SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
28 décembre 2011 28 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4274 Schriftelijke vraag nr. 5-4274

de Elke Sleurs (N-VA)

van Elke Sleurs (N-VA)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Population allochtone - Violence intrafamiliale - Chiffres - Enregistrement de la nationalité Allochtone bevolking - Intrafamiliaal geweld - Aantallen - Registratie van de nationaliteit 
________________
migrant
violence domestique
femme migrante
statistique officielle
migrant
huiselijk geweld
migrerende vrouw
officiële statistiek
________ ________
28/12/2011Verzending vraag
13/11/2012Antwoord
28/12/2011Verzending vraag
13/11/2012Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 5-1230 Réintroduction de : question écrite 5-1230
________ ________
Question n° 5-4274 du 28 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4274 d.d. 28 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Les statistiques policières de criminalité constituent un moyen important de la part de l'autorité pour intervenir de manière proactive contre la violence physique, sexuelle et psychologique dans notre société. Bien que l'on puisse fortement présumer que les femmes et les filles allochtones dans notre pays sont confrontées de manière disproportionnée à un telle violence, cela ne ressort pas des statistiques en matière de criminalité.

La nécessité d'un tel enregistrement a pourtant été récemment démontrée par une étude néerlandaise dont le titre est évocateur « Tot de Dood ons scheidt » (« Jusqu'à ce que la mort nous sépare »). On a relevé qu'un cinquième des victimes de la violence entre partenaires étaient d'une nationalité autre que néerlandaise. Lorsque cette violence entre partenaires a eu une issue fatale, on a constaté qu'un tiers des victimes concernées n'étaient pas nées aux Pays-Bas. Peut-être les chiffres seraient-ils encore plus élevés si l'étude s'était penchée non pas sur la nationalité mais sur l'origine.

Sous l'impulsion de la Vereniging voor ontwikkeling en emancipatie van moslims (VOEM) et de la Ville d'Anvers, un projet local a été mis sur pied en août 2010, qui se consacre aux victimes maghrébines de la violence intrafamiliale. Le succès de cette initiative démontre, de manière quasi cynique, la nécessité d'une politique à plus grande échelle, axée sur des groupes cibles, en matière de violence domestique.

S'il est vrai qu'enregistrer l'ethnicité de l'auteur d'un délit entraîne un risque de stigmatisation, cet argument peut difficilement intervenir lorsqu'il est question de l'origine de la victime de violence familiale. Levons dès lors ce tabou.

C'est pourquoi dans ce cadre, je souhaiterais poser les questions suivantes:

1) Quelles initiatives le ministre a-t-il prises récemment en vue de cartographier et de réduire la violence intrafamiliale dans la population allochtone ?

2) En ce qui concerne les procès-verbaux établis au cours des cinq dernières années pour coups et blessures volontaires au sein de la famille, quelle était la nationalité de la victime ? Je souhaiterais obtenir des chiffres ventilés par année, en fonction de la forme de violence (entre partenaires ou ex-partenaires, lors de difficultés familiales générales, exercée par les parents sur un mineur, par les parents sur un incapable, contre les parents, contre d'autres ascendants), et par arrondissement.

3) En ce qui concerne les procès-verbaux établis au cours des cinq dernières années en matière de violence intrafamiliale, quelle était la nationalité de la victime ? Je souhaiterais obtenir des chiffres ventilés par année, en fonction de la forme de violence (physique, sexuelle, psychique), de la victime (partenaire, descendant, autre membre) et par arrondissement.

4) Combien de dossiers relatifs à « des coups et blessures volontaires au sein de la famille » et « violence intrafamiliale » ont-ils été transmis au parquet au cours des cinq dernières années ? Lorsque ces dossiers ont été transmis, quelle suite le parquet leur a-t-il donnée ? Je souhaiterais obtenir ces chiffres par année et par arrondissement. Relève-t-on des différences significatives entre les victimes de nationalité belge et les victimes d'une autre nationalité ?

5) Dans la pratique, les victimes de violence intrafamiliale doivent-elles souvent quitter le domicile pour assurer leur sécurité ? Quelles mesures envisagez-vous pour faciliter l'éloignement de l'auteur des faits du domicile ?

6) Jugez-vous souhaitable que la nationalité des parents de la victime soit enregistrée en cas de « violence intentionnelle au sein de la famille » ou de « violence intrafamiliale » ?

 

De politiële criminaliteitsstatistieken zijn een belangrijk middel van de overheid om proactief op te treden tegen fysiek, seksueel en psychologisch geweld in onze maatschappij. Hoewel er een sterk vermoeden bestaat dat allochtone vrouwen en meisjes in dit land disproportioneel vaak met zulk geweld worden geconfronteerd, valt dit op heden niet op te maken uit de criminaliteitsstatistieken.

De nood van zulk een registratie werd nochtans recent aangetoond door een Nederlands onderzoek onder de spraakmakende titel " Tot de Dood ons scheidt ". Men stelde vast dat een vijfde van de slachtoffers van partnergeweld een andere dan de Nederlandse nationaliteit had. Wanneer dit partnergeweld een dodelijke afloop had, bleek dat één derde van de slachtoffers niet in Nederland werd geboren. Wellicht zouden de cijfers nog hoger liggen indien in het onderzoek niet zozeer naar nationaliteit maar naar afkomst werd gepeild.

Onder impuls van de Vereniging voor ontwikkeling en emancipatie van moslims (VOEM) en de Stad Antwerpen, loopt er sinds augustus 2010 een lokaal project dat zich inzet voor de Maghrebijnse slachtoffers van intrafamiliaal geweld. Het succes van dit initiatief toont op een haast cynische wijze de nood aan tot een grootschaliger doelgroepenbeleid met betrekking tot huiselijk geweld.

Terwijl het waar is dat het registreren van de etniciteit van de dader van een misdrijf enig risico tot stigmatisatie met zich meebrengt, kan dit argument bezwaarlijk doorwegen wanneer over de afkomst van het slachtoffer bij familiaal geweld wordt gesproken. Laat ons dit taboe dan ook doorbreken.

In dit kader had ik dan ook graag de volgende vragen gesteld:

1) Welke initiatieven heeft de geachte minister recent genomen om het intrafamiliaal geweld onder de allochtone bevolking in kaart te brengen en te verminderen?

2) Wanneer er in de afgelopen vijf jaar een proces-verbaal werd opgesteld met betrekking tot opzettelijke slagen en verwondingen binnen de familie, welke was de nationaliteit van het slachtoffer? Graag had ik de cijfers opgesplitst verkregen per jaar, volgens de vorm van geweld (tussen partners of ex-partners, bij algehele familiale moeilijkheden, door de ouders op een minderjarige, door de ouders op een onbekwame, tegen de ouders, tegen andere bloedverwanten in opgaande lijn), en per arrondissement.

3) Wanneer er in de afgelopen vijf jaar een proces-verbaal werd opgesteld met betrekking tot intrafamiliaal geweld, welke was de nationaliteit van het slachtoffer? Graag had ik de cijfers opgesplitst verkregen per jaar, volgens de vorm van geweld (fysisch, seksueel, psychisch), naar slachtoffer (binnen het koppel, tegen afstammelingen, tegen andere leden) en per arrondissement.

4) Hoeveel dossiers met betrekking tot respectievelijk "opzettelijke slagen en verwondingen binnen de familie" en "intrafamiliaal geweld" werden er in de afgelopen vijf jaar overgemaakt aan het parket? Wanneer deze dossiers werden overgemaakt, welk gevolg werd eraan gegeven door het parket? Graag had ik deze cijfers opgesplitst verkregen per jaar en per arrondissement. Vallen hier significante verschillen te bemerken tussen slachtoffers met de Belgische nationaliteit en slachtoffers met een andere nationaliteit?

5) In de praktijk moet(en) het (de) slachtoffer(s) van het intrafamiliaal geweld vaak de woning verlaten om hun veiligheid te garanderen. Welke maatregelen plant u om de verwijdering van de dader uit de woning te vergemakkelijken?

6) Vindt u het wenselijk dat de nationaliteit van de ouders van het slachtoffer bij gevallen van "opzettelijk geweld binnen de familie" of "intrafamiliaal geweld" wordt geregistreerd?

 
Réponse reçue le 13 novembre 2012 : Antwoord ontvangen op 13 november 2012 :

Sur la base des renseignements transmis par les services compétents, voici les éléments de réponse pouvant être fournis.

Il a déjà été répondu à des questions parlementaires similaires, à savoir les questions n° 2354 de M. Bert Schoofs à la Chambre et n° 5-4628 de M. Bert Anciaux au Sénat. Nous renvoyons dès lors aux réponses correspondantes, qui sont encore pertinentes. Voici quelques compléments d’informations et spécifications.

1. Les différentes banques de données ne permettent pas de cartographier la violence intrafamiliale au sein de la population allochtone. Aucune initiative n’a encore été prise en vue d’y remédier et ne nous semble pas souhaitable ni faisable. Ces informations ne sont en effet généralement pas utiles pour l’enquête pénale. Pour pouvoir cartographier le phénomène, il faudrait un enregistrement systématique de la nationalité de la victime (et de l’auteur) et, partant, une consultation systématique des victimes à ce sujet par les services de police qui interviennent. Cet enregistrement devrait ensuite se poursuivre au niveau du parquet. Cette charge supplémentaire, même si elle était réalisable, ne ferait pas, selon nous, bonne mesure par rapport aux connaissances que nous pourrions en tirer.

La violence dans les familles allochtones ou à l'égard de victimes en situation d'asile ou de migration, présente effectivement des particularités. Ces problèmes particuliers sont examinés notamment dans le cadre du Plan d’action national de lutte contre la violence entre partenaires et d’autres formes de violences intrafamiliales 2010-2014.

Tout conseil émanant des groupes de travail associés à ce plan d’action ou d’initiatives (dont on peut se féliciter) telles que la « Vereniging voor ontwikkeling en emancipatie van moslims (VOEM) » en vue d’améliorer l’approche criminelle de la violence intrafamiliale sera bien entendu pris en considération. Mais le but n’est en aucun cas de mener une politique criminelle différenciée en fonction des différents groupes cibles. La loi (pénale) est en effet la même pour tous.

Qui plus est, bon nombre de mesures ont bien entendu déjà été prises afin de réduire la violence intrafamiliale, parmi tous les citoyens. Concernant la justice, nous renvoyons notamment vers la circulaire commune n° COL 4/2006 de la ministre de la Justice et du collège des procureurs généraux relative à la politique criminelle en matière de violence dans le couple et la circulaire COL 3/2006 relative à la définition de la violence intrafamiliale et de la maltraitance d’enfants extrafamiliale, l’identification et l’enregistrement des dossiers par les services de police et les parquets.

2., 3. et 4. Il ne peut être répondu à ces questions. Les banques de données de la police et celles du ministère public ne permettent pas de produire des statistiques déterminées relatives à la nationalité des victimes.

Les données chiffrées générales relatives à la violence intrafamiliale ont déjà été commentées au Sénat en réponse aux questions parlementaires n° 4-6835 de M. Dirk Claes et n° 5-2356 de Mme Sabine de Bethune.

5. La problématique du logement en matière de violence dans le couple figure dans le Plan d’action national 2010-2014.

J’ai par ailleurs déposé le mois dernier une proposition de loi du Sénat (n° 5-539) comme projet à la Chambre (n° 1994), concernant l'éloignement temporaire du domicile en cas de violence domestique.

Cette problématique a d’ailleurs été analysée dernièrement par le Service de la Politique criminelle. Le rapport « L’éloignement du domicile en tant qu’instrument juridique dans la politique vis-à-vis des violences entre partenaires » qui résulte de cette analyse peut être consulté sur le site Internet dudit service (www.dsb-spc.be).

6. Nous estimons que cela n’apporterait aucune plus-value. Cela entraînerait par ailleurs une augmentation de la charge de travail des acteurs sur le terrain qui doivent procéder aux enregistrements. Cette augmentation de la charge de travail ne semble pas opportune si elle n'améliore pas la lutte contre la criminalité. L’enregistrement de la violence intrafamiliale a été amélioré de manière substantielle avec la circulaire COL 3/2006. Il nous semble opportun d’optimiser d’abord le chemin parcouru, sans entraver l’enregistrement par de nouvelles initiatives.

Op basis van de inlichtingen die door de bevoegde diensten werden overgemaakt, kan ik u het volgende antwoorden.

Gelijkaardige parlementaire vragen, met name vraag nr. 2354 van de heer Bert Schoofs in de Kamer en vraag nr. 5-4628 van de heer Bert Anciaux in de Senaat, werden reeds eerder beantwoord. Ik verwijs dan ook graag naar desbetreffende antwoorden die nog steeds relevant zijn. Hierbij enkele aanvullingen en specificaties.

1. De verschillende databanken laten het in kaart brengen van intrafamiliaal geweld onder de allochtone bevolking niet toe. Initiatieven om hieraan tegemoet te komen werden nog niet genomen en lijken mijns inziens niet wenselijk noch haalbaar. Deze informatie is immers meestal niet dienstig voor het strafrechtelijk onderzoek. Om het fenomeen in kaart te kunnen brengen, zou een systematische registratie van de nationaliteit van het slachtoffer (en de dader) moeten gebeuren en dus ook een systematische bevraging hierover van de slachtoffers door de interveniërende politiediensten. Deze registratie zou zich dan verder moeten zetten op het niveau van het parket. Deze extra belasting, indien ze al haalbaar zou zijn, weegt m.i. niet op tegen de kennis die we er vervolgens uit zouden kunnen halen.

Het klopt dat geweld in allochtone gezinnen of ten aanzien van slachtoffers in een situatie van asiel en migratie, bijzonderheden kent. Deze bijzondere problemen worden oonder andere besproken in het kader van het Nationaal Actieplan ter bestrijding van Partnergeweld en andere vormen van intrafamiliaal geweld 2010-2014.

Indien er vanuit de werkgroepen betrokken bij dit actieplan, of vanuit (toe te juichen) initiatieven zoals van de Vereniging voor ontwikkeling en emancipatie van moslims (VOEM), bepaalde tips komen om de strafrechtelijke aanpak van intrafamiliaal geweld te verbeteren, zullen die zeker in beschouwing genomen worden. Maar het is geenszins de bedoeling om een gedifferentieerd strafrechtelijk beleid naar aanleiding van verschillende doelgroepen te voeren. De (straf)wet is immers voor iedereen gelijk.

Daarenboven werden er uiteraard al vele maatregelen genomen om het intrafamilaal geweld – onder alle burgers – te verminderen. Wat betreft justitie verwijs ik onder andere naar de gemeenschappelijke omzendbrief nr. COL 4/2006 van de minister van Justitie en het college van procureurs-generaal betreffende het strafrechtelijk beleid inzake partnergeweld en de omzendbrief COL 3/2006 betreffende de definitie van het intrafamiaal geweld en de extrafamiliale kindermishandeling, de identificatie en de registratie van de dossiers door de politiediensten en de parketten.

2., 3. en 4. Deze vragen kunnen niet beantwoord worden. Zowel de databanken van de politie als die van het openbaar ministerie laten niet toe om bepaalde statistieken met betrekking tot de nationaliteit van slachtoffers op te maken.

De algemene cijfergegevens betreffende intrafamiliaal geweld werden eerder al toegelicht in de Senaat als antwoord bij de parlementaire vragen nr. 4-6835 van de heer Dirk Claes en nr. 5-2356 van mevrouw Sabine de Bethune.

5. De problematiek van de huisvesting naar aanleiding van partnergeweld staat opgenomen in het Nationaal Actieplan 2010-2014.

Daarnaast heb ik vorige maand een wetsvoorstel uit de Senaat (nr. 5-539) als ontwerp ingediend in de Kamer (nr. 1994), hetgeen de tijdelijke uithuisplaatsing ingeval van huiselijk geweld behandeld.

Deze problematiek werd overigens onlangs geanalyseerd door de Dienst voor het Strafrechtelijk beleid. Het rapport “Uithuisplaatsing als juridisch instrument in de aanpak van partnergeweld” dat uit deze analyse is voortgekomen is beschikbaar op haar website (www.dsb-spc.b).

6. Dit zou mijns inziens geen enkele meerwaarde met zich meebrengen. Bovendien zou dit leiden tot een verhoging van de werklast van de actoren op het terrein die de registraties dienen uit te voeren. Als deze verhoging van werklast niet leidt tot een verbeterde aanpak van de criminaliteit, lijkt deze ook niet opportuun. De registratie van intrafamiliaal geweld is substantieel verbeterd n.a.v. omzendbrief COL 3/2006. Het lijk mij opportuun eerst de ingeslagen weg verder te optimaliseren, zonder de registratie te bemoeilijken met nieuwe initiatieven.