises systématiquement.

A Deerlijk, il s’agissait d’un accident tragique et, à cet égard, je me rallie à l’avis de la Brandweer Vereniging Vlaanderen (BVV). D’autre part, je suis tout à fait consciente qu’il est extrêmement impressionnant d’être confronté au décès d’un collègue en service

Afin de réduire ces risques à un minimum, le Centre fédéral de connaissances pour la Sécurité civile (KCCE) a récemment mis au point une procédure opérationnelle standardisée (POS) pour la sécurisation des lieux de l’intervention par les services d’incendie. Cette procédure a été développée en collaboration avec les services d’incendie et la police. Il s’agit de règles de savoir-faire comportant des instructions visant à mobiliser du matériel et du personnel adéquats (c’est-à-dire suffisants), afin de pouvoir travailler de manière sécurisée sur la voie publique. Cette POS est associée à une formation, qui est dispensée depuis fin 2011 dans les onze centres provinciaux de formation. Cette formation se poursuivra en 2012 afin de permettre à tous les sapeurs-pompiers belges de la suivre.

Le service Matériel de la Direction générale Sécurité civile a lancé un marché pour l’acquisition centralisée de véhicules de signalisation, y compris des cônes, de l’éclairage de signalisation, des tableaux, etc., auquel les services d’incendie communaux peuvent s’inscrire. Ils pourront ainsi faire l’acquisition du matériel nécessaire et adéquat associé à la POS.

En ce qui concerne la mobilisation de la police et la coopération de la police avec les services d’incendie, je souhaite attirer votre attention sur le fait qu’il relève de la compétence et de la responsabilité des services locaux d’établir des accords de qualité en la matière.

Mon prédécesseur, la ministre Annemie Turtelboom, a invité le KCCE à mener une enquête relative aux circonstances exactes de l’accident survenu à Deerlijk.Le rapport a conclu a une cause multifactorielle de l’accident. L’inspection du Service public fédéral (SPF) Emploi, Travail et Concertation sociale a également mené une les investigations utiles dans le cadre de la loi sur le bien-être au travail.

Il a été décidé de ce qui précède qu’il n’y avait pas lieu de prendre d’initiative initiative supplémentaire à l’heure actuelle, étant donné que des procédures et une formation adéquates existent et que l’acquisition du matériel adapté est possible afin de réduire au maximum les risques d’accidents lors de l’intervention des services de secours sur la voie publique.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vraag.

Hulp verlenen op de openbare weg is, zeker ’s nachts, altijd een risicovolle onderneming. Op autosnelwegen is het risico bovendien het grootst. Toch moeten de hulpverleners hun opdrachten uitvoeren, maar met minimale risico’s. Daarom moeten telkens passende veiligheidsmaatregelen genomen worden.

In Deerlijk ging het om een tragisch ongeval en in die zin sluit ik mij dan ook aan bij de mening van de Brandweer Vereniging Vlaanderen (BVV). Anderszijds besef ik wel degelijk dat indien men geconfronteerd wordt met het overlijden van een collega, terwijl hij aan het werk was, dit een zeer grote indruk maakt.

Om dergelijke risico’s tot een minimum te herleiden heeft het Federaal Kenniscentrum voor de Civiele Veiligheid (KCCE) recent een standaard operatie procedure (SOP) ontwikkeld voor het beveiligen van de plaats van interventie door de brandweer. Dit gebeurde in samenwerking met de brandweer en de politie. Het betreft een regel van goed vakmanschap, die instructies bevat om passend (dit wil zeggen voldoende) materiaal en personeel in te zetten, zodat er veilig kan worden gewerkt op de openbare weg. Aan deze SOP is een opleiding gekoppeld, die sinds eind 2011 wordt gegeven in de elf provinciale opleidingscentra. Deze opleiding loopt door in 2012, zodat alle Belgische brandweerlieden ze kunnen volgen.

De Directie Materieel van de Algemene Directie Civiele Veiligheid heeft een markt geopend voor de gecentraliseerde aankoop van signalisatievoertuigen, inclusief kegels, signaal verlichting, borden enz., waarop de gemeentelijke brandweerdiensten kunnen inchrijven. Zo kunnen zij zich voorzien van het noodzakelijke en passende materieel dat aansluit op de SOP.

Wat de inzet van de politie en de samenwerking van politie met de brandweer betreft, wil ik u er op wijzen dat het de bevoegdheid en verantwoordelijkheid is van de lokale diensten om daarover goede afspraken te maken.

Mijn voorganger minister Annemie Turtelboom heeft het KCCE gevraagd een onderzoek in te stellen naar de precieze omstandigheden van het ongeval in Deerlijk. Het verslag besloot tot een multifactoriële oorzaak van het ongeval. Ook de inspectie van de Federale Overheidsdienst (FOD) Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg deed een onderzoek in het kader van de welzijnswet.

Uit wat voorafgaat werd besloten dat op dit ogenblik geen extra initiatieven moet worden genomen omdat passende procedures, evenals opleiding en de aankoop van gepast materieel beschikbaar zijn, om de risico’s op ongevallen bij tussenkomsten van de hulpdiensten op de openbare weg maximaal te herleiden.