SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
16 décembre 2010 16 december 2010
________________
Question écrite n° 5-581 Schriftelijke vraag nr. 5-581

de Martine Taelman (Open Vld)

van Martine Taelman (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre des Finances et des Réformes institutionnelles

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën en Institutionele Hervormingen
________________
Kobelco - Produits Kobli et Irish Life - Création d'un point de contact - Situation Kobelco - Kobli en Irish life producten - Oprichting van een meldpunt - Stand van zaken 
________________
capitaux à risque
Financial Services and Markets Authority
compagnie d'assurances
crise monétaire
épargne
établissement de crédit
produit d'assurance
protection du consommateur
durfkapitaal
Financial Services and Markets Authority
verzekeringsmaatschappij
monetaire crisis
spaartegoed
kredietinstelling
verzekeringsproduct
bescherming van de consument
________ ________
16/12/2010Verzending vraag
8/2/2011Antwoord
16/12/2010Verzending vraag
8/2/2011Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-582 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-582
________ ________
Question n° 5-581 du 16 décembre 2010 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-581 d.d. 16 december 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Je continue à recevoir quotidiennement des courriels d'épargnants dupés qui ont investi en « loan notes » de Kobelco Belgique. Il est maintenant clair que beaucoup de victimes ont acheté des produits Kobli auprès d'un nombre limité de banques. On avait déjà appris qu'une poignée d'épargnants avaient investi dans ces produits par l'intermédiaire de courtiers. Kobelco était aussi un des principaux distributeurs des produits Irish Life Insurance. Ces trois dernières années, 60 % de ces produits ont été écoulés sur le marché belge, en grande partie par l'intermédiaire de Kobelco. Je reçois des courriels de clients inquiets. La valeur résiduelle des produits Irish Life Insurance est tout à fait incertaine.

En janvier 2010, le ministre Reynders, répondant à la question orale n° 4-1018 (Annales 4-107, p. 17), a annoncé qu'il créerait, en collaboration avec le ministre pour l’Entreprise et la Simplification, un point de contact pour les victimes. Cela a été fait, et je l'en remercie. J'aimerais savoir où en est ce point de contact et surtout quel le sort des griefs légitimes des personnes lésées.

Je souhaiterais poser les questions suivantes au ministre :

1) Peut-il indiquer combien de déclarations liées aux « loan notes » Kobli le point de contact a reçues, et quelles initiatives on a prises pour venir en aide aux personnes lésées ? À combien évalue-t-on le dommage et combien y a-t-il de personnes lésées ?

2) Peut-il indiquer combien de questions il a reçues d'épargnants ayant acheté des produits Kobelco, par exemple ceux de Irish Life Insurance ?

A-t-il pu les assister dans l'estimation des produits ? L'information selon laquelle la valeur des produits d'Irish Life Insurance distribués par Kobelco serait sensiblement remontée est-elle exacte ?

3) Peut-il citer les autres initiatives qu'il a prises dans ce dossier ?

 

Dagelijks ontvang ik nog mails van gedupeerde spaarders die belegd hebben in loan notes van Kobelco België. Ondertussen is duidelijk dat veel gedupeerden deze Kobli's hebben aangekocht via een beperkt aantal banken. Eerder raakte al bekend dat een kleiner deel spaarders via makelaars in deze beleggingsproducten stapten. Kobelco was ook een van de grootste verdelers van "Irish Life Insurance"-producten. De laatste drie jaar werd 60 procent van deze producten afgezet op de Belgische markt en dit grotendeels via Kobelco. Ik krijg ook hierover ongeruste mails van cliënten. De restwaarde van de "Irish Life Insurance"-producten is totaal onduidelijk.

In januari 2010 gaf minister Reynders in antwoord op mondelinge vraag nr. 4-1018 (Handelingen, nr. 4-107, blz. 17) aan dat hij samen met de minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen een meldpunt zou oprichten waar gedupeerde slachtoffers zich konden aanmelden. Dat gebeurde ook, waarvoor dank. Graag had ik een stand van zaken gekregen over het meldpunt en vooral over wat er gebeurt met de terechte grieven van de gedupeerden.

Graag had ik de minister volgende vragen gesteld :

1) Kan hij aangeven hoeveel meldingen hij op het meldpunt heeft ontvangen betreffende de Kobli loan notes, alsook welke initiatieven er in dit dossier werden genomen om de gedupeerden te helpen? Op hoeveel wordt de schade begroot en hoeveel gedupeerden zijn er?

2) Kan hij aangeven hoeveel vragen hij heeft ontvangen van spaarders die producten hebben afgenomen van Kobelco, bijvoorbeeld die van Irish Life Insurance?

Heeft hij hen kunnen helpen om de waarde van onderliggende stukken te bepalen? Klopt de informatie als zouden de producten van Irish Life Insurance die via Kobelco werden verdeeld aanzienlijk in waarde hersteld zijn? Kan hij dit toelichten?

3) Kan hij aangeven welke andere initiatieven hij in dit dossier heeft genomen?

 
Réponse reçue le 8 février 2011 : Antwoord ontvangen op 8 februari 2011 :

Les questions n° 5-580 et 5-581 posées par l’honorable membre étant en partie identiques et se chevauchant largement, je propose d’y répondre de manière groupée.

1. Une première série de questions concerne le déroulement des procédures d’enquête menées au sujet de Kobelco ainsi que l’action entreprise par la CBFA (Commission bancaire, financière et des assurances).

Je puis communiquer à l’honorable membre ce qui suit.

Début 2009, la CBFA a constaté que plusieurs entreprises appartenant au groupe Kobelco faisaient appel à l’épargne publique de manière illégale via l’émission de produits dénommés « Kobli ». Il s’agissait des trois entreprises suivantes : la société belge Kobelco Groep NV, inscrite à l’époque au registre des intermédiaires d’assurances, une deuxième société belge, Kobelco Holding NV, et l’intermédiaire d’assurances luxembourgeois Kobelco Luxembourg SA.

En vertu de l’article 4 de la loi bancaire du 22 mars 1993, seuls les établissements de crédit peuvent faire appel au public en Belgique en vue de recevoir des dépôts d’argent ou d’autres fonds remboursables. Les trois sociétés précitées ne disposaient pas d’un agrément bancaire.

Lorsque la CBFA a constaté le caractère illégal de ces activités, elle est aussitôt intervenue. Début avril 2009, la CBFA a transmis les conclusions de son enquête au parquet d’Anvers, qui a entamé sa propre instruction. Le 15 mai 2009, la CBFA a suspendu l’inscription de Kobelco Groep NV comme intermédiaire d’assurances.

En janvier 2010, j’ai diffusé, de concert avec mon collègue ministre de l’Économie, Vincent Van Quickenborne, et la CBFA, un communiqué de presse appelant les clients lésés de Kobelco à se manifester.

Ce communiqué de presse expliquait au public l’état de la situation concernant l’examen du dossier Kobelco et précisait que les personnes lésées pouvaient déposer plainte auprès du parquet d’Anvers.

Le même communiqué de presse ajoutait que les consommateurs ayant d’autres plaintes à formuler au sujet des produits d’assurance commercialisés par l’intermédiaire de Kobelco pouvaient les adresser à la CBFA.

Les sociétés belges du groupe Kobelco ont été déclarées en faillite par un jugement du Tribunal de commerce d’Anvers du 2 février 2010. La société luxembourgeoise a, quant à elle, été déclarée en faillite le 25 janvier 2010 par le Tribunal d'arrondissement de Luxembourg.

La CBFA a, dès la déclaration de faillite, procédé à la radiation de l’inscription de Kobelco Groep NV au registre des intermédiaires d’assurances.

La CBFA a également aussitôt pris contact avec les curateurs belges et luxembourgeois. Tous les consommateurs qui s’étaient manifestés auprès de la CBFA ont été informés individuellement, par cette dernière, des procédures en cours.

La CBFA a fait savoir à ces consommateurs que les curateurs désignés de Kobelco Groep NV et Kobelco Holding NV prendraient contact avec eux pour s’informer de leur créance sur ces sociétés.

Quant aux clients lésés de Kobelco Luxembourg SA, la CBFA les a informés qu’ils devaient introduire une déclaration de créance auprès du greffe du Tribunal de commerce de Luxembourg.

La CBFA a également demandé aux curateurs belges de lui transmettre la liste de clients lésés dont ils disposaient. Elle a comparé cette liste avec les informations en sa possession et a communiqué aux curateurs les noms des consommateurs qui ne figuraient pas sur la liste qu’ils lui avaient transmise.

La CBFA est, dans ce dossier, intervenue, dans les limites de ses compétences. La procédure pénale est toujours en cours. Il convient d’en attendre l’issue. Je ne peux, en tant que ministre des Finances, intervenir dans la procédure judiciaire en cours.

2. Une deuxième série de questions posées par l’honorable membre concerne le nombre de réponses à l’appel évoqué ci-dessus et de plaintes introduites, ainsi que l’évolution de la valeur des produits d’assurance vendus par Kobelco.

Environ cent consommateurs se sont manifestés auprès de la CBFA. Il s’agissait, pour la très grande majorité d’entre eux, de consommateurs ayant des questions ou des plaintes à formuler au sujet des « Kobli » qu’ils avaient achetés. La CBFA a pris contact individuellement avec les clients lésés ayant acquis un « Kobli », afin de les informer de l’état de la situation et de leur préciser à quelle instance ils devaient s’adresser, en fonction de l’état du dossier.

Selon mes informations, 246 consommateurs belges au total auraient investi dans des « Kobli » émis par Kobelco Groep NV, Kobelco Holding NV et Kobelco Luxembourg SA. Ces investissements représenteraient un montant total de près de vingt millions d’euros.

La Commission n’a reçu qu’un nombre limité de questions et de plaintes de consommateurs concernant les produits d’assurance vendus par Kobelco en sa qualité d’intermédiaire d’assurances, tels ceux provenant de la société Irish Life Insurance. Il s’agit en général de produits de la branche 23, à savoir des assurances vie liées à des fonds de placement.

Irish Life Insurance est une entreprise d’assurances de droit irlandais qui, sur la base du passeport européen, opère en Belgique dans le cadre de la libre prestation de services. La surveillance d’Irish Life Insurance incombe à l’autorité de contrôle irlandaise. En 2010, la CBFA a interrogé les principaux assureurs irlandais actifs en Belgique sur les activités qu’ils exerçaient dans notre pays et leur a demandé d’adapter celles-ci afin d’assurer une information correcte du public. La CBFA s’est également entretenue à ce sujet avec l’autorité de contrôle irlandaise. La CBFA continue à suivre ce dossier très attentivement.

La valeur des documents sous-jacents aux produits d’assurance concernés fluctue fortement dans le temps. Pour connaître la valeur la plus récente de ces documents, le preneur d’assurance doit prendre contact avec l’entreprise d’assurances concernée ou avec son intermédiaire d’assurances.

De vragen nrs. 5-580 en 5-581 die het geacht lid stelt, zijn deels identiek en overlappen elkaar. Ik stel daarom voor om ze gegroepeerd te beantwoorden.

1. Een eerste reeks vragen betreft het verloop van de onderzoeksprocedures met betrekking tot Kobelco en het optreden van de CBFA (Commissie van het Bank-, Financie- en Assurantiewezen).

Ik kan het geachte lid het volgende meedelen.

De CBFA heeft begin 2009 vastgesteld dat een aantal ondernemingen die deel uitmaakten van de groep Kobelco op illegale wijze spaargelden aantrokken bij het publiek via de uitgifte van zogenaamde “Kolbi's”. Het betrof de volgende drie ondernemingen: de Belgische vennootschap Kobelco Groep NV, die op dat ogenblik ingeschreven was in het register van verzekeringstussenpersonen, een tweede Belgische vennootschap, Kobelco Holding NV, en de Luxemburgse verzekeringstussenpersoon Kobelco Luxembourg SA.

Krachtens artikel 4 van de bankwet van 22 maart 1993 mogen enkel kredietinstellingen in België beroep doen op het publiek om deposito's of andere terugbetaalbare gelden te ontvangen. De drie geciteerde vennootschappen beschikten niet over een bankvergunning.

Toen de CBFA de illegaliteit van deze activiteiten vastgesteld had, is zij onmiddellijk opgetreden. Begin april 2009 heeft de CBFA de bevindingen van haar onderzoek overgemaakt aan het parket van Antwerpen, dat een eigen onderzoek startte. Op 15 mei 2009 heeft de CBFA de inschrijving van Kobelco Groep NV als verzekeringstussenpersoon geschorst.

In januari 2010 heb ik samen met mijn collega, de minister van Economie Vincent Van Quickenborne, en de CBFA, via een persbericht een gezamenlijke oproep gericht aan de benadeelde cliënten van Kobelco om zich kenbaar te maken.

In dat persbericht werd aan het publiek uitgelegd wat de stand van zaken was in het onderzoek van het Kobelco dossier, en werd meegedeeld dat benadeelden een klacht konden neerleggen bij het parket van Antwerpen.

In datzelfde persbericht werd ook meegedeeld dat consumenten die andere klachten hadden in verband met verzekeringsproducten die via Kobelco werden gecommercialiseerd, deze kenbaar konden maken bij de CBFA.

De Belgische vennootschappen van de groep Kobelco werden bij vonnis van de Rechtbank van Koophandel te Antwerpen van 2 februari 2010 failliet verklaard. De Luxemburgse vennootschap werd op 25 januari 2010 failliet verklaard door de Tribunal d'arrondissement de Luxembourg.

De CBFA heeft daarop de inschrijving van Kobelco Groep NV in het register van de verzekeringstussenpersonen onmiddellijk doorgehaald.

De CBFA heeft ook onmiddellijk contact opgenomen met de Belgische en Luxemburgse curatoren. Alle consumenten die zich bij de CBFA gemeld hadden, werden door de CBFA individueel op de hoogte gebracht over de lopende procedures.

Deze consumenten werden door de CBFA geïnformeerd dat zij door de aangestelde curatoren van Kobelco Groep NV en Kobelco Holding NV zouden worden gecontacteerd betreffende hun schuldvordering op deze vennootschappen.

Aan de benadeelden van Kobelco Luxembourg SA heeft de CBFA meegedeeld dat zij hun vorderingen dienden kenbaar te maken bij de griffie van de handelsrechtbank te Luxemburg.

De CBFA heeft de Belgische curatoren ook gevraagd haar de lijst over te maken van de benadeelden waarover zij beschikten. Deze lijst werd vergeleken met de informatie waarover de CBFA beschikte, en de namen van de consumenten die niet voorkwamen op de overgemaakte lijst werden door de CBFA aan de curatoren meegedeeld. De CBFA is in dit dossier binnen de perken van haar bevoegdheid opgetreden. De strafrechtelijke procedure loopt nog, en er dient gewacht op de uitkomst ervan. Ik kan als minister van Financiën niet interveniëren in de lopende gerechtelijke procedure.

2. Een tweede reeks vragen van het geachte lid betreft het aantal meldingen en klachten, en de evolutie van de waarde van de verzekeringsproducten verkocht door Kobelco.

Ongeveer honderd consumenten hebben zich gemeld bij de CBFA. De overgrote meerderheid betrof consumenten met vragen of klachten over de “Kobli's” die ze gekocht hadden. De benadeelden met een “Kobli” werden door de CBFA telkens individueel aangeschreven om hen te informeren over de stand van zaken van het dossier en tot wie zij zich dienden te richten in functie van de stand van het dossier.

Volgens mijn informatie zouden in totaal 246 Belgische consumenten geïnvesteerd hebben in zogenaamde “Kobli's” uitgegeven door Kobelco Groep NV, Kobelco Holding NV en Kobelco Luxembourg SA. Het zou gaan om een totaalbedrag van bijna twintig miljoen euro.

De Commissie heeft slechts een gering aantal vragen en klachten gekregen van consumenten over verzekeringsproducten afgenomen van Kobelco als verzekeringstussenpersoon, zoals deze afkomstig van Irish Life Insurance. Het betreft meestal tak 23-producten, zijnde levensverzekeringen gekoppeld aan beleggingsfondsen.

Irish Life Insurance is een verzekeringsonderneming naar Iers recht die op basis van het Europees paspoort in België in vrije dienstverlening actief is. Het toezicht op Irish Life Insurance geschiedt door de Ierse toezichthouder. De CBFA heeft in 2010 de belangrijkste Ierse verzekeraars die in België actief zijn, over hun activiteiten in België ondervraagd en gevraagd deze bij te sturen met ondermeer een correcte informatie van het publiek. De CBFA heeft hierover ook gesprekken gevoerd met de Ierse toezichthouder. De CBFA blijft dit dossier verder nauwgezet opvolgen.

De waarde van de onderliggende stukken van de betrokken verzekeringsproducten fluctueert sterk in de tijd. Om de meest recente waarde ervan te kennen, dient de verzekeringsnemer contact op te nemen met de betrokken verzekeringsonderneming of zijn verzekeringstussenpersoon.