SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
23 janvier 2012 23 januari 2012
________________
Question écrite n° 5-5351 Schriftelijke vraag nr. 5-5351

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre de l'Économie, des Consommateurs et de la Mer du Nord

aan de vice-eersteminister en minister van Economie, Consumenten en Noordzee
________________
Feux d'artifice - Lanternes célestes - Vente libre - Interdiction nationale Vuurwerk - Wensballonnen - Vrije verkoop - Nationaal verbod 
________________
feu d'artifice
autorisation de vente
accident chimique
équipement de protection
statistique officielle
répartition par âge
vuurwerk
verkoopvergunning
chemisch ongeval
beschermingsmiddel
officiële statistiek
leeftijdsverdeling
________ ________
23/1/2012Verzending vraag
28/2/2012Antwoord
23/1/2012Verzending vraag
28/2/2012Antwoord
________ ________
Question n° 5-5351 du 23 janvier 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-5351 d.d. 23 januari 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Selon un article paru dans De Morgen, le 18 janvier 2012, le bourgmestre de Gand plaide pour une interdiction nationale de la vente libre de feux d'artifice et de lanternes célestes. Il va manifestement envoyer un courrier à cet effet aux communes de l'Union flamande des villes et communes (VVSG) pour introduire une demande commune d'interdiction aux autorités fédérales. Pour l'instant, les règles diffèrent d'un endroit à l'autre. Légiférer au niveau national assurerait une législation uniforme et égale pour tous.

À Gand, des feux d'artifice ne peuvent être tirés que la nuit de la Saint-Sylvestre. Cependant, tant que les feux d'artifice seront en vente libre, il sera difficile de maintenir une interdiction d'en tirer. Une interdiction nationale, qui concernerait également les lanternes célestes, constitue manifestement la solution. Bien que le SPF Économie ait mis en garde contre les dangers des lanternes célestes en cas d'utilisation négligente ou de mauvais usage, la VVSG fait remarquer qu'il ne sera pas simple de les interdire, puisqu'il est possible de les fabriquer soi-même.

Il ressortait de la réponse à une question écrite antérieure (n° 5-859) que durant la période de 1999 à 2007 inclus, un total de cinquante-cinq accidents impliquant des feux d'artifice avaient eu lieu. Il y a potentiellement un phénomène de sous-enregistrement. Toutefois, un enregistrement national du nombre de victimes avec un profil clair doit, après une analyse coût-efficacité, être favorable. Plus les statistiques sont précises, plus elles sont onéreuses.

Selon le ministre de l'époque, une campagne feux d'artifice devait s'adresser à un public aussi large que possible et devait indiquer les risques que comporte la manipulation d'artifices. Il appréciait et encourageait des initiatives comme aux Pays-Bas où des lunettes de protection sont offertes par les oculistes dans les hôpitaux, dans divers points de vente d'artifices et chez quelques opticiens. Chaque initiative permettant d'épargner une victime était, selon lui, une initiative utile.

Dans ce cadre, j'aimerais une réponse aux questions suivantes :

1) Le ministre dispose-t-il de données chiffrées pour la période 2008-2011 concernant le nombre d'accidents avec des feux d'artifice ?

2) Peut-il me donner un aperçu des différentes réglementations relatives à l'usage des feux d'artifice applicables dans notre pays ?

3) Est-il également d'avis qu'une interdiction nationale de la vente de feux d'artifice soit la solution ? Peut-il motiver sa réponse ?

4) Quelle est sa position quant à un enregistrement national du nombre de victimes présentant un profil clair ? Est-il d'avis qu'une analyse coût-efficacité soit favorable ?

5) Le cas échéant, quelles mesures concrètes veut-il prendre pour continuer à faire diminuer le nombre de victimes de feux d'artifice ?

 

Volgens de berichtgeving pleit de burgemeester van Gent voor een nationaal verbod op de vrije verkoop van vuurwerk en wensballonnen. Daartoe zal hij blijkbaar een brief schrijven naar de verschillende gemeenten van de Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG) om gezamenlijk een verbod te vragen aan de federale overheid. Nu gelden er verschillende regels afhankelijk van de plaats. Nationale wetgeving zou zorgen voor een uniforme wetgeving die voor iedereen gelijk is.

In Gent mag enkel op oudejaarsnacht vuurwerk worden afgestoken. Maar zolang vuurwerk vrij mag worden verkocht, zou een verbod om het af te steken moeilijk te handhaven zijn. Een nationaal verbod, ook voor wensballonnen, biedt blijkbaar de oplossing. Alhoewel de FOD Economie waarschuwde voor de gevaren van de gelukslampionnen bij onachtzaam en foutief gebruik, merkt de VVSG op dat een verbod niet eenvoudig zal zijn aangezien mensen ze zelf in elkaar kunnen knutselen. (1)

Uit het antwoord op een eerdere schriftelijke vraag (nr. 5-859) bleek dat er in de periode 1999 tot en met 2007 in totaal vijfenvijftig ongevallen met vuurwerk plaatsvonden. Er is wel sprake van een mogelijke onderregistratie. Maar een landelijke registratie van het aantal slachtoffers met een duidelijke profilering dient na een kosten-batenanalyse wel gunstig te zijn. Hoe nauwkeuriger de statistieken hoe duurder.

Volgens de toenmalige minister diende een vuurwerkcampagne zich te richten tot een zo breed mogelijk publiek en moest het de risico's bij het gebruik van vuurwerk duiden. Hij apprecieerde en moedigde initiatieven zoals in Nederland, waar een veiligheidsbril aangeboden wordt door oogartsen in ziekenhuizen, via diverse vuurwerkverkooppunten en enkele opticiens, ten zeerste aan. Ieder initiatief dat een vuurwerkslachtoffer voorkomt, was volgens hem een nuttig initiatief. (2)

In dit kader volgende vraag:

1) Beschikt de geachte minister over cijfergegevens voor de periode 2008 tot 2011 betreffende het aantal ongevallen met vuurwerk?

2) Kan hij een overzicht geven van de verschillende regelgevingen die in ons land van toepassing zijn op het gebruik van vuurwerk?

3) Deelt hij dat een nationaal verbod op de verkop van vuurwerk de oplossing biedt? Is het mogelijk dit antwoord te motiveren?

4) Hoe staat hij tegenover een landelijke registratie van het aantal slachtoffers met een duidelijke profilering? Meent u dat een kosten-batenanalyse gunstig uitvalt?

5) Welke concrete maatregelen wil hij desgevallend te nemen om het aantal slachtoffers van vuurwerk verder te laten dalen?

(1) NC, Gents burgemeester Termont wil nationaal verbod op vrije verkoop van vuurwerk en wensballonnen, De Morgen, 18 januari 2012, pag. 10

(2) Vraag nr. 5-859 van senator Guido De Padt van 27 januari 2011 aan de minister van Ondernemen en vereenvoudigen, beantwoord op 18 maart 2011 (www.senate.be)

 
Réponse reçue le 28 février 2012 : Antwoord ontvangen op 28 februari 2012 :

1) J'ai pu obtenir des chiffres sur le nombre d'accidents associés à des feux d'artifice pour l'année 2008 via le Service public fédéral Santé publique. Les accidents causés par des feux d'artifice ont été enregistrés comme diagnostic secondaire et non pas comme diagnostic principal. Il y a probablement un phénomène de sous-enregistrement. 

Age

Nombre d'hospitalisations avec code ‘Accidents artifices’ en 2008

5 -  9

2

10 - 14

3

15 - 19

3

20 - 24

1

30 - 34

2

35 - 39

 

40 - 44

 

45 - 49

 

50 - 54

 

55 - 59

 

60 - 64

1

70 - 74

 

75 - 79

1

80 - 84

 

Total

13

Source: Données cliniques minimales, Service public fédéral Santé publique

2) Compte tenu de l'absence de règles fédérales, le bourgmestre peut imposer des restrictions quant à l'utilisation d'artifices ou soumettre ceux-ci à une autorisation ou des conditions. Le tir d'artifices de joie se fait sous l'entière responsabilité du particulier. Il n'y a pas de réglementation fédérale qui règle la sécurité des tirs d'artifices. C'est le principe de subsidiarité qui est d'application. Chaque collège des bourgmestre et échevins peut réglementer le tir d'artifices sur son territoire en élaborant des règles spécifiques qui doivent être respectées par les particuliers. Ce niveau semble actuellement le plus adapté. Les villes et communes peuvent donc à tout moment et pour diverses raisons de sécurité réglementer ou interdire le tir d'artifices. Elles peuvent tenir compte de facteurs et de critères locaux, comme les zones résidentielles où certaines maisons sont recouvertes de toits de chaume, les hôpitaux, maisons de repos, etc. Il y a quelques villes comme Malines et Louvain ou certaines communes de Campine qui ont décidé d'instaurer une interdiction. La ville de Gand a instauré l'obligation générale d'un permis et une autorisation générale conditionnelle pour la nuit de la Saint-Sylvestre. Les différents règlements en vigueur dans notre pays concernant l'utilisation d'artifices vont d'une interdiction, une obligation d'autorisation ou une obligation de notification à une interdiction avec des exceptions et des autorisations conditionnelles. La liste des mesures possibles est donc très diversifiée, tout comme le sont les villes et les communes. L'honorable membre trouvera des informations supplémentaires sur les différents régimes sur le site de la Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG). (1)

3) Une éventuelle interdiction nationale de la vente d'artifices doit être examinée à partir d’une analyse approfondie en termes de sécurité. J'attire l'attention sur le fait que les artifices relèvent des règles européennes qui autorisent la libre circulation des produits qui satisfont aux exigences essentielles de sécurité. La vente d'artifices qui répondent à ces exigences peut seulement être interdite de façon limitée.

4) Un enregistrement national du nombre de victimes avec un profil clair offre bien entendu une valeur ajoutée. Je considère en premier lieu que ceci relève du domaine de compétence de ma collègue en charge de la Santé publique. Je suis bien entendu disposé à  collaborer avec elle dans les domaines de mes compétences « Economie » et « Consommateurs », avec les moyens disponibles et en tenant compte de la situation économique et budgétaire actuelle.

5) Pour faire en sorte que le nombre de victimes d'artifices continue à baisser, les mesures concrètes suivantes sont prévues. A titre préventif,  le SPF Economie informe les consommateurs, notamment via une brochure et nous encourageons les autorités locales à informer leurs habitants et les commerçants. En outre, le SPF dispose d'un service d'inspection qui veille à ce que la qualité et la sécurité des articles mis en vente répondent aux exigences essentielles de sécurité. A titre répressif,  mes services collaborent avec les services de police et le Parquet. Via une surveillance adéquate du marché, nous essayons de réaliser un commerce régularisé et équilibré des artifices. Concrètement, nous devons veiller notamment à ce que les produits dangereux soient retirés de la vente et que les importateurs et les commerçants soient contrôlés.

Enfin, je vous fais remarquer que les "ballons de voeux" ne tombent pas sous la réglementation sur les artifices. Ma réponse est donc rédigée en tenant compte de cet élément.

(1) http://www.vvsg.be/veiligheid/vuurwerk/ (VVSG)

1) Via de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid heb ik cijfergegevens betreffende het aantal ongevallen met vuurwerk kunnen verkrijgen voor het jaar 2008. De ongevallen met vuurwerk werden geregistreerd als nevendiagnose en niet als hoofddiagnose. Een onderregistratie is waarschijnlijk. 

Leeftijd

Aantal geregistreerde hospitalisaties met code ‘Ongevallen vuurwerk’ in 2008

5 -  9

2

10 - 14

3

15 - 19

3

20 - 24

1

30 - 34

2

35 - 39

 

40 - 44

 

45 - 49

 

50 - 54

 

55 - 59

 

60 - 64

1

70 - 74

 

75 - 79

1

80 - 84

 

Totaal

13

Bron: Minimale Klinische Gegevens, Federale Overheidsdienst Volksgezondheid 

2) Gelet op de afwezigheid van federale regels kan de burgemeester beperkingen opleggen aan het gebruik van vuurwerk of deze aan vergunning of voorwaarden onderwerpen. Het afsteken van feestvuurwerk gebeurt onder de volledige verantwoordelijkheid van de particulier. Er is geen federale reglementering die de veiligheid van het afschieten van vuurwerk regelt. Hier geldt het subsidiariteitsprincipe . Elk college van burgemeester en schepenen kan het afschieten van vuurwerk op het grondgebied reglementeren door het uitwerken van specifieke regels die door de particulieren moeten nageleefd worden. Dit niveau lijkt momenteel het meest geschikt. De steden en gemeenten mogen dus op elk ogenblik en om verschillende veiligheidsredenen het afschieten van vuurwerk reguleren of verbieden. Zij kunnen rekening houden met lokale factoren en criteria, zoals residentiële wijken met huizen met rieten daken, hospitalen, rusthuizen, enz. Er zijn enkele steden zoals Mechelen en Leuven of bijvoorbeeld enkele Kempense gemeenten die beslist hebben een verbod in te stellen. De stad Gent stelt een algemene vergunningsplicht in en een algemeen voorwaardelijke toelating op oudejaarsnacht. De verschillende regelgevingen die in ons land van toepassing zijn op het gebruik van vuurwerk gaan van een verbod, een vergunningsplicht of een meldingsplicht tot een verbod met uitzonderingen en voorwaardelijke toelatingen. Het overzicht van mogelijke maatregelen is dus zeer divers, zoals de steden en gemeenten zeer divers zijn. Het geachte lid vindt bijkomende informatie over de verschillende regelingen op de website van de Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG). (1) 

3) Een eventueel nationaal verbod op de verkoop van vuurwerk moet worden onderzocht vanuit een diepgaande analyse op het vlak van de veiligheid. Ik vestig er de aandacht  op dat vuurwerk valt onder de Europese regels die het vrij verkeer van producten toelaat die aan de fundamentele veiligheidseisen voldoen. De verkoop van vuurwerk dat aan deze eisen voldoet, mag slechts beperkt verboden worden.

4) Een landelijke registratie van het aantal slachtoffers met een duidelijke profilering biedt uiteraard een toegevoegde waarde. In eerste instantie beschouw ik dit als een materie onder het bevoegdheidsdomein van mijn collega bevoegd voor Volksgezondheid. Uiteraard ben ik bereid om binnen mijn bevoegdheidsdomeinen “Economie” en “Consumenten” met haar samen te werken, met de middelen die ik ter beschikking heb en rekening houdend met de huidige economische en budgettaire situatie. 

5) Om het aantal slachtoffers van vuurwerk verder te laten dalen worden  concrete maatregelen voorzien. Preventief informeert de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie de consumenten, onder andere via een brochure en moedigen we de lokale overheden aan haar inwoners en handelaars in te lichten. Tevens beschikt de FOD over inspectiedienst die erop toeziet dat de kwaliteit en de veiligheid van de aangeboden artikelen voldoet aan de fundamentele veiligheidseisen. Repressief werken mijn diensten samen met de politiediensten en het parket. Via een adequaat markttoezicht trachten we een gereguleerde en evenwichtige vuurwerkhandel te bewerkstelligen. Concreet moeten we onder andere voor zorgen dat gevaarlijke producten uit de handel genomen worden en dat de invoerders en handelaren gecontroleerd worden.

Tot slot wijs ik er u op dat “wensballonnen” niet onder de vuurwerkreglementering vallen. Mijn antwoord is dan ook opgesteld rekening houdend met dit gegeven.

(1) http://www.vvsg.be/veiligheid/vuurwerk/ (VVSG)