SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
23 décembre 2011 23 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4263 Schriftelijke vraag nr. 5-4263

de Elke Sleurs (N-VA)

van Elke Sleurs (N-VA)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
________________
Le groupe de travail du Conseil national des établissements hospitaliers constitué à la suite du dossier des "cliniques du sein" De werkgroep binnen de Nationale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen opgericht naar aanleiding van het dossier "borstklinieken" 
________________
établissement hospitalier
cancer
ziekenhuis
kanker
________ ________
23/12/2011Verzending vraag
20/3/2012Antwoord
23/12/2011Verzending vraag
20/3/2012Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 5-3678 Réintroduction de : question écrite 5-3678
________ ________
Question n° 5-4263 du 23 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4263 d.d. 23 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

En 2010, la possible fermeture dans notre pays d'une vingtaine cliniques du sein qui n'atteindraient pas les 150 « nouveaux diagnostics de cancer du sein » a suscité un vif émoi. Jusqu'à présent, l'incertitude subsiste néanmoins.

Il ressort d'un avis du Conseil national des établissements hospitaliers (CNEH) que les mesures transitoires, applicables depuis début 2008, seront encore prolongées deux ans. Entre-temps, un groupe de travail constitué au sein du Conseil national des établissements hospitaliers se penche sur les « adaptations à apporter (…) en matière d’accessibilité, de qualité des soins ainsi que d’éventuelles modalités d’associations d’hôpitaux qui ne répondent pas actuellement au niveau d’activité requis ».

On sait que le CNEH est plutôt critique sur le concept de clinique du sein. C'est en tout cas ce qui ressort d'un avis de 2006, où l'on estime que « développer des programmes de soins spécialisés n'est utile que pour les patients atteints de tumeurs qui nécessitent une approche pluridisciplinaire complexe et/ou une expertise hautement spécialisée, et/ou qui sont extrêmement rares ».

1. Combien de fois le groupe de travail s'est-il réuni entre-temps ?

2. Quand pouvons-nous espérer une proposition concrète de ce groupe de travail ?

3. Quels problèmes et solutions ont-ils déjà été évoqués dans ce groupe de travail ?

4. Quelles démarches la ministre entreprendra-t-elle à court terme dans ce dossier afin d'offrir la sécurité juridique aux diverses cliniques du sein ?

 

In 2010 ontstond er commotie omtrent de mogelijke sluiting van een twintigtal borstklinieken in dit land. Deze zouden de vereiste 150 'nieuwe diagnoses borstkanker' immers niet halen. Tot op heden blijft de onzekerheid evenwel bestaan.

Uit een advies van de Nationale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen (NRZ) blijkt dat de tijdelijke overgangsmaatregelen die sinds begin 2008 van kracht zijn, alweer voor twee jaar verlengd zullen worden. In tussentijd buigt een werkgroep binnen de Nationale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen zich over "de aanpassingen die moeten worden aangebracht [..]betreffende de toegankelijkheid, de zorgkwaliteit en de eventuele modaliteiten voor associaties van ziekenhuizen die momenteel niet voldoen aan het vereiste activiteitsniveau".

Het is geen geheim dat de NRZ eerder kritisch staat tegenover het concept borstklinieken. Dat blijkt althans uit een advies over de kwestie daterend van 2006: "het creëren van gespecialiseerde zorgprogramma's is slechts nuttig voor […] patiënten met tumoren die een complexe multidisciplinaire benadering en/of een uitermate gespecialiseerde expertise vragen en/of die zeer zeldzaam zijn"

Geachte Minister, graag had ik een antwoord op de volgende vragen.

1. Hoeveel keer heeft de werkgroep inmiddels vergaderd?

2. Wanneer mogen we een concreet voorstel van deze werkgroep verwachten?

3. Welke knelpunten en daaraan verbonden actiepunten werden reeds aangehaald in deze werkgroep?

4. Welke stappen zal de Minister op korte termijn in dit dossier nemen, om rechtszekerheid te bieden aan de diverse borstklinieken?

 
Réponse reçue le 20 mars 2012 : Antwoord ontvangen op 20 maart 2012 :

L'arrêté royal du 26 avril 2007 fixe les normes auxquelles le programme de soins oncologiques spécialisé pour le cancer du sein doit satisfaire pour être agréé. Ces normes reposent sur les directives de l'Eusoma (European Society of Mastology), conformément à un avis du collège d'oncologie sur la nécessité d'un programme de soins spécialisé pour le cancer du sein. Les directives portent sur un niveau d'activité minimum, la concertation multidisciplinaire, un encadrement médical et paramédical minimum ainsi qu’un encadrement psychologique. Lesdites directives fixent le niveau d'activité minimum à 150 nouveaux diagnostics de cancer du sein par an. Elles recommandent aussi un nombre de trente à quarante cliniques du sein pour dix millions d'habitants (soit une clinique du sein pour 250 000 – 300 000 habitants).

L'arrêté royal du 26 avril 2007 détermine, pour un premier agrément, un seuil d'activité minimum de cent nouveaux diagnostics dans l'année qui précède l'agrément, ou une moyenne de cent nouveaux diagnostics par an au cours des trois années qui précèdent l'agrément. Depuis le 1er janvier 2010, le seuil d'activité minimum doit être de 150 nouveaux diagnostics par an, pour autant qu'aucune autre clinique du sein ne soit établie dans un rayon de 50 km.

À ce jour, la Belgique compte cinquante cliniques du sein agréées par les Communautés/Régions. Certaines de ces cliniques du sein ne satisfont pas à la norme requise de 150 nouveaux diagnostics par an, de sorte qu'elles risquent de perdre leur agrément. Afin de ne pas compromettre la qualité et l'accessibilité des soins pour les patientes atteintes de cancer du sein, j'ai dans un premier temps prévu une prolongation de la mesure transitoire. Cette prolongation de la mesure transitoire permettra d'éviter provisoirement la fermeture des cliniques du sein qui n'atteignent pas le nombre exigé de 150 cas par an. Le Conseil national des établissements hospitaliers (CNEH) a rendu un avis positif à ce sujet et a proposé une prolongation de deux ans. Un arrêté royal mettant en pratique cette prolongation est en procédure de publication.

J'ai également demandé au CNEH de créer un groupe de travail en vue d'étudier quelles adaptations de l'arrêté royal permettront de garantir la qualité et l'accessibilité des soins. Ce groupe de travail s'est réuni à deux reprises en juillet et août 2011, et a formulé en septembre un avis qui a été validé en séance plénière du CNEH. La version intégrale de cet avis est disponible sur le site web du Service public fédéral (SPF) Santé publique. L'avis du Conseil national souligne la nécessité de démontrer la qualité des soins. Les principaux éléments de l'avis sont : un enregistrement obligatoire des indicateurs de processus et de résultat pour toutes les patientes atteintes de cancer du sein, un niveau d'activité minimum de cent nouveaux diagnostics par an et au moins deux chirurgiens du sein par centre, avec la possibilité pour ces centres de s'associer à des hôpitaux qui, seuls, ne satisfont pas à toutes les normes. Cette association doit être sujette à des conditions strictes et suppose une réelle collaboration entre les hôpitaux concernés.

Le SPF Santé publique est en train de réaliser une analyse de la situation actuelle, notamment en collectant des données concernant le niveau d’activité des cinquante cliniques du sein agréées. Cela se fait en collaboration avec les régions et communautés, dans le cadre de la Conférence interministérielle santé.

Sur base de l’analyse de la situation actuelle et de l’analyse de l’avis du CNEH, des propositions d’adaptation de l’Arrêté royal pourront être élaborées, et ce afin de garantir la qualité et l’accessibilité des soins aux patientes atteintes de cancer du sein.

In het koninklijk besluit van 26 april 2007 worden de normen vastgelegd waaraan het gespecialiseerd oncologisch zorgprogramma voor borstkanker moet voldoen om erkend te worden. Deze normen zijn gebaseerd op de richtlijnen van Eusoma (European Society of Mastology), in overeenstemming met een advies van het college van oncologie over de noodzaak van een gespecialiseerd zorgprogramma voor borstkanker. De richtlijnen behandelen een minimaal activiteitsniveau, multidisciplinair overleg, minimale medische en paramedische omkadering en een psychologische omkadering. Het minimale activiteitsniveau wordt in deze richtlijnen vastgelegd op 150 nieuwe diagnoses van borstkanker per jaar. Eveneens wordt in deze richtlijnen een aantal van dertig tot veertig borstklinieken per tien miljoen inwoners aanbevolen (of een borstkliniek per 250 000-300 000 inwoners).

In het koninklijk besluit van 26 april 2007 wordt voor een eerste erkenning een minimale activiteitendrempel vastgelegd van honderd nieuwe diagnoses in het jaar vóór de erkenning, of een gemiddelde van honderd nieuwe diagnoses per jaar in de drie jaar voorafgaand aan de erkenning. Vanaf 1 januari 2010 moet de minimale activiteitendrempel 150 nieuwe diagnoses per jaar bedragen, voor zover er zich geen andere borstkliniek in een straal van 50 km bevindt.

Momenteel zijn er in België vijftig borstklinieken erkend door de Gemeenschappen/Gewesten. Een aantal van deze borstklinieken voldoet niet aan de vereiste norm van 150 nieuwe diagnoses per jaar, waardoor de kans bestaat dat zij hun erkenning zullen verliezen. Om de kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg voor borstkankerpatiënten niet te compromitteren, heb ik in eerste instantie in een verlenging van de overgangsmaatregel voorzien. De verlenging van de overgangsmaatregel zal voorlopig vermijden dat borstklinieken die het vereiste aantal van 150 gevallen per jaar niet bereiken moeten sluiten. De Nationale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen (NRZV) heeft hierover een positief advies gegeven en een verlenging van twee jaar voorgesteld. Een koninklijk besluit dat deze verlenging in praktijk brengt, doorloopt de publicatieprocedure.

Ik heb de NRZV ook gevraagd om een werkgroep op te richten om te onderzoeken welke aanpassingen aan het koninklijk besluit zullen toestaan om de zorgkwaliteit en de toegankelijkheid te garanderen. Deze werkgroep vergaderde twee maal in juli en augustus 2011 en stelde in september een advies op dat in de plenaire zitting van de NRZV werd gevalideerd. Dit advies is integraal terug te vinden op de website van de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid. Het advies van de Nationale Raad beklemtoont de noodzaak tot het aantonen van kwaliteit in de zorgverlening. De voornaamste elementen van het advies zijn: een verplichting van registratie van proces- en resultaatsindicatoren voor alle patiënten met borstkanker en een minimaal activiteitsniveau van honderd nieuwe diagnoses per jaar en minimaal twee borstchirurgen per centrum, met de mogelijkheid van associatie van deze centra met ziekenhuizen die niet zelfstandig aan alle normen voldoen. Deze associatie moet onderworpen zijn aan strikte voorwaarden en veronderstelt een reële samenwerking tussen de betrokken ziekenhuizen.

De FOD Volksgezondheid analyseert de huidige toestand, onder andere door de gegevens over het activiteitsniveau van de vijftig erkende borstklinieken te verzamelen. Dat gebeurt in samenwerking met de gewesten en gemeenschappen, in het kader van de interministeriële conferentie volksgezondheid.

Op basis van de analyse van de huidige toestand en van de analyse van het advies van de NRZV zullen we voorstellen kunnen uitwerken om het koninklijk besluit aan te passen om de zorgkwaliteit en -toegankelijkheid voor de patiënten met borstkanker te garanderen.