België torst de kwalijke reputatie te behoren bij de koplopers wat betreft het aantal zelfmoorden. Geen score om fier op te zijn. Vele mensen worden geconfronteerd met een zelfmoord in familie- of vriendenkring. Deze personen zijn soms verwikkeld in een gerechtelijk onderzoek, dat een directe aanleiding kan zijn voor wanhoopsdaden.

Hierover de volgende vragen:

1) Hoeveel betrokkenen bij gerechtelijke onderzoeken pleegden jaarlijks zelfmoord in de periode 2005 - 2011?

2) Hoeveel gerechtelijke onderzoeken werden beëindigd wegens zelfmoord van de verdachte en dit voor de bovengenoemde jaren?

3) Hoeveel veroordeelden tot gevangenisstraffen pleegden zelfmoord voor ze hun straf konden aanvatten en dit voor de bovengenoemde jaren?

4) Hoeveel gevangenen pleegden zelfmoord in onze gevangenissen tijdens de bovengenoemde jaren?

5) Hoeveel geïnterneerden pleegden zelfmoord in de gevangenissen of detentiehuizen of psychiatrische afdelingen en dit tijdens de bovengenoemde jaren?

6) Hoeveel evaluaties van het gerechtelijk onderzoek vonden er plaats op de verschillende parketten naar aanleiding van de zelfmoorden waarmee ze geconfronteerd werden en dit tijdens de bovengenoemde jaren?

7) Hoeveel evaluaties van het gerechtelijk onderzoek werden er georganiseerd bij de verschillende onderzoeksrechters of onderzoeksgerechten en dit naar aanleiding van de zelfmoorden waarmee ze geconfronteerd werden tijdens de bovengenoemde jaren?

8) Welke initiatieven werden door de verschillende parketten, onderzoeksgerechten, rechtbanken en strafinstellingen genomen om het aantal zelfmoorden te voorkomen of verminderen en dit tijdens de verschillende voornoemde jaren? Graag ook een opsomming van de verschillende initiatieven die genomen werden door u of uw voorgangers?

9) Bestaat er bij Justitie een dienst slachtofferbegeleiding en hoeveel personen zijn daar voltijds mee belast?

10) Hoeveel schadevergoeding werd er sinds 2000 jaarlijks betaald aan nabestaanden van mensen die zelfmoord hebben gepleegd en die wegens een brutaal of hard of onjuist optreden van justitie hiertoe aangezet werden?

11) Hoeveel parketmagistraten, onderzoeksrechters, magistraten of leden van directies van strafinstellingen of gesloten instellingen hebben sinds 2000 ontslag genomen wegens grove fouten die hebben geleid tot zelfmoorden?

12) Werden er gerechtelijke stappen ondernomen tegen leden van justitie die wegens hun beslissingen aanleiding gaven tot zelfmoorden? Werd er ooit door oversten of door een minister van Justitie opdracht geven om zulk onderzoek te organiseren?

1., 2. en 3. De statistische databank van het College van Procureurs-generaal bevat geen gegevens over de doodsoorzaak van personen betrokken in een gerechtelijk onderzoek.

Ik kan u dus geen elementen van antwoord verstrekken op de gestelde vragen.

4. en 5. Hierbij de cijfergegevens voor de zelfmoorden in de jaren 2007-2011 (geïnterneerden / anderen).

6. en 7. Zoals vermeld kunnen de gevraagde gegevens niet gegenereerd worden aan de hand van de gegevensbank van het College van procureurs-generaal.

De parketten zullen dan ook niet overgaan tot een bevraging van de gerechtelijke arrondissementen, zoals voorgeschreven door het College van procureurs-generaal.

8. Voor een overzicht van de maatregelen van de afgelopen jaren binnen het DG EPI kan worden verwezen naar het antwoord van mijn voorganger op vraag nr. 5-840 van 27 januari 2011 van uw collega Bart Tommelein. Dat antwoord kan nog als volgt worden aangevuld:

• de formele opname van het vak ‘zelfmoordpreventie’ in het curriculum van de opleidingscentra voor penitentiair personeel in 2010.

• de geleidelijk oprichting over de afgelopen jaren van een multidisicplinair samengesteld meldpunt inzake suiciderisico in de gevangenis van Gent. Nog op 16 februari jl. werd er door de gevangenis van Gent een studiedag georganiseerd rond het thema “zelfmoordpreventie in een gesloten setting: de praktijk binnen de gevangenis van Gent”.

Deze en andere initiatieven moeten ook worden gesitueerd tegen de achtergrond van een Basiswet die van de gedetineerde een volwaardig rechtssubject maakt; die als één van haar basisprincipes het vermijden van detentieschade hanteert en die aanstuurt op een kwalitatieve, humane relatie tussen gedetineerden en personeel.

9. In elk gerechtelijk arrondissement is er een justitiehuis dat verschillende wettelijke opdrachten vervult. Eén van deze opdrachten is slachtofferonthaal, die wordt uitgevoerd door justitieassistenten van de dienst slachtofferonthaal.

De dienst slachtofferonthaal is belast met het verstrekken van specifieke informatie aan het slachtoffer en haar na(ast)bestaanden over hun dossier en dit, tijdens de gerechtelijke procedure (vanaf de klachtneerlegging tot aan de strafuitvoering).

De dienst slachtofferonthaal kan aan het slachtoffer en de na(ast)bestaanden eveneens ondersteuning en bijstand bieden op verschillende momenten tijdens de gerechtelijke procedure, zoals bijvoorbeeld bij de inzage van het dossier, tijdens de zitting voor de rechtbank of bij de teruggave van de overtuigingsstukken.

De dienst slachtofferonthaal vervult ook een belangrijke verwijzingsopdracht. Wanneer een slachtoffer geconfronteerd wordt met een probleem of een vraag die niet tot de bevoegdheid behoort van de dienst slachtofferonthaal, dan moet de dienst hem verwijzen naar een bevoegde dienst of instantie (bijvoorbeeld voor psychosociale hulp of een juridisch advies).

De dienst slachtofferonthaal kan tenslotte ook tussenkomen op een meer structureel niveau door het signaleren van de problemen die slachtoffers en hun na(ast)bestaanden ervaren hebben in hun contacten met het gerechtelijk apparaat en door het sensibiliseren van de gerechtelijke actoren voor de specifieke noden en voor de rechten van de slachtoffers.

In 2012 waren een totaal van 66,5 voltijdse equivalenten belast met deze materie binnen de justitiehuizen en 13 382 nieuwe dossiers werden geopend.

10. en 12. Er zijn bij de dienst Geschillen en Juridische Adviezen van de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie geen dossiers gekend met betrekking tot het onderwerp van deze parlementaire vraag.

11. Er zijn geen ontslagen geweest van gevangenisdirecteurs in dit verband.

De personeelsdienst magistratuur/ de minister van Justitie heeft geen kennis van de motieven op grond waarvan magistraten om ontslag verzoeken.

De meerderheid van de magistraten neemt immers ontslag vanaf de leeftijd van zestig jaar. De minderheid blijft in functie tot de leeftijdsgrens van 67 jaar of 70 jaar voor de magistraten van het Hof van Cassatie.

De reden van hun vertrek valt in dat geval samen met het einde van hun loopbaan.

In heel uitzonderlijke gevallen neemt een magistraat ontslag voor hij de leeftijd van zestig jaar bereikt en dus tijdens zijn loopbaan. In de meeste van deze gevallen is het dan bekend dat het om een heroriëntatie van de loopbaan gaat maar meer details worden daaromtrent niet medegedeeld.

De personeelsdienst werd nooit op de hoogte gesteld van het feit dat een magistraat om de door u gesuggereerde reden zou hebben ontslag genomen, alhoewel dit uiteraard nooit kan worden uitgesloten.