SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
4 juillet 2011 4 juli 2011
________________
Question écrite n° 5-2674 Schriftelijke vraag nr. 5-2674

de Karl Vanlouwe (N-VA)

van Karl Vanlouwe (N-VA)

au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères et des Réformes institutionnelles

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken en Institutionele Hervormingen
________________
La mutinerie de soldats au Burkina Faso De muiterij van soldaten in Burkina Faso 
________________
Belges à l'étranger
Burkina
violence politique
situation politique
Belgen in het buitenland
Burkina Faso
politiek geweld
politieke situatie
________ ________
4/7/2011Verzending vraag
19/7/2011Antwoord
4/7/2011Verzending vraag
19/7/2011Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-955 Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-955
________ ________
Question n° 5-2674 du 4 juillet 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-2674 d.d. 4 juli 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le Burkina Faso se trouve dans une situation politique instable qui a été ignorée par les médias internationaux en raison des événements du Moyen-Orient. Ce pays ouest-africain est marqué par des mutineries de grande ampleur de soldats et d'agents de police, mais aussi par des manifestations d'étudiants et de commerçants. La mutinerie s'est entre-temps étendue au pays tout entier.

Tout a commencé le 22 février dernier à Koudougou, à 100 km de la capitale Ouagadougou, par le décès d'un étudiant en détention préventive. Officiellement, l'étudiant a succombé à une crise de méningite, mais sa famille et ses condisciples sont convaincus qu'il a été victime de violences policières. Les manifestations qui y firent suite s'inspiraient des événements survenus en Tunisie et en Égypte, et les manifestants ont réclamé, d'une part, la démission du président Compaoré, au pouvoir depuis 24 ans et, d'autre part, la justice pour les victimes de la mutinerie.

Le 14 avril, les soldats de Po, une ville située à 140 km au sud de Ouagadougou, mécontents des faibles salaires et des allocations de logement impayées, s'en sont pris à des véhicules et ont tiré en l'air. Quelques jours plus tard, d'autres unités de l'armée se sont jointes à la mutinerie, et cela dans tout le pays.

Le président Blaise Compaoré a nommé un nouveau premier ministre en date du 19 avril, s'est désigné ministre de la Défense, et a instauré un couvre-feu. Cela n'a pas empêché l'escalade de la violence. Une semaine plus tard, d'autres unités de la police et la garde présidentielle ont aussi cessé le travail pour protester contre leurs faibles salaires. Depuis lors, le président a fui la capitale pour rejoindre sa ville natale.

Jusqu'à présent, six personnes ont trouvé la mort lors de confrontations entre les soldats et les étudiants venus réclamer justice pour les actes criminels des mutins.

Jusqu'à présent, les initiatives du président Campaoré n'ont pas stabilisé la situation. Le Burkina Faso occupe la troisième position dans la liste des pays les moins développés d'Afrique et, avec 28,7 %, la troisième également dans celle des pays les moins alphabétisés du monde. Le pays subit aussi les effets des événements postélectoraux survenus en Côte d'Ivoire, son voisin plus riche.

Votre département a entre-temps adapté les conseils aux voyageurs à destination du Burkina Faso : tous les voyages sont actuellement fortement déconseillés et cela dans tout le pays.

Combien de compatriotes se trouvent-ils actuellement au Burkina Faso ?

Où en sont les négociations entre les parties en présence au Burkina Faso ?

Notre ambassade à Ouagadougou a-t-elle été épargnée par les pillages et les déprédations ?

Des compatriotes ont-ils été impliqués ou des intérêts économiques menacés ?

Quelles initiatives ont-elles été prises pour protéger nos compatriotes présents au Burkina Faso ?

Des ONG belges travaillent-elles dans ce pays ?

 

Een politieke instabiele situatie die uit de koppen van het wereldnieuws werd gedrukt door de gebeurtenissen in het Midden Oosten is die van Burkina Faso. Het West-Afrikaans land gaat gebukt onder grootschalige muiterij van soldaten en politieagenten, maar ook demonstraties van studenten en handelaars. De muiterij heeft zich ondertussen over het hele land verspreid.

Het begon allemaal toen op 22 februari in Koudougou, 100km van hoofdstad Ouagadougou, een student in voorhechtenis overleed. Officieel was de student bezweken onder een aanval van meningitis, maar familieleden en collega-studenten zijn overtuigd dat hij het slachtoffer was van buitensporig geweld van de politie. De manifestaties die hierop volgden waren geïnspireerd door de gebeurtenissen in Tunesië en Egypte en eisten het ontslag van president Compaoré, die reeds 24 jaar aan de macht is, alsook gerechtigheid voor de slachtoffers van de muiterij.

Op 14 april waren het de soldaten uit de stad Po, 140km ten zuiden van Ouagadougou, die uit onvrede met de lage lonen en onbetaalde woonsubsidies overgingen tot plundering, en diefstal van voertuigen en het afvuren van hun wapens in de lucht. Na enkele dagen sloten andere legereenheden over het gehele land zich aan bij de muiterij.

President Blaise Compaoré stelde een nieuwe eerste minister aan op 19 april, maakte zichzelf minister van defensie, en kondigde een avondklok af. Dit kon de escalatie van geweld niet verhinderen. Een week later legden ook steeds meer politie-eenheden en de presidentiële garde het werk neer om te protesteren tegen hun lage lonen. Sindsdien is de president de hoofdstad ontvlucht voor zijn geboortestad.

Tot zover zijn er 6 doden gevallen bij confrontaties tussen soldaten en studenten, die op straat kwamen om gerechtigheid te eisen voor de criminele daden van de muiters.

De initiatieven van president Campoaré hebben nog niet tot een stabilisering van de situatie geleid. Burkina Faso is het derde minst ontwikkelde land van Afrika en heeft de derde laagste geletterdheidgraad ter wereld (28,7%). Het land ondervindt ook de invloed van de postelectorale gebeurtenissen in zijn economisch rijkere buur Ivoorkust.

Uw departement heeft ondertussen het reisadvies aangepast voor Burkina Faso: alle reizen worden momenteel sterk afgeraden in het hele land.

Hoeveel landgenoten bevinden zich thans in Burkina Faso?

Wat is de stand van zaken bij de onderhandelingen in Burkina Faso tussen de confronterende partijen?

Is onze ambassade te Ouagadougou gevrijwaard gebleven van plundering en schade?

Zijn er landgenoten of economische belangen betrokken of in gevaar gebracht bij de protesten?

Welke initiatieven werden er genomen om landgenoten te beschermen in Burkina Faso?

Zijn er Belgische NGOs actief in het land?

 
Réponse reçue le 19 juillet 2011 : Antwoord ontvangen op 19 juli 2011 :

1. Environ 250 compatriotes résident au Burkina Faso.

2. Les troubles des deux derniers mois au Burkina Faso sont révélateurs d'un malaise profond. Le Président a visiblement cherché à restaurer la confiance, en se montrant plus attentif aux préoccupations des Burkinabés, notamment en s’impliquant dans des consultations directes avec les représentants des protestataires. Ces discussions ont abouti à la nomination d’un nouveau Premier ministre ainsi que d’un nouveau Chef d'État-major général. Les fauteurs de trouble ont accepté de rentrer dans leurs casernes et auraient adopté une attitude positive, après des gestes de bonne volonté du gouvernement (paiement des primes promises). S’il continue à donner des gages sur son mode d’exercice du pouvoir, et s’il y ajoute des réformes de fond dans le sens d’une plus grande justice sociale, le Président Compaoré pourrait être en mesure de stabiliser la situation à son avantage

3. Les locaux de l’Ambassade et de la Chancellerie n’ont pas subi de dommage particulier lors des récents évènements à Ouagadougou. Il faut toutefois signaler que notre Ambassadeur et son chauffeur ont été victime d’un car-jacking le 15 avril.

4. Des stagiaires de la coopération technique belge (CTB) qui se trouvaient en séminaire dans un hôtel d’Ouagadougou ont été menacés par des mutins qui voulaient à l'origine obtenir les clés de véhicules et l'argent du coffre. Le suivi attentif de notre Ambassade a permis de débloquer la situation et venir rapidement en appui à nos compatriotes.

5. La procédure habituelle a été suivie lors des troubles d’avril dernier. Nos compatriotes ont été régulièrement informés par l’Ambassade des consignes de sécurité à tenir.

6. Il y a en effet des Organisations non-gouvernementales (ONG) belges actives au Burkina. Au rang des ONG subsidiées, on peut citer les Iles de Paix, Vétérinaires Sans Frontières, SOS Faim et l’ONG « Bevrijde wereld ».

1. In Burkina Faso verblijven ongeveer 250 Belgen.

2. De onlusten die Burkina Faso de voorbije twee maanden heeft gekend, zijn tekenend voor een onderliggende malaise die het land al langer in zijn greep houdt. De President heeft pogingen ondernomen om het vertrouwen te herstellen door oor te hebben voor de bekommernissen van de Burkinabezen en met name te praten met de woordvoerders van de protesten. Dit overleg leidde tot de vervanging van de Premier en de chef-staf. De opstandelingen toonden zich bereid terug te keren naar de kazernes. Na een aantal blijken van goede wil vanwege de regering (zoals de uitkering van toegezegde premies) zouden zij ook een welwillender houding hebben aangenomen. Als President Compaoré vertrouwen blijft scheppen over hoe de macht wordt uitgeoefend en hij werk maakt van vergaande hervormingen die tot meer sociale rechtvaardigheid leiden, zou hij de situatie kunnen stabiliseren.

3. De ambassade en de kanselarij hebben geen schade opgelopen door de recente gebeurtenissen in Ouagadougou. Wel valt te melden dat de ambassadeur en zijn chauffeur op 15 april het slachtoffer waren van een car-jacking.

4. Stagiairs van de Belgische Technische Coöperatie (BTC) die een seminarie bijwoonden in een hotel in Ouagadougou, werden door opstandelingen bedreigd. Deze waren uit op autosleutels en geld uit de kluis. Dankzij het secure optreden van onze ambassade raakte de situatie gedeblokkeerd en kon zij onze landgenoten snel te hulp komen.

5. Tijdens de onlusten van april ll. werd de gebruikelijke procedure gevolgd. Onze ambassade gaf geregeld veiligheidsadvies aan onze landgenoten.

6. Er zijn Belgische Niet-gouvernementele organisaties (NGO) werkzaam in Burkina. De gesubsidieerde NGO’s die er werken, zijn onder andere Vredeseilanden, Dierenartsen zonder Grenzen, SOS Faim en Bevrijde wereld.