SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
23 décembre 2011 23 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4241 Schriftelijke vraag nr. 5-4241

de Elke Sleurs (N-VA)

van Elke Sleurs (N-VA)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
________________
Dossier médical global (DMG) - Dossier des patients - Conservation - Décès du médecin Globaal medisch dossier (GMD) - Patiëntendossier - Bewaring - Overlijden van de geneesheer 
________________
médecin
données médicales
droits du malade
statistique officielle
répartition géographique
dokter
medische gegevens
rechten van de zieke
officiële statistiek
geografische spreiding
________ ________
23/12/2011Verzending vraag
9/3/2012Antwoord
23/12/2011Verzending vraag
9/3/2012Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 5-476 Réintroduction de : question écrite 5-476
________ ________
Question n° 5-4241 du 23 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4241 d.d. 23 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La loi du 22 août 2002 relative aux droits du patient dispose, en son article 9, § 1er, que les données du patient doivent être soigneusement tenues à jour et conservées en lieu sûr. Autrement dit, les médecins comme les hôpitaux ont l'obligation de conserver le dossier des patients.

Les médecins doivent conserver les dossiers médicaux trente ans après le dernier contact avec le patient. C'est ce que prévoit le code de déontologie médicale de l'Ordre des médecins. Ce code précise en outre la manière dont ces données doivent être tenues à jour. Le médecin lui-même, ou sa famille proche, est responsable du transfert des dossiers médicaux vers un autre médecin. Le scénario du médecin n'ayant pas de famille proche n'est cependant pas prévu.

Par ailleurs, les hôpitaux ont eux aussi la même obligation de conservation des dossiers des patients en vertu de l'arrêté royal du 3 mai 1999 déterminant les conditions générales minimales auxquelles le dossier médical doit répondre. Bien que le transfert des dossiers pose ici moins de problèmes, les conditions dans lesquelles les dossiers sont tenus à jour laissent souvent à désirer.

Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes.

1) Depuis l'entrée en vigueur de la loi du 22 août 2002, combien de médecins indépendants ont-ils mis fin à leur pratique ? Parmi ceux-ci, combien étaient-ils isolés et sans descendance ? Pourrais-je obtenir une ventilation régionale de ces statistiques ? Combien de fois les conseils provinciaux de l'Ordre de médecins ont-ils été contactés depuis le 22 août 2002, par un patient rencontrant des problèmes liés à son dossier médical ? Pourrais-je obtenir une ventilation régionale de ces statistiques ?

2) Quelles mesures la ministre envisage-t-elle pour éviter que les dossiers des patients ne soient détruits ?

3) Quels sont les hôpitaux qui conservent les dossiers dans des caves ? Le risque d'endommagement des dossiers (dégâts des eaux) est-il dans ce cas réel ? Depuis l'entrée en vigueur de la loi du 22 août 2002, quels sont les hôpitaux qui ont connu des problèmes (d'inondation) dans les caves ?

4) La conservation des dossiers de patients sur supports électroniques pourrait offrir une alternative valable pour assurer un stockage soigneux des données. Comme la durée numérique de certains supports électroniques est limitée, l'utilisation de ces supports pose aussi problème. Quels sont les supports électroniques qu'utilisent les différents hôpitaux ? Pourrais-je obtenir une ventilation régionale de ces statistiques ? Quels sont les hôpitaux qui réalisent des sauvetages des dossiers des patients ? À quelle fréquence ? La ministre juge-t-elle nécessaire de prendre des mesures pour assurer que les données du patient sont soigneusement tenues à jour sur des supports électroniques et conservées en lieu sûr ?

 

De wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt, bepaalt in artikel 9 dat de gegevens van de patiënt veilig en zorgvuldig moeten worden bijgehouden. Met andere woorden, zowel de geneesheren als de ziekenhuizen hebben de plicht het patiëntendossier te bewaren.

Geneesheren moeten de medische dossiers bewaren tot dertig jaar na het laatste contact met de patiënt. Zo staat het in de code van geneeskundige plichtenleer van de Orde van Geneesheren. Die code schrijft verder voor hoe die gegevens moeten worden bijgehouden. De geneesheer zelf, of zijn naaste familie, staat in voor de overdracht van de medische dossiers naar een andere arts. Er wordt echter niet voorzien in het scenario waarin de geneesheer geen naaste familie heeft.

Ten tweede, hebben ook de ziekenhuizen in ons land krachtens het koninklijk besluit van 3 mei 1999 houdende bepaling van de algemene minimumvoorwaarden waaraan het medisch dossier moet voldoen, dezelfde verplichting tot bewaring van patiëntendossiers. Hoewel er zich hier minder een probleem stelt voor de overdracht van de dossiers, laten de voorwaarden waarin die dossiers worden bijgehouden vaak te wensen over.

Graag had ik een antwoord gekregen op de volgende vragen:

1) Hoeveel zelfstandige geneesheren hebben sinds de invoering van de wet van 22 augustus 2002 hun praktijk stopgezet? Hoeveel van die zelfstandige geneesheren waren alleenstaand en hadden geen nakomelingen? Kunnen deze cijfers worden uitgesplitst per gewest? Hoe vaak werden de provinciale raden van de Orde van Geneesheren sinds 22 augustus 2002 gecontacteerd door een belanghebbende patiënt in het kader van problemen met betrekking tot zijn medisch dossier? Kunnen die resultaten uitgesplitst worden per gewest?

2) Welke maatregelen plant de minister om te voorkomen dat de patiëntendossiers worden vernietigd?

3) In welke ziekenhuizen worden die patiëntendossiers in de kelder bewaard? Is de kans op (water)schade voor de dossiers hier reëel? In welke ziekenhuizen zijn sinds de invoering van de wet van 22 augustus 2002 gevallen gemeld van (water)problemen in de kelder?

4) Het bewaren van de patiëntendossiers op elektronische dragers zou een valabel alternatief kunnen zijn om een zorgvuldige opslag te verzekeren. Aangezien de digitale duurzaamheid van sommige elektronische gegevensdragers echter beperkt is, doen er zich ook daar problemen voor. Welke zijn de elektronische gegevensdragers die de verschillende ziekenhuizen gebruiken? Kunnen die resultaten worden uitgesplitst per ziekenhuis? Welke ziekenhuizen maken back-ups van de patiëntendossiers? Hoe vaak maken die ziekenhuizen back-ups van deze dossiers? Vindt de minister het noodzakelijk maatregelen te treffen zodat kan worden verzekerd dat de gegevens van de patiënt veilig en zorgvuldig op elektronische dragers worden bijgehouden?

 
Réponse reçue le 9 mars 2012 : Antwoord ontvangen op 9 maart 2012 :

1. La majorité des médecins mettant fin à leur pratique conservent cependant leur agrément pour pouvoir faire des prescriptions à leur famille. Considérant que les dispositions visant au maintien d'agrément ne sont entrées en application que depuis le 1er mars 2010, il est impossible de savoir combien d’entre eux ont effectivement arrêté toute pratique. La plupart des médecins qui arrêtent confient leurs dossiers à un confrère, ou signalent à leur patient la possibilité de les transmettre au médecin de leur choix. Depuis l’adoption de la loi du 22 août 2002, 750 médecins généralistes sont décédés en Belgique. La répartition par région se trouve dans le tableau suivant.

 

Nombre

%

RÉGION

353

47,1

Flandre

Wallonie

317

42,3

Région de Bruxelles-Capitale

80

10,7

Belgique

750

100,0

Mon administration ne dispose pas d’informations sur l’évolution du statut matrimonial et familial des médecins généralistes.

2. L’article 47 du titre II (le médecin au service du patient) du Code de Déontologie de l’Ordre national des Médecins régit la gestion des dossiers médicaux en cas de cessation de pratique. L’article 9 de loi du 22 août 2002 stipule que le praticien professionnel doit conserver ses dossiers en lieu sûr.

Mon administration ne dispose pas d’informations relatives au suivi des dossiers de patients qui sont en possession des conseils de l’Ordre provinciaux.

La sauvegarde des dossiers médicaux relève exclusivement de la responsabilité du praticien.

3. Je ne dispose pas de ces informations. Je souhaiterais néanmoins souligner qu’il incombe au gestionnaire de l'hôpital de prendre les mesures nécessaires pour que les dossiers médicaux soient conservés au sein de l'hôpital pour une durée d'au moins trente ans.

4. L'article 1er, §2, de l'arrêté royal du 3 mai 1999 déterminant les conditions générales minimales auxquelles le dossier médical, visé à l'article 15 de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987, doit répondre, autorise la conservation du dossier médical du patient à l'hôpital sous forme électronique. Une enquête menée l’année dernière par mon administration auprès des hôpitaux, a mis en évidence que : 60 % des dossiers sont des dossiers papier, 20 % sont tenus sur des supports magnétiques, 7 % sur des supports optiques et 5 % sur microfilm, ou des solutions combinées. Ces données n’ont pas été objectivées. Je ne dispose pas des données concernant la création de sauvegardes (backups) par ces mêmes hôpitaux. Ici aussi, le gestionnaire de l'hôpital doit prendre ses responsabilités afin que les dossiers médicaux soient conservés à l'hôpital durant au moins trente ans. Cette responsabilité devra le guider dans le choix des supports électroniques et de la fréquence des sauvegardes.

De meeste huisartsen die hun praktijk stopzetten, behouden hun erkenning om voor hun familie te kunnen voorschrijven. De bepalingen in verband met het behoud van de erkenning zijn pas sinds 1 maart 2010 van kracht, en daardoor is het dus onmogelijk te weten hoeveel van hen daadwerkelijk hun praktijk hebben stopgezet. De meeste artsen die hun praktijk stopzetten, geven hun dossiers aan een collega, of vertellen hun patiënten dat ze hun dossier aan een arts van hun keuze kunnen bezorgen. Sinds de goedkeuring van de wet van 22 augustus 2002 zijn er in België 750 huisartsen overleden. De opsplitsing per gewest vindt u in onderstaande tabel.

 

Aantal

%

GEWEST

353

47,1

Vlaanderen

Wallonië

317

42,3

Brussels hoofdstedelijk gewest

80

10,7

België

750

100,0

Mijn bestuur beschikt niet over gegevens met betrekking tot de echtelijke en gezinsstatus van de huisartsen.

2. Artikel 47 van Titel II (De geneesheer ten dienste van de patiënt) van de Code van geneeskundige plichtenleer van de Nationale Orde van Geneesheren regelt het beheer van medische dossiers bij stopzetting van de praktijk. Artikel 9 van de wet van 22 augustus 2002 bepaalt dat de beroepsbeoefenaar zijn dossiers veilig moet bewaren.

Mijn bestuur beschikt niet over gegevens met betrekking tot de follow-up van de medische dossiers die de provinciale raden van de Orde in hun bezit hebben.

Medische dossiers bewaren valt onder de exclusieve verantwoordelijkheid van de artsen.

3. Ik beschik niet over deze gegevens. Ik wens u er wel op te wijzen dat het tot de verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbeheerder behoort om de nodige maatregelen te nemen opdat de medische dossiers gedurende minstens dertig jaar in het ziekenhuis worden bewaard.

4. Artikel 1, §2, van het koninklijk besluit van 3 mei 1999 houdende bepaling van de algemene minimumvoorwaarden waaraan het medisch dossier, bedoeld in artikel 15 van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987, moet voldoen, laat toe dat het medisch dossier van de patiënt in het ziekenhuis elektronisch wordt bewaard. Uit een bevraging van de ziekenhuizen door mijn bestuur vorig jaar weet ik dat ongeveer 60 % van de dossiers op papier wordt bijgehouden, 20 % op magnetische dragers, 7 % op optische dragers en 5 % op microfilm, of gecombineerde oplossingen. Deze cijfergegevens werden niet geobjectiveerd. Ik beschik ook niet over gegevens met betrekking tot het maken van back-ups door de ziekenhuizen. Ook op dit vlak dient de ziekenhuisbeheerder zijn verantwoordelijkheid te nemen opdat de medische dossiers gedurende minstens dertig jaar in het ziekenhuis worden bewaard. Deze verantwoordelijkheid zal hem moeten leiden in de keuze van de elektronische dragers evenals van de frequentie van het maken van back-ups.