SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
16 novembre 2011 16 november 2011
________________
Question écrite n° 5-3674 Schriftelijke vraag nr. 5-3674

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

au ministre de la Coopération au développement, chargé des Affaires européennes

aan de minister van Ontwikkelingssamenwerking, belast met Europese Zaken
________________
Les dispositions de retraite anticipée des fonctionnaires européens De regeling van het vervroegd pensioen van EU-ambtenaren 
________________
fonctionnaire européen
fonction publique européenne
retraite anticipée
Europees ambtenaar
Europese overheidsdienst
vervroegd pensioen
________ ________
16/11/2011Verzending vraag
1/12/2011Antwoord
16/11/2011Verzending vraag
1/12/2011Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-1206 Requalification de : demande d'explications 5-1206
________ ________
Question n° 5-3674 du 16 novembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-3674 d.d. 16 november 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Avec la régularité d'une horloge atomique, je reçois des courriels de citoyens indignés par l'une ou l'autre décision ou réglementation singulière de l'UE. Une analyse plus approfondie montre qu'il s'agit presque toujours d'une campagne de désinformation volontaire, orchestrée par des personnes plus eurosceptiques. Leurs effets sont évidents, cette avalanche d'informations erronées mais inquiétantes cause une vive indignation chez de nombreux citoyens et nuit gravement à l'image de l'UE.

Ce type de campagnes est bien sûr regrettable et même condamnable. Nous devons certes admettre que la manière bancale, parfois gauche et généralement peu compréhensible et fort peu enthousiasmante dont l'UE se présente elle-même, présente ses services, ses règlements, ses visions, etc. contribue fortement à entretenir une image négative de l'institution.

Un mail que j'ai reçu dernièrement dénonce le fait que 340 fonctionnaires européens cinquantenaires bénéficieront d'une retraite anticipée avec une allocation mensuelle de 9000 euros. L'objectif de cette mesure est manifestement de faire de la place pour des fonctionnaires provenant des nouveaux États membres. Bien que cette information date de 2005 déjà, elle continue à se propager avec obstination sur internet. À mon grand étonnement, des recherches plus poussées ont révélé que cette nouvelle n'était pas totalement fantaisiste. Bien que, ces dernières années, la Commission ait déjà mené à bien quelques réformes relatives aux pensions de ses fonctionnaires, certains éléments nécessitent des éclaircissements.

Dans certaines circonstances, la Commission peut mettre des fonctionnaires à la retraite anticipée à partir de l'âge de 55 ans (avant 2004, la préretraite était encore possible à 50 ans), sans que les droits de pension soient réduits. Depuis 2004, ce sont ainsi 387 fonctionnaires et agents temporaires au total qui ont pris leur retraite dans l'ensemble des institutions, dont 227 à la Commission (soit en moyenne 38 par an). En 2010, après étude de l'importance du service, 49 personnes purent vraisemblablement prétendre au bénéfice de ce régime. Le nombre de personnes pouvant prétendre à ce régime ne peut jamais excéder 10 % du nombre total de fonctionnaires qui ont pris leur retraite anticipée l'année précédente dans l'ensemble des institutions.

Le ministre trouve-t-il normal qu'alors que l'âge de la pension légale est relevé partout en Europe, de tels privilèges existent encore pour les fonctionnaires européens ? Le ministre comprend-il que ce type de régimes irrite particulièrement et même fâche de nombreuses personnes et nuit gravement à l'UE ?

Le ministre peut-il me fournir un document et des explications à propos de ces généreux régimes de retraite ? Quelles sont les raisons sous-jacentes, et peut-être légitimes, de la mise à la retraite anticipée de fonctionnaires de l'UE sans perte de droits de pension ? Quels critères objectifs les fonctionnaires de l'UE doivent-ils remplir pour obtenir des conditions de retraite si favorables ? Le ministre trouve-t-il qu'il s'agit d'un arrangement raisonnable ? Qu'a fait la Belgique, en tant que membre de l'Union, au cours des dernières années pour rendre la politique des ressources humaines de l'UE plus transparente et plus équitable ? Le ministre reconnaît-il que si l'UE veut combler le fossé de plus en plus profond qui la sépare de ses citoyens, elle doit se départir de l'image de frimeurs gâtés qui colle aux eurocrates, en agissant surtout contre les excès qui alimentent cette image ?

 

Met de regelmaat van een atoomklok ontvangt mijn mailbox berichten van verontwaardigde burgers over de één of andere wereldvreemde beslissing of regelgeving van de EU. Bij nader onderzoek gaat het bijna steeds om een bewuste desinformatiecampagne van lieden die de EU minder goed gezind zijn. De effecten ervan zijn duidelijk, want deze lawine van foute maar onrustbarende informatie veroorzaakt grote verontrusting bij vele burgers en bezorgt de EU aanzienlijke imagoschade.

Dit soort campagnes is uiteraard jammer en zelfs laakbaar. Maar, toegegeven, de krakkemikkige en soms knullige, meestal weinig begrijpende en amper begeesterende wijze waarop de EU zichzelf, haar diensten, haar regelgevingen, haar visies enz. verkondigt werkt dit sterk in de hand.

Een recente mail klaagt het feit aan dat 340 vijftigjarige Europese ambtenaren met vervroegd pensioen zouden gaan, met een maandelijkse vergoeding van 9000 euro. Deze regeling komt er blijkbaar om plaats te maken voor EU-ambtenaren uit de nieuwe lidstaten. Hoewel het verhaal reeds dateert uit 2005, blijft het hardnekkig ronddwalen op het internet. Tot mijn grote verbazing bleek het bij nader onderzoek ook niet helemaal uit het luchtledige geplukt. Hoewel de Commissie de afgelopen jaren al enkele hervormingen doorgevoerde op het gebied van de pensionering van haar ambtenaren, bestaan er toch enkele zaken die om verduidelijking vragen.

De Commissie kan onder bepaalde omstandigheden ambtenaren op vervroegd pensioen sturen vanaf de leeftijd van 55 (voor 2004 kon dit nog op 50 jaar), zonder aftrek van pensioenrechten. Sinds 2004 gingen op deze manier bij alle instellingen samen in totaal 387 ambtenaren en tijdelijke personeelsleden met pensioen, waarvan 227 bij de Commissie (dus gemiddeld 38 per jaar). In 2010 zullen er bij de Commissie, na bestudering van het belang van de dienst, vermoedelijk 49 personen voor de regeling in aanmerking komen. Het aantal in aanmerking komende personen voor deze regeling mag nooit groter zijn dan 10% van het totale aantal ambtenaren dat het voorgaande jaar bij alle instellingen samen op grond met vervroegd pensioen is gegaan.

Vindt de minister het normaal dat er in tijden waarin in Europa de wettelijke pensioenleeftijden de hoogte worden ingejaagd, nog zulke privileges bestaan voor de Europese ambtenarij? Begrijpt de minister dat dit soort regelingen vele mensen bijzonder irriteert en zelfs kwaad maakt en daardoor de EU zeer veel schade toebrengt?

Kan de minster tekst en uitleg verschaffen bij deze genereuze pensioenregelingen? Wat zijn de (legitieme) achterliggende redenen van het op vervroegd pensioen sturen van EU-ambtenaren zonder aftrek van pensioenrechten? Aan welke objectieve vereisten moeten EU-ambtenaren voldoen om zulke gunstige pensioneringsvoorwaarden te verkrijgen? Vindt de minister dit een redelijk arrangement? Wat heeft België als lid van de Unie de afgelopen jaren ondernomen om het personeelsbeleid in de EU transparanter en billijker te maken? Is de minister akkoord dat indien de EU de steeds uitdijende kloof wil overbruggen met haar burgers ze af moet van het beeld van verwende en poenscheppende eurocraten, in de eerste plaats door de uitspattingen aan te pakken dit beeld vormen?

 
Réponse reçue le 1 décembre 2011 : Antwoord ontvangen op 1 december 2011 :

En réponse à la question posée par l’honorable membre, je peux lui communiquer les éléments suivants :

L’honorable membre renvoie à la réforme de 2004 du statut des fonctionnaires des Communautés européennes (Règlement 723/2004) et plus précisément à l’addition de l’article 9(2) de l’Annexe VIII du Statut. Comme il est mentionné dans cet article, il est effectivement possible pour les fonctionnaires européens de partir à la retraite avant l’âge de 63 ans. Les personnes concernées doivent avoir au moins 55 ans. Dans ce cas, les droits de pension diminueront en fonction de l’âge. La pension diminue en effet avec 3,5 % pour chaque année préalable à l’année dans laquelle le fonctionnaire aurait obtenu le droit à une pension de retraite. Ces dispositions restent la règle générale. Dans certains cas, l’autorité investie du pouvoir de nomination de l’institution européenne ne peut pas appliquer cette diminution sur les fonctionnaires concernés. Ceci doit se faire selon des critères très stricts, dans l’intérêt du service.

L’objectif de la réforme de 2004, et en particulier de la retraite anticipée, était de pouvoir mener une politique du personnel au sein des services de toutes les institutions de l’Union européenne (non seulement au sein de la Commission) dans le cadre d’une réorganisation interne ou quand les aptitudes du fonctionnaire concerné ne répondent plus aux nouvelles exigences du poste. L’objectif était également de compenser l’arrivée de jeunes fonctionnaires provenant des nouveaux États-membres, suite aux élargissements consécutifs de l’Union. Je vous renvoie au rapport de la Commission du 8 février 2010, dans lequel la Commission démontre que le système est neutre au niveau budgétaire et qu’il soutient “les efforts de rajeunir l’effectif du personnel, surtout dans des institutions comme la Commission, qui doivent fonctionner sans un élargissement de l’effectif ”.

Compte tenu des défis financiers et économiques actuels – qui exigent un effort de tous les États-membres et des institutions européennes – le Conseil sous Présidence belge a demandé à la Commission de soumettre avant mai 2011 une proposition législative afin de réformer le système et de mieux l’accorder à ce contexte (Conseil Affaires générales octobre 2010). Dans le cadre du nouveau Cadre financier pluriannuel, la Commission soumettra des nouvelles propositions législatives pour une révision du Statut des fonctionnaires européens, dont le système des retraites anticipées. En ce qui concerne ce dernier, déjà dans sa communication du 29 juin, la Commission a annoncé les mesures suivantes:

- une augmentation de l’âge de la retraite de 63 à 65 ans;

- une augmentation de l’âge de la retraite anticipée de 55 à 58 ans.

Voir la communication du Commissaire Sefcovic : Adjusting the European Civil Service to the challenges of today qui est disponible sur le site de la Commission.

Ces mesures doivent encore être débattues avec les syndicats européens. Le dossier sera ensuite déposé auprès du Conseil. La Belgique approchera ce débat de manière constructive, en tenant compte des fatalités économiques d’une part, et du besoin d’avoir une administration efficace de haut niveau d’autre part.

Ik kan het geachte lid, in antwoord op zijn vraag, volgende elementen meedelen.

De gewaardeerde collega verwijst naar de hervorming van 2004 van het Statuut van de ambtenaren van de Europese Gemeenschappen (Verordening 723/2004) en meer precies naar de toevoeging van artikel 9(2) van de Bijlage VIII van het Statuut. Zoals vermeld in dit artikel is het inderdaad mogelijk voor Europese ambtenaren om met pensioen te gaan vóór de leeftijd van 63 jaar. De betrokkenen moeten tenminste 55 jaar oud zijn. In dit geval zullen de pensioenrechten in functie van de leeftijd verminderd worden. Het pensioen wordt inderdaad verminderd met 3,5 % voor ieder jaar voorafgaande aan het jaar waarin de ambtenaar recht zou hebben verkregen op een ouderdomspensioen. Deze schikkingen blijven de algemene regel. In sommige gevallen kan het tot aanstelling bevoegde gezag van de Europese instelling de voornoemde mindering niet toepassen op de betrokken ambtenaren. Dit moet onder strikte criteria gebeuren in het belang van de dienst.

De bedoeling van de hervorming van 2004 en in het bijzonder van het vervroegd pensioen was een passend personeelsbeleid te kunnen voeren binnen de diensten van alle EU instellingen (niet alleen binnen de Commissie) in het kader van een interne reorganisatie of wanneer de vaardigheden van de betrokken ambtenaar niet meer zouden beantwoorden aan de nieuwe vereisten van de post. De bedoeling was ook de aankomst van jonge ambtenaren vanuit de nieuwe lidstaten op te vangen als gevolg van de opeenvolgende uitbreidingen van de Unie. Ik verwijs mijn gewaardeerde collega naar het verslag van de Commissie van 8 februari 2010 waarin de Commissie aantoont dat het systeem budgettair neutraal is en “de inspanningen tot verjonging van het personeelsbestand, vooral in instellingen zoals de Commissie die zonder personeelsuitbreiding moeten functioneren” ondersteunt.

Rekening houdend met de huidige financieel-economische uitdagingen - die een algemene inspanning vereisen vanwege alle lidstaten en van de Europese instellingen - vroeg de Raad onder Belgische Voorzitterschap aan de Commissie om vóór mei 2011 een wettelijk voorstel in te dienen ten einde het systeem te hervormen om het beter op die context af te stemmen (Raad Algemene Zaken oktober 2010). In het raam van het nieuwe Meerjarig Financieel Kader zal de Commissie nieuwe wettelijke voorstellen indienen om het Statuut van de Europese ambtenaren te herzien waaronder het systeem van vervroegde pensioenen. Betreffende deze laatste heeft de Commissie in de mededeling van 29 juni al de volgende maatregelen aangekondigd:

- verhoging van de pensioenleeftijd van 63 naar 65 jaar;

- verhoging van de vervroegde pensioenleeftijd van 55 naar 58 jaar .

Zie daarover de Communicatie van Commissaris Sefcovic : Adjusting the European Civil Service to the challenges of today beschikbaar op de website van de Commissie.

Deze maatregelen moeten nog besproken worden met de Europese vakbonden. Het dossier zal dan op de tafel van de Raad belanden. België zal dit debat op een constructieve manier benaderen, rekening houdend met de economische noodwendigheden enerzijds en de nood aan een efficiënt ambtenarenapparaat van hoog niveau anderzijds.