SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
28 décembre 2011 28 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4706 Schriftelijke vraag nr. 5-4706

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Le choix de l'assignation à résidence pour les condamnations allant jusqu'à huit mois d'emprisonnement De keuze voor huisarrest als straf voor een veroordeling tot acht maanden opsluiting 
________________
exécution de la peine
peine de substitution
restriction de liberté
impunité
voltrekking van de straf
vervangende straf
beperking van bewegingsvrijheid
straffeloosheid
________ ________
28/12/2011Verzending vraag
19/12/2012Antwoord
28/12/2011Verzending vraag
19/12/2012Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 5-3669 Réintroduction de : question écrite 5-3669
________ ________
Question n° 5-4706 du 28 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4706 d.d. 28 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le ministre a annoncé il y a peu qu'il souhaitait mettre en place, à partir du 1er janvier 2012, un système de détention à domicile visant à ce que les condamnations à une peine d'emprisonnement de moins de huit mois soient concrètement exécutées. Le ministre entend ainsi substituer à ce qu'il appelle l'impunité, c'est-à-dire la non-exécution des condamnations, une peine tangible et contrôlable. La détention à domicile concernerait également une partie des condamnés portant un bracelet électronique - dont le nombre est estimé à 750 -, ce qui allégerait le système ou le rendrait accessible aux personnes condamnées à une peine d'emprisonnement de huit mois à trois ans. Le ministre prétend que la préparation de ce système a déjà bien progressé et que sa concrétisation ne posera donc aucun problème.

Je félicite le ministre pour cette mesure car il contribue ainsi sans doute efficacement à apporter une solution à certaines failles entachant depuis des années la réputation de notre Justice, parmi lesquelles l'impunité de fait des personnes condamnées à une courte peine d'emprisonnement, le manque d'efficacité du bracelet électronique, etc.

Malgré cette impression positive, je souhaiterais poser quelques questions au ministre.

Quel serait le nombre annuel moyen de condamnés qui pourraient bénéficier de la mesure de détention à domicile ? Comment cette détention à domicile sera-t-elle organisée concrètement - le ministre parle d'une surveillance électronique « light » - et quelles formes de contrôle existera-t-il ? À quelle peine un condamné qui ne respecte pas les règles de la détention à domicile s'expose-t-il ? Si beaucoup enfreignent les règles, ce système ne risque-t-il pas d'entraîner un nouvel afflux indésirable de détenus dans les prisons ? Quel budget le ministre prévoit-il pour l'application de cette mesure, en ce qui concerne les investissements en matériel électronique, en logiciels, etc. ainsi que le personnel chargé de la surveillance et du suivi ? À partir de quand ce nouveau système peut-il être considéré comme un succès ou quels effets positifs le ministre recherche-t-il et quels chiffres, effets, résultat et impact peut-on attendre de cette mesure en 2014 ? Le ministre peut-il déjà garantir que ce système sera effectivement applicable dès le 1er janvier 2012 ?

 

Recent maakte de Minister bekend dat hij vanaf 1 januari 2012 met een systeem van thuisdetentie wil uitpakken, gericht op de concrete uitvoering van straffen die werden uitgesproken voor een opsluiting van minder dan acht maanden. Met deze maatregel wil de Minister wat hij zelf noemt "straffeloosheid", namelijk het niet uitvoeren van deze veroordelingen, toch omzetten in een voelbare, controleerbare straf. Deze thuisdetentie zou ook een deel van de huidige enkelbandgestraften betreffen - geraamd 750 - en dus ook dit systeem verlichten of beschikbaar maken voor gestraften met een veroordeling van 8 maanden tot 3 jaar. De Minister beweert dat de voorbereiding van dit systeem al ver is gevorderd, dus dat de concretisering geen problemen zal stellen.

Ik wil de Minister met deze maatregel feliciteren, want daarmee werkt hij wellicht doeltreffend aan een oplossing voor een aantal euvels die al jarenlang zwaar wegen op de reputatie van Justitie, o.a. de de facto straffeloosheid bij korte gevangenisstraffen, het meer effectief maken van enkelbandstraffen enz.

Binnen deze positieve perceptie wil ik de Minister toch enkele vragen stellen.

Op hoeveel veroordeelden zou deze maatregel voor thuisdetentie gemiddeld en jaarlijks kunnen worden toegepast? Hoe zal deze thuisdetentie concreet worden georganiseerd - de Minister spreekt van een elektronisch toezicht light - en welke vormen van controle zullen er werken? Welke straf riskeert een veroordeelde die zich niet aan de spelregels van deze thuisdetentie houdt… en kan dit systeem, indien velen zich niet aan deze regels houden, geen nieuwe en ongewenste toevloed van gevangenen opleveren? Welk budget voorziet de Minister voor de toepassing van deze maatregel, zowel aan investeringen in elektronica, software enz., maar ook qua personeel voor toezicht en opvolging? Wanneer mogen wij dit nieuwe systeem als geslaagd beschouwen, of welke positieve effecten beoogt de Minister en op welke cijfers, effecten, output en impact mag deze maatregel worden geëvalueerd in 2014? Kan de Minister nu waarborgen dat dit systeem ook effectief toepasbaar wordt vanaf 1 januari 2012?

 
Réponse reçue le 19 décembre 2012 : Antwoord ontvangen op 19 december 2012 :

1. Selon les estimations effectuées par le service Data Analyse et Qualité (DAQ) sur base des données de 2011, près de 4 000 condamnés à une ou plusieurs peines privatives de liberté dont la partie à exécuter n’excède pas 3 ans d’emprisonnement et dont le solde de jours à subir pour atteindre la date d’admissibilité à la libération provisoire n’excède pas 2 mois, étaient en mesure d’être placés sous détention à domicile.

2. et 3. La détention à domicile sous reconnaissance vocale (Voice) s’adresse aux condamnés à une ou plusieurs peines privatives de liberté dont la partie à exécuter n’excède pas trois ans d’emprisonnement et dont le solde de jours à subir pour atteindre la date d’admissibilité à la libération provisoire n’excède pas deux mois. Le directeur de prison est compétent pour octroyer et révoquer la modalité. Il est responsable de la gestion administrative de la détention. Une circulaire ministérielle du 28 août 2012 en règle les modalités d’exécution.

Le Centre National de Surveillance Electronique (CNSE) est le service qui est chargé d’assurer la mise en œuvre et le suivi de la détention à domicile. Ce nouveau dispositif d’application de la SE pour les courtes peines requiert un système simplifié sur le plan de la technologie. En effet, il s'agit des cas de courtes périodes de mise sous surveillance effective qui ne sont pas suffisamment longues pour que l'on puisse fonctionner avec le système actuel de conditions de guidance individuelles. Cette modalité ne requiert aucune intervention d’un assistant de justice.

En ce qui concerne la technologie, c’est le système de reconnaissance vocale qui est privilégié. Dans ce cadre, le condamné est régulièrement appelé à son domicile sur une ligne sécurisée (installation d'un box de surveillance au domicile). Cela s'effectue de manière totalement automatique, par le système même. La présence du condamné est vérifiée sur place par le biais de la technologie vocale. Si la voix n'est pas reconnue ou si le condamné ne répond pas à l'appel, d'autres mesures sont prises. Si le condamné ne peut pas utiliser le système de reconnaissance vocale (il a un problème d’audition, il ne parle pas une des trois langues utilisées par le système, ,…), il sera placé en surveillance électronique avec un bracelet.

La détention à domicile constitue un instrument important de lutte contre l'impunité. De surcroît, elle met en œuvre le principe selon lequel toute peine prononcée doit être suivie d'effets, ce qui permet également de pouvoir poursuivre la modération de la fixation de la peine. De ce fait, la détention à domicile est un élément majeur de l'arsenal de mesures contribuant à une exécution des peines de manière effective, crédible et cohérente.

4. En ce qui concerne les coûts, il faut souligner que la location du système de reconnaissance vocale coûte 5,56 euros par jour.

Concernant le personnel du Centre national de surveillance électronique, une grande partie du personnel est déjà recrutée et est entré en service. L'équipe mobile actuelle est aujourd’hui composée de seize membres du personnel comme prévu dans le plan du personnel.

En ce qui concerne le monitoring et le secrétariat, neuf membres du personnel sont entrés en service le 2 juillet et deux autres se sont ajoutés le 16 août. Cela porte donc le nombre total de membres du personnel pour le monitoring et le secrétariat à quarante-six, ce qui revient à une différence de trois unités par rapport au plan de personnel prévu. Parmi ces recrutements, trois sont statutaires, les autres sont contractuels. Les sélections de personnel prévues dans le plan de personnel pour le monitoring et le secrétariat sont d'ailleurs en cours et ont pour objectif de recruter les trois derniers membres du personnel.

Le budget global du Centre de la Surveillance Electronique se monte à 10 104.000 euros en 2012.

5. Il est prématuré de déterminer actuellement à partir de quel moment ou de quels effets on peut considérer ce nouveau système comme un succès. Comme tout nouveau système, il faut un temps d’implémentation et d’adaptation. Avec les différents acteurs concernés : les directions des prisons, la DGEPI et le CNSE, nous allons ensemble déterminer les mécanismes d’évaluation du système et de règlement des problèmes constatés en vue d’optimiser l’application et le fonctionnement du système de la détention à domicile.

6. Le système de la détention à domicile n’est pas d’application nonobstant le fait que ce dispositif est prévu dans notre note de politique générale. Il faut au préalable une phase de test dont les résultats nous donneront des indications précises sur la période d’entrée en vigueur de ce dispositif.

1. Volgens de berekeningen op basis van de gegevens van 2011 van de dienst Data Analyse en Kwaliteit, waren er om en bij de 4 000 veroordeelden tot één of meer vrijheidsstraffen waarvan het uitvoerbaar gedeelte niet meer dan 3 jaar opsluiting bedraagt en waarvan het aantal dagen nog uit te voeren voor de datum van toelating tot de voorlopige invrijheidstelling niet meer dan 2 maanden bedraagt, die in aanmerking kwamen voor toepassing van de maatregel voor thuisdetentie.

2. et 3. Thuisdetentie met stemherkenning (Voice) is bestemd voor veroordeelden tot één of meer vrijheidsstraffen waarvan het uitvoerbaar gedeelte niet meer dan drie jaar opsluiting bedraagt en waarvan het aantal dagen nog uit te voeren voor de datum van toelating tot de voorlopige invrijheidstelling niet meer dan twee maanden bedraagt.

De gevangenisdirecteur is bevoegd voor de toekenning en de herroeping van de maatregel. Hij is verantwoordelijk voor het administratief beheer van de detentie. De uitvoeringsmodaliteiten zijn opgenomen in de ministeriële omzendbrief van 28 augustus 2012.

Het Nationaal Centrum voor Elektronisch Toezicht (NCET) is bevoegd voor de uitwerking en de opvolging van de thuisdetentie. Voor deze nieuwe uitvoeringsmaatregel van ET voor de korte straffen is, op technologisch vlak, een vereenvoudigd systeem vereist. Het betreft gevallen van effectieve ondertoezichtstellingen van korte duur waarbij de termijn niet toelaat om het huidig systeem van voorwaarden voor individuele begeleiding toe te passen. Er is geen enkele tussenkomst van de justitieassistent vereist.

Qua technologie maakt men bij voorkeur gebruik van het systeem van stemherkenning. De veroordeelde wordt regelmatig thuis opgebeld via een beveiligde lijn (installatie van een bewakingsbox in de woning). Dit gebeurt volledig automatisch door het systeem zelf. De aanwezigheid van de veroordeelde wordt ter plaatse gecontroleerd door middel van een systeem van stemherkenning. Indien de stem niet herkend wordt of indien de veroordeelde de oproep niet beantwoordt worden er andere maatregelen genomen. Indien het systeem van stemherkenning niet kan aangewend worden bij de veroordeelde (hij heeft een gehoorprobleem, hij spreekt geen enkele van de drie talen die het systeem gebruikt, …) wordt er een enkelband geplaatst.

Thuisdetentie vormt een belangrijk instrument in de strijd tegen de straffeloosheid. Daarenboven maakt thuisdetentie het mogelijk om het principe dat er gevolg moet gegeven worden aan elke uitgesproken straf, om te zetten in de praktijk. Het laat eveneens toe om de status van de straf op te volgen. Thuisdetentie is een hoofdelement in het geheel van maatregelen die bijdragen tot een effectieve, geloofwaardige en coherente strafuitvoering.

4. Er dient benadrukt te worden dat de huur van het systeem van stemherkenning 5,56euro per dag bedraagt.

Met betrekking tot het personeel van het Nationaal Centrum voor Elektronisch Toezicht werd er een groot deel van het personeel reeds aangeworven en is in dienst getreden. De mobiele eenheid telt momenteel zestien personeelsleden zoals voorzien in het personeelsplan.

Inzake de monitoring en het secretariaat zijn er op 2 juli, negen personeelsleden in dienst getreden en op 16 augustus zijn daar nog twee personeelsleden aan toegevoegd. Dit brengt het totaal van de personeelsleden voor de monitoring en het secretariaat op zesenveertig, wat neerkomt op een verschil van drie eenheden ten opzichte van het voorziene personeelsplan. In deze aanwerving zijn er drie statutaire aanwervingen, de overige zijn contractuele aanwervingen. De selecties met het oog op de aanwerving van de drie laatste personeelsleden voor de monitoring en het secretariaat zoals voorzien in het personeelsplan, zijn momenteel aan de gang.

Het globale budget van het Nationaal Centrum voor Elektronisch Toezicht bedraagt 10 104 000 euro in 2012.

5.. Het is voorbarig om nu te bepalen welke termijn of welke resultaten bepalend zullen zijn voor het succes van dit nieuwe systeem gelet op de implementatie- en aanpassingsperiode. Samen met de verschillende betrokken actoren: de gevangenis-directeurs, het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen en het Nationaal Centrum voor Elektronisch Toezicht zullen we de evaluatiemethoden en een regeling voor vastgestelde problemen bepalen met het oog op de optimalisatie van de uitvoering en het verloop van de thuisdetentie

6) Het systeem van thuisdetentie werd nog niet toegepast niettegenstaande dit voorzien werd in onze algemene beleidsnota. De resultaten van de voorafgaande testfase zal nauwkeurige aanduidingen geven omtrent de inwerkingtreding van deze maatregel.