SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
23 décembre 2011 23 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4569 Schriftelijke vraag nr. 5-4569

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
________________
Cliniques de l'alcoolisme infanto-juvénile - Création - Biture express Kinderalcoholklinieken - Oprichting - Binge drinking 
________________
jeune
alcoolisme
établissement hospitalier
jongere
alcoholisme
ziekenhuis
________ ________
23/12/2011Verzending vraag
20/3/2012Antwoord
23/12/2011Verzending vraag
20/3/2012Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 5-3760 Réintroduction de : question écrite 5-3760
________ ________
Question n° 5-4569 du 23 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4569 d.d. 23 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Récemment, les médias ont fait état de projets de création de cliniques de l'alcoolisme infanto-juvénile. La Belgique, à l'instar des Pays-Bas, aurait aussi besoin d'un accueil plus spécialisé des cas de comas éthyliques ou de bitures express. Un dossier de demande de subside aurait été introduit et serait en cours de traitement.

D'où les questions suivantes :

1) La ministre confirme-t-elle l'existence de projets concrets de création de cliniques de l'alcoolisme infanto-juvénile, visant spécifiquement le phénomène de la biture express, tant pour les mineurs concernés que pour leur entourage ? Dans l'affirmative, la ministre peut-elle expliquer ces projets et fournir des précisions concernant la création de telles institutions : combien, où, dans quel but, quand et avec quels moyens ?

2) La ministre dispose-t-elle de données chiffrées fiables attestant de l'ampleur du phénomène de la biture express ? Dans l'affirmative, quelles données et quels sont les résultats ?

3) La ministre juge-t-elle ce phénomène suffisamment important pour prendre des mesures spécifiques et développer une approche structurelle ?

 

Recent meldden de media dat er plannen zijn om kinderalcoholziekenhuizen op te richten. Geïnspireerd door Nederland, zou ook België behoefte hebben aan een meer gespecialiseerde opvang van comazuipen of binge drinking. Een dossier voor subsidieaanvraag zou zijn ingediend en worden behandeld

Hierover de volgende vragen:

1) Beaamt de minister dat er momenteel concrete plannen bestaan om gespecialiseerde kinderalcoholziekenhuizen op te richten, die speciaal gericht zijn op het fenomeen van het comazuipen, zowel voor de minderjarige betrokkenen als voor hun omgeving? Zo ja, kan de minister de plannen toelichten en verduidelijken hoeveel, waar, met welke doelstelling, wanneer en met welke middelen die instellingen zouden worden opgericht?

2) Beschikt de minister over betrouwbaar cijfermateriaal waaruit de omvang van het fenomeen van binge drinking blijkt? Zo ja, welk materiaal en wat zijn de resultaten?

3) Acht de minister dit fenomeen voldoende relevant om specifieke maatregelen te nemen en een structurele aanpak uit te werken?

 
Réponse reçue le 20 mars 2012 : Antwoord ontvangen op 20 maart 2012 :

1) Vu le contexte budgétaire particulièrement difficile, je ne prévois actuellement pas de créer d’hôpitaux spécialisés adressés aux enfants présentant spécifiquement des problèmes d’alcool (comas éthyliques, binge drinking) Le phénomène de « binge drinking » consiste à boire de l’alcool de tous types et tous degrés, à haute dose et le plus vite possible pour atteindre rapidement l’état d’ivresse.

2) Selon l’enquête de santé par interview de 2008 de l’Institut scientifique de Santé publique :

8 % de la population s’adonne régulièrement à l’hyperalcoolisation

Une personne sur douze boit 6 verres d’alcool ou plus lors d’une même occasion et ceci, au moins, une fois par semaine.

Trois fois plus d’hommes que de femmes consomment régulièrement (au moins une fois par semaine) une telle quantité d’alcool (13 % contre 4 %).

L’hyperalcoolisation est un comportement qui survient souvent chez les jeunes de 15-24 ans et principalement chez les garçons (17 %). Le pourcentage le plus élevé se situe entre l’âge de 45 et 64 ans (9-10 %) et le plus bas dès 65 ans (<5 %).

L’hyperalcoolisation quotidienne, quant à elle, survient principalement chez des personnes âgées de 45 à 64 ans (à peu près 2 %).

L’hyperalcoolisation régulière survient plus en Communauté flamande (9 %) qu’en Région bruxelloise (6 %), et cette différence est significative après correction de l’âge et du sexe. Le pourcentage en Région wallonne (7 %) se situe entre les deux autres régions et ne diffère pas, de façon significative, sur le plan statistique.

En 2009, le Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) a conduit une étude auprès des étudiants des associations anversoises et gantoises des universités et hautes-écoles grâce à une collaboration entre l’Université d’Anvers et celle de Gand. Il ressort de cette étude qu’environ un étudiant sur douze s’adonne à une hyperalcoolisation au moins une fois par semaine. Plus l’hyperalcoolisation survient de manière fréquente, plus le risque d’une consommation problématique est grand. L’hyperalcoolisation a été ici définie comme l’absorption de 4 verres d’alcool sur deux heures pour les femmes, et d’au minimum 6 verres pour les hommes.

Il ressort de la dernière consultation d’élèves réalisée par le VAD que le nombre de jeunes qui ont déjà consommé de l’alcool passe de 79 % en 2000 à 51.3 % en 2010. Cette baisse significative s’est principalement produite ces 4 dernières années. Malgré cette baisse importante de consommation d’alcool chez les jeunes, on constate néanmoins que le comportement des jeunes face à l’alcool reste préoccupant. « Boire pour être ivre » demeure la motivation chez 15 % des jeunes entre 12 et 18 ans et ce chiffre grimpe jusqu’à 23 % chez les 17-18 ans.

3) L’ingestion abusive d’alcool présente toujours des risques pour le consommateur, qu’il soit adulte ou mineur et la problématique du bringe drinking n’est pas à prendre à la légère. Pour lutter efficacement contre ce phénomène, la prévention est absolument nécessaire. Celle-ci doit passer par la sensibilisation et la formation des jeunes mais aussi des parents, des écoles de la première ligne de soins de santé, etc. Cette mission de prévention relève, je le rappelle, de la compétence des Communautés.

L’assistance est également cruciale, raison pour laquelle nous avons largement investit au niveau fédéral dans la qualité des structures d’accueil. Ainsi, le Fonds de Lutte contre les Assuétudes finance des projets novateurs dans lesquels les jeunes avec une problématique de drogue ou d’alcool sont accueillis au moyen de méthodes spécifiques. Un exemple important est le développement et l’implémentation d’un instrument de dépistage dans les services d’urgences de certains hôpitaux de Flandre, de Bruxelles et de Wallonie. Cet instrument peut être utilisé chez des adultes et des adolescents à partir de 15 ans. Il consiste en un dépistage via un bref questionnaire, un entretien et une éventuelle orientation vers l’aide en matière de drogues et d’alcool. Le personnel des services d’urgences des hôpitaux participants a été formé pour pratiquer cette intervention.

4) Le phénomène de la consommation d’alcool à risques est un problème non négligeable. Néanmoins, je plaide pour une approche globale de la problématique d’alcool en incluant notamment la prévention, l’assistance, des mesures contre la conduite en état d'ébriété, un marketing responsable mais également une limitation de l’accès à l’alcool. L’interdiction de vente d’alcool au moins de 16 ans, qui est entrée en vigueur début 2010, en est un exemple. L’observation de cette disposition est en outre contrôlée par les services compétents du Service public fédéral (SPF) SPSCAE

1) Gelet op de bijzonder moeilijke begrotingstoestand heb ik momenteel geen plannen om gespecialiseerde ziekenhuizen in het leven te roepen die zich op kinderen met specifieke alcoholproblemen richten (comazuipen of binge drinking). Het “binge drinking” bestaat er uit dat men zo veel en zo snel mogelijk allerlei soorten alcohol drinkt om zo vlug mogelijk dronken te worden.

2) Volgens de gezondheidsenquête door interview uit 2008 van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid:

geeft 8% van de bevolking zich geregeld over aan piekdrinken;

drinkt één persoon op twaalf 6 glazen alcohol of meer op eenzelfde gelegenheid, en dit minstens een keer per week;

drinken drie keer zoveel mannen als vrouwen geregeld (minstens een keer per week) een dergelijke hoeveelheid alcohol (13% tegen 4%).

Geregeld piekdrinken is een gedrag dat dikwijls voorkomt bij jongeren van 15-24 jaar (12%), en dan vooral bij jongens (17%). Het hoogste percentage situeert zich tussen 45 en 64 jaar (9-10%) en het laagste vanaf 65 jaar (<5%). Het dagelijks piekdrinken komt dan weer het meest voor bij de personen van 45 tot 64 jaar (om en bij de 2%).

Geregeld piekdrinken komt meer voor in het Vlaams Gewest (9%) dan in het Brussels Gewest (6%), en dit verschil is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Het percentage in het Waals Gewest (7%) ligt tussen de twee andere gewesten in, en verschilt niet op een statistisch significante manier.

De Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) voerde in 2009 een onderzoek uit bij studenten van de Antwerpse en Gentse universiteiten- en hogescholenassociaties, dankzij een samenwerking tussen de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Gent. Uit deze studie bleek dat ongeveer één op de twaalf studenten minstens een keer per week aan binge drinking doet. Hoe frequenter binge drinking zich voordoet, hoe hoger het risico op problematisch gebruik. Binge drinking werd hier gedefinieerd als het drinken van minstens 4 glazen alcohol binnen twee uur voor vrouwen, en om minstens 6 glazen voor mannen.

Uit de laatste leerlingenbevraging van de VAD blijkt dat het aantal jongeren dat ooit alcohol dronk daalde van 79% in 2000 naar 51,3% in 2010. Deze aanzienlijke daling heeft zich vooral de laatste 4 jaar doorgezet. Ondanks de daling van het alcoholgebruik bij jongeren stelt men echter vast dat de houding van jongeren ten aanzien van alcoholgebruik verontrustend blijft. 'Drinken om dronken te worden' blijft de motivatie van 15% van de jongeren tussen 12 en 18 jaar, en dit aantal stijgt tot 23% bij de 17-18 jarigen.

3) Overmatig drankgebruik vormt voor de gebruiker, volwassen of minderjarig, altijd een risico, en men mag de problematiek van het binge drinking niet lichtzinnig opvatten! Om dat fenomeen te bestrijden is preventie absoluut nodig, via sensibilisering en vorming van de jongeren, maar ook van de ouders, de scholen, de eerstelijnsgezondheidszorg, enz. Ik herinner er aan dat deze preventieve opdracht een bevoegdheid van de Gemeenschappen is.

Ook de hulpverlening is cruciaal. Daarom hebben we op federaal vlak in belangrijke mate in kwaliteitsvolle opvangstructuren geïnvesteerd. Zo financiert het Fonds ter bestrijding van de verslavingen vernieuwende projecten waarin jongeren met een alcohol- en/of drugprobleem worden opgevangen door middel van een specifieke methodiek. Een belangrijk voorbeeld hiervan is het ontwikkelen en het toepassen van een screeningsinstrument in de spoeddiensten van enkele ziekenhuizen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Dit instrument kan gebruikt worden voor volwassenen en adolescenten vanaf 15 jaar. Het bestaat uit een screening via een korte vragenlijst, een gesprek en een eventuele doorverwijzing naar de alcohol- en drughulpverlening. In de deelnemende ziekenhuizen kreeg het personeel van de spoeddienst een opleiding om deze interventie uit te voeren.

4) Het fenomeen van riskant alcoholgebruik is dus een niet te verwaarlozen probleem. Ik ben voorstander van een globale aanpak van de alcoholproblematiek, met inbegrip van onder andere preventie, hulpverlening, maatregelen tegen dronkenschap achter het stuur, een verantwoordelijke marketing, maar ook door de toegang tot alcohol te beperken. Het verkoopsverbod van alcohol aan min-16-jarigen, dat begin 2010 van kracht werd, is hiervan een voorbeeld. De naleving van deze bepaling wordt bovendien door de bevoegde diensten van de Federale Overheidsdienst (FOD) gecontroleerd.