De Europese Investeringsbank (EIB) verstrekt leningen voor projecten van Europees belang (zoals spoor- en wegverbindingen, luchthavens of regelingen ten behoeve van het milieu), in het bijzonder aan de minder welvarende regio's, kandidaat-Lidstaten en ontwikkelingslanden. De EIB verstrekt ook investeringskredieten aan kleine ondernemingen.

Over de werking en samenstelling van dit orgaan van de Europese Unie (EU) is niet zo bijzonder veel geweten. De werking lijkt echter bijzonder relevant. Naast een Raad van bestuur bestaan er zeker ook een secretariaat dat alles opvolgt en verwerkt en een Directiecomité. Het lijkt belangrijk dat de benoemingen voor de topfuncties binnen de Europese Investeringsbank op een correcte en transparante wijze geschieden.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Wie zetelt er namens België in de EIB? Volgens welke procedure en na toetsing aan welke criteria werden en worden de leden van de EIB aangesteld?

2) Wordt de Belgische regering betrokken bij de aanstellingen in de EIB? Zo ja, in welke hoedanigheid en met welke impact? Worden deze zaken besproken binnen de verschillende ministerraden?

3) Welke andere beheersorganen bestaan er binnen de EIB, zoals een Directiecomité of een Raad van bestuur of adviescommissies, enz.? Hoeveel leden telt het Directiecomité en / of de Raad van bestuur van de EIB? Wie maakt hier allemaal deel vanuit? Volgens welke procedure en toetsing aan welke criteria worden de leden ervan aangesteld? Gaat het hier over mandaatfuncties en voor welke periode lopen deze mandaten? Is er een verdeling in functie van de verschillende Lidstaten van de Europese Unie (EU)? Maakt(e) men gebruik van een externe jury, zo ja, wie maakt(e) daar deel van uit?

4) Wordt er binnen de topfuncties van de EIB rekening gehouden met de genderdiversiteit en het genderevenwicht binnen de bestuursorganen van het de EIB? Is de geachte minister bereid om hiervan een prioriteit te maken en deze bij zijn EU-collegae te verdedigen?

5) Over welke werkingsmiddelen beschikt de EIB, jaarlijks voor de periode van 2006-2010? Hoeveel investeringen voerde deze bank, per jaar, uit in de periode 2006 tot 2010? Hoe evalueert en duidt hij de evolutie van werkingsmiddelen en investeringen? Kan de regering rechtstreeks tussenkomen in deze investeringsdossiers? Is er een verdeling tussen de lidstaten van de EU voor de toe te kennen investeringsbedragen? Wie controleert de werking van de EIB? Wat is het belang van de EIB voor ons land?

6) Wat zijn de vergoedingen voor de verschillende topfuncties bij de EIB?

Het geachte lid vindt hierna de elementen van antwoord op zijn vraag van 22 februari 2011.

De meeste antwoorden op de vragen die betrekking hebben op de aangehaalde onderwerpen in punt 3, 4 en 5, alsook de algemene vragen over het bestuur van de bank kunnen bekomen worden op de site van de Europese Investeringsbank (EIB) (http://www.eib.org). De inhoud van deze site toont aan dat er de laatste jaren serieuze inspanningen in verband met transparantie geleverd werden.

Het kapitaal van de EIB is in handen van de lidstaten van de Europese Unie (EU). Hun aandeel in het kapitaal wordt bepaald door hun economisch gewicht in de EU. België bezit 4,9 % van het kapitaal.

De EIB beschikt over een raad van gouverneurs, waarin iedere lidstaat een vertegenwoordiger benoemt, zijnde – enkele zeldzame uitzonderingen buiten beschouwing gelaten – de minister van Financiën. De gouverneur voor België is de minister van Financiën. De gouverneur benoemt een plaatsvervangende gouverneur, alsook een beheerder en een plaatsvervangende beheerder. Sedert de oprichting van de bank wordt de administrateur-generaal van de Thesaurie voor de functie van plaatsvervangend gouverneur voor België benoemd.

De Voorzitter wordt voor zes jaar verkozen. Het voorzitterschap van de EIB wordt sinds 1999 waargenomen door de heer Maystadt, die, tot algehele voldoening, een tweede mandaat uitoefent. Vooraleer hij de eerste vertegenwoordiger van een kleine lidstaat op dit ambt werd, werd dit ingenomen door ingezetenen van grote Staten. De toewijzing van het voorzitterschap aan een Belg heeft een invloed gehad op de vertegenwoordiging van België in het directiecomité en de raad van beheer.

Zoals in alle internationale instellingen, is de raad van beheer samengesteld op basis van geopolitieke en economische voorschriften. De raad van beheer van de EIB telt 28 vaste leden – 27 lidstaten en de Europese Commissie – en 18 plaatsvervangers. Zijn samenstelling wordt gedetailleerd weergegeven op de Internetsite van de bank. De raad is niet resident en vergadert tien keer per jaar. Indien de omstandigheden het vereisen, kunnen er buitengewone vergaderingen belegd worden. De beheerders worden benoemd voor een hernieuwbaar mandaat van vijf jaar. Ze krijgen geen enkel salaris en de deelnemers aan de raden krijgen een vergoeding van 600 euro per vergadering. De plaatsvervangende beheerders zijn minder talrijk dan de vaste beheerders, dit om een te omvangrijke vergadering te vermijden. Interne regels bepalen de verdeling van de zetels. Een aantal landen groepeert zich in kiesgroepen, binnen dewelke iedere staat, op basis van een beurtrol, naargelang het akkoord binnen de groep, het ambt van beheerder en plaatsvervangende beheerder vervult.

België beschikt over een beheerder en een plaatsvervangend beheerder, maar, sedert de verkiezing van de heer Maystadt tot voorzitter van de EIB, beschikt België enkel nog over de betrekking van beheerder, en zal ze de betrekking van plaatsvervangend beheerder terugkrijgen van zodra het voorzitterschap een niet-Belg zal toekomen. Krachtens een akkoord met Nederland en Luxemburg, is de plaatsvervanger van de beheerder voor België een Nederlander. De huidige beheerder is de heer Henin, en zijn vervanger de Nederlander, de heer De Korte.

Het directiecomité van de EIB is samengesteld uit de Voorzitter en acht vicevoorzitters, die voor een mandaat van zes jaar door de lidstaten benoemd worden, dit volgens een onder hen vooraf bepaald rotatieschema dat rekening houdt met hun respectieve gewicht volgens dezelfde principes die de benoeming van de commissarissen van de Europese Unie regelen. België heeft de laatste keer het ambt van vicevoorzitter gekregen van juli 1988 tot juni 1995. Iedere lidstaat selecteert de kandidaat voor de betrekking van vicevoorzitter, die ter stemming aan de gouverneurs voorgelegd wordt. Er is geen panel of jury om de kandidaten te selecteren.

De Administratie Internationale en Europese Financiële Aangelegenheden van de Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën – Algemene Administratie van de Thesaurie is belast met de opvolging van de internationale financiële instellingen, waaronder de EIB, en dit sinds hun oprichting, dan wel toetreding van België tot deze instellingen. De vertegenwoordigers van België voor de respectieve raden van beheer worden grotendeels aangeduid onder de leden van deze administratie, omwille van hun grondige dossierkennis en hun ervaring.

Er vindt regelmatig overleg plaats tussen de departementen van Financiën, Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking. Bovendien wordt een vertegenwoordiger van de Algemene Administratie van de Thesaurie gedetacheerd bij de permanente vertegenwoordiging van België bij de EU. Aangezien de EIB belast is met het uitvoeren van beleidslijnen die door de hoogste overheden van de lidstaten van de Europese Unie opgelegd worden, komt Buitenlandse Zaken eerder dan Financiën in het beslissingsproces op het voorplan, alvorens de EIB gemandateerd is om tussen te komen, terwijl de vertegenwoordigers van Financiën bijdragen aan de uitwerking van de Belgische stellingnamen. Het overleg heeft zowel betrekking op de modaliteiten van de inwerkingtreding van deze richtlijnen door de bank, als op de voorbereiding van de EU-vergaderingen d.m.v. informatie-uitwisseling. Zo heeft begin maart van dit jaar overleg plaatsgevonden voor de voorbereiding van een vergadering op het hoogste EU-niveau over het Europese antwoord op de gebeurtenissen in Noord-Afrika en mogelijke financiële steun aan de nieuwe nationale overheden.

De verscheidenheid van geslacht maakt het voorwerp uit van regelmatige rapporteringen aan de raad van de beheer en sedert vele jaren doet de EIB haar best om deze diversiteit te bevorderen. Haar beleid is in die zin aangepast. Hoewel het om betrekkingen gaat waarvoor een lidstaat een kandidaat voordraagt, kan de EIB haar voorkeur uitspreken voor een vrouwelijke kandidaat, doch de benoeming van een kandidate blijft afhankelijk van de mate van beschikbaarheid van vrouwelijke kandidaten en van de mate waarin het profiel van de voorziene betrekking en dit van de kandidate op adequate wijze overeenstemmen. Het gemengd karakter van het personeel van de bank blijft afhankelijk van de vereiste expertise voor de verschillende functies en de beschikbaarheid van vrouwelijke kandidaten. Zo wordt overwegend belang gehecht aan de wetenschappelijke en technische bekwaamheden voor de werking van de bank en dient vastgesteld te worden dat deze competenties nog steeds in zeer grote mate aan mannen toe behoren, hetgeen ook tot uiting komt in de statistieken met betrekking tot gedane hogere studies. Dit noopt de bank ertoe om een globaal evenwicht na te streven door sommige profielen bij voorkeur toe te kennen aan vrouwen.

Aangezien het gaat om het mandaat van de EIB, zoals hierboven wordt toegelicht, worden de belangrijke prioriteiten, zoals daar zijn de Lissabonstrategie en Europa 2020, door de Europese Staatshoofden bepaald tijdens de verschillende topontmoetingen. De Commissie werkt de grote beleidslijnen van de EU uit, die door de Staatshoofden worden goedgekeurd, en de EIB wordt gevraagd om bij te dragen tot de financiering ervan. De beslissingsautonomie van de EIB is beperkt tot de modaliteiten van haar tussenkomsten voor de uitvoering van haar prioriteiten. De invloed van België is dus vooral deze die ze op het niveau van de Europese Commissie en de Europese topontmoetingen kan uitoefenen.

België krijgt een billijk deel van de middelen van de bank. De exacte cijfers zijn beschikbaar op de internetsite van de EIB. De belangrijkste prioriteit van de EIB, die aanleiding heeft gegeven tot haar oprichting, blijft het bewerkstelligen van de economische en sociale samenhang van de Unie, hetgeen betekent dat haar werkzaamheden voor alles moeten bijdragen aan het verlenen van hulp aan EU-regio’s die qua inkomensniveau en levenskwaliteit onder het Europese gemiddelde liggen, om op die manier naar dit gemiddelde te convergeren. Dergelijke regio’s zijn er ook in de meest welvarende landen van de Unie. Als “rijk” land binnen de EU, is het aandeel van België in de werking van de bank vanzelfsprekend lager dan haar aandeel in het kapitaal. Per land is er geen toewijzing van middelen, maar men stelt vast dat het aandeel van iedere lidstaat in de financieringen van de bank ieder jaar verschilt, doch tegelijkertijd min of meer evenredig blijft met diens economische gewicht in de EU.

De mogelijkheid tot het aangaan van verbintenissen van de EIB hangt samen met haar eigen kapitaal. Doordat twee derde van de landen die aandeelhouders zijn bij de EIB een AAA-notering hebben op de financiële markten, en bijna 90 % van de verrichtingen lidstaten van de EU aanbelangen, is zij gemachtigd om verbintenissen uit te voeren ten bedrage van 2,5 keer het bedrag van haar kapitaal en van haar reservemiddelen. Er wordt overgegaan tot een vermeerdering van het kapitaal, enerzijds, in het geval van een uitbreiding van de EU, om toetreding van nieuwe lidstaten tot de EIB mogelijk te maken, en om de bank te voorzien van de noodzakelijke middelen om in deze landen te kunnen opereren, en anderzijds, wanneer het plafond van de hierboven vermelde verbintenissen dreigt bereikt te worden en hierdoor de toekomstige verbintenissen van de EIB worden beperkt. De bank volgt de evolutie van haar financiële parameters en legt voorstellen voor aan de raad van beheer. Van zodra een consensus bereikt wordt, worden de gouverneurs gevraagd om hun stem uit te brengen op een ontwerp van resolutie met betrekking tot een kapitaalsverhoging die van kracht zal worden van zodra de meerderheid van stemmen ten gunste van de resolutie bereikt is. Sedert vele jaren hebben de lidstaten het te betalen gedeelte van hun bijdrage niet meer gestort, omwille van de goede financiële gezondheid van de bank. Dit gedeelte werd gedekt door een overdracht van reservemiddelen.

De laatste kapitaalsverhoging is in april 2009 van kracht geworden, en het kapitaal van de EIB werd daarbij verhoogd van 165 naar 233 miljard euro. De bank kan voortaan verbintenissen aangaan voor ongeveer 60 miljard euro per jaar. In 2009 heeft de EIB verbintenissen aangegaan voor 79 miljard euro omwille van een speciaal programma in het kader van de strijd tegen de crisis. Gedetailleerde statistieken zijn beschikbaar op de internetsite van de Bank.

Gegevens met betrekking tot de beloning van de voorzitter en de vicevoorzitters van de EIB zijn niet beschikbaar, maar, op basis van het aantal personeelsleden en de loonmassa, moet ze in de buurt liggen van deze van de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling, waar het jaarsalaris van de voorzitter ongeveer 350 000 euro bedraagt, en deze van de vicevoorzitters ongeveer 275.000 euro per jaar.