SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
15 février 2011 15 februari 2011
________________
Question écrite n° 5-1371 Schriftelijke vraag nr. 5-1371

de Anke Van dermeersch (Vlaams Belang)

van Anke Van dermeersch (Vlaams Belang)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de l'Intégration sociale

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Maatschappelijke Integratie
________________
Bien-être animal - Asiles d'animaux - Situation intolérables - Contrôle et mesures Dierenwelzijn - Dierenasielen - Wantoestanden - Controle en maatregelen 
________________
bien-être des animaux
protection des animaux
welzijn van dieren
dierenbescherming
________ ________
15/2/2011Verzending vraag
25/5/2011Antwoord
15/2/2011Verzending vraag
25/5/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-1371 du 15 février 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-1371 d.d. 15 februari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Depuis quelques années, l'opinion publique se préoccupe davantage du bien-être animal. Les animaux errants, abandonnés ou négligés, jadis abattus, se voient à présent offrir une nouvelle chance dans un asile. S'il faut quand même les euthanasier, parce qu'ils sont incurablement malades ou parce qu'aucun nouveau foyer ne se présente, cela se passe de façon rapide et indolore grâce aux méthodes modernes. Beaucoup d'asiles d'animaux et d'organisations œuvrant pour le bien-être animal sont soutenus financièrement par des personnes bien intentionnées, par des dons, par des legs ou par l'adoption financière d'un animal. C'est positif et digne d'encouragement. Cependant, des abus sont possibles dans le secteur du bien-être animal comme dans d'autres. Il peut s'agir d'abus financiers, de négligence ou de cruauté intentionnelle. L'autorité doit intervenir dans des cas pareils.

Je souhaiterais une réponse aux questions suivantes.

1) La ministre estime-t-elle satisfaisant le système actuel de contrôle des asiles ? Ces contrôles ne sont-ils réalisés qu'à l'occasion d'une plainte, ou sur une base régulière ? Dans ce dernier cas, avec quelle fréquence moyenne ? Les inspections sont-elles annoncées ou inopinées ? S'agit-il de simples contrôles administratifs, ou inspecte-t-on aussi les conditions de vie des bêtes ?

2) En particulier, comment contrôle-t-on le respect des directives en matière d'euthanasie d'animaux excédentaires ? Procède-t-on à des inspections à l'improviste, ou ne s'agit-il que de contrôles administratifs a posteriori ?

3) Combien d'animaux excédentaires euthanasie-t-on annuellement dans les asiles ?Comment vérifie-t-on que cela se passe de façon rapide et indolore ?

4) Quelles sont les instances compétentes pour inspecter les asiles d'animaux ? Quelles sont les instances compétentes pour prendre des sanctions en cas d'irrégularités ou d'infractions ?

5) Ces dix dernières années, combien d'asiles asiles d'animaux a-t-on fermés en raison d'abus ? Combien d'asiles ont-ils fait l'objet d'une sanction ?

6) Des problèmes juridiques se posent-ils quant à l'attribution de legs aux asiles d'animaux ou aux associations pour le bien-être animal comme GAIA ? Des contestations ou des procédures juridiques en résultent-elles parfois ? Si oui, dans quelle proportion ? Selon la ministre, faudrait-il modifier la législation en la matière ?

7) Certains asiles d'animaux ou associations pour le bien-être animal proposent d'adopter financièrement un animal. L'adoptant paie alors sa contribution à l'entretien de l'animal adopté. Un cadre juridique existe-t-il en la matière ? Comment contrôle-t-on que le même animal n'a pas été adopté financièrement par plusieurs personnes ? L'autorité publique exerce-t-elle un contrôle ? Dans l'affirmative, des abus ont-ils été constatés ? Si oui, combien ?

8) La ministre est-elle au courant des problèmes qui se sont produits à l'asile « Folyfootin » de Waregem et à l'asile de la « Koninklijke Maatschappij voor dierenbescherming » situé Bredastraat à Kontich ? Des actions juridiques ont-elles été ouvertes ? Si oui, des condamnations en ont-elles résulté ? La situation a-t-elle été redressée ? Ces problèmes ont-ils conduit à la révision des mécanismes de contrôle ou de la réglementation en la matière ?

 

De voorbije jaren is de publieke opinie veel gevoeliger geworden voor dierenwelzijn. Rondzwervende, verlaten of verwaarloosde dieren, die vroeger gewoon afgemaakt werden , krijgen nu een tweede kans in een dierenasiel. Als er toch dieren gedood moeten worden omdat ze ongeneeslijk ziek zijn, of omdat er geen nieuwe thuis voor hen wordt gevonden, dan kan dat met moderne methoden snel en pijnloos gebeuren. Vele dierenasielen en organisaties voor dierenwelzijn krijgen financiële steun van goedmenende mensen. Dat kan in de vorm van giften, van legaten, of van financiële adoptie van een dier. Dat is allemaal positief en het verdient aanmoediging. Zoals overal echter kunnen er zich ook in de sector van het dierenwelzijn misbruiken voordoen. Dat kan gaan om financiële misbruiken, verwaarlozing van dieren of opzettelijke wreedheden. In zulke gevallen moet de overheid optreden.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Is de geachte minister van oordeel dat het huidige systeem van controles op de werking van dierenasielen voldoet? Worden er alleen controles uitgevoerd na een klacht, of gebeuren ze op regelmatige basis? Zo ja, met welk tijdsinterval worden dierenasielen dan gemiddeld gecontroleerd? Zijn die inspecties aangekondigd of gebeuren ze onverwacht? Betreft het louter administratieve controles, of worden ook de leefomstandigheden van de dieren gecontroleerd?

2) Hoe wordt in het bijzonder gecontroleerd of de richtlijnen inzake het doden van overtollige dieren wordt nageleefd? Worden daarbij onverwachte inspecties uitgevoerd, of blijft dit beperkt tot administratieve controles post factum?

3) Hoeveel overtollige dieren worden jaarlijks in dierenasielen gedood? Hoe wordt gecontroleerd of dit inderdaad snel en pijnloos gebeurt? Hoeveel misbruiken werden daarbij vastgesteld?

4) Welke instanties zijn bevoegd voor de inspectie van dierenasielen? Als er onregelmatigheden of inbreuken worden vastgesteld, welke instanties zijn dan bevoegd voor eventuele sancties?

5) Hoeveel dierenasielen werden de voorbije tien jaar gesloten wegens misbruiken? Hoeveel kregen er een of andere sanctie?

6) Zijn er juridische problemen in verband met de toekenning van legaten aan de dierenasielen of verenigingen voor dierenwelzijn zoals GAIA? Leidt dit soms tot betwistingen of juridische procedures? Zo ja, in hoeveel procent van de gevallen? Is er volgens de minister behoefte aan een wetswijziging terzake?

7) Sommige dierenasielen en organisaties voor dierenwelzijn hebben een regeling waarbij dieren financieel geadopteerd kunnen worden. De adoptant betaalt in dat geval een bijdrage die gebruikt wordt voor de verzorging van het geadopteerde dier. Bestaat daarvoor een juridisch kader? Hoe wordt gecontroleerd of hetzelfde dier niet door meerdere mensen financieel wordt geadopteerd? Wordt dit door de overheid gecontroleerd? Zo ja, werden daarbij de voorbije jaren misbruiken vastgesteld? Zo ja, hoeveel?

8) Is zij op de hoogte van de problemen die zich hebben voorgedaan in het dierenasiel Folyfootin in Waregem en in het dierenasiel Koninklijke Maatschappij voor dierenbescherming in de Bredastraat in Kontich? Zijn er in die dossiers juridische stappen ondernomen? Zo ja, heeft dat geleid tot veroordelingen? Is de situatie nu rechtgetrokken? Hebben die problemen geleid tot de herziening van de controlemechanismen of de regelgeving terzake?

 
Réponse reçue le 25 mai 2011 : Antwoord ontvangen op 25 mei 2011 :

1) Le contrôle des refuges est une des priorités du Service Inspection Produits de consommation, Bien-être animal et CITES du Service public fédéral (SPF) Santé publique, Sécurité de la Chaîne alimentaire et Environnement.

Pour les refuges, seuls quelques contrôles de suivi sont planifiés car le service estime qu'il y a suffisamment de contrôles sociaux : la plupart des refuges travaillent avec des bénévoles (faute de moyens financiers) pour assurer les soins aux animaux, et il y a par ailleurs un passage régulier de visiteurs et de candidats à l'adoption qui sont attentifs au bien-être des animaux.

Tous les contrôles réalisés par le service d'inspection s'effectuent à l'improviste, à quelques exceptions près lorsqu'on ne trouve personne après plusieurs tentatives.

Lors de chaque contrôle, il est procédé au minimum au contrôle des conditions de vie des animaux. La plupart du temps, l'identification et l'enregistrement sont aussi contrôlés complètement ou par coup de sonde, ainsi que l'administration du refuge.

2) Des inspections imprévues pour le contrôle de l'euthanasie sont impossibles : si on veut frauder délibérément, il suffit de ne pas inscrire l'animal dans le registre et l'opération se fera en catimini.

La découverte d'un animal mort à la morgue ne signifie pas nécessairement qu'il a été euthanasié. Notre contrôle ne peut donc être qu'administratif.

3) Chaque année, environ 20 000 animaux sont euthanasiés dans les refuges. En cinq ans (de 2005 à 2009), le nombre d’animaux recueillis a diminué de 8 % et le nombre d’euthanasies a baissé de 23 %.

Le gestionnaire d’un refuge est tenu d’établir un contrat avec un médecin vétérinaire agréé, lequel est chargé du contrôle régulier du bien-être, de l’état sanitaire, des soins et de l’hébergement des animaux. La mise à mort des animaux excédentaires se fait en concertation avec ce vétérinaire qui pratique lui-même les euthanasies nécessaires et qui mentionne celles-ci dans le registre du refuge.

4) Théoriquement, les autorités suivantes sont compétentes pour le contrôle des refuges :

- les membres de la police fédérale ou locale;

- les vétérinaires statutaires et contractuels du Service public fédéral Santé publique, Sécurité de la Chaîne alimentaire et Environnement et

- d'autres membres du personnel de ce Service public fédéral désignés par le ministre qui a le bien-être des animaux dans ses attributions.

En général, les contrôles des établissements agréés se font uniquement par les inspecteurs de mes services.

5) Le Service Inspection bien-être Animal a été créé en 2004. C’est pour cette raison que nous ne disposons de statistiques que depuis 2004 ; les chiffres se présentent comme suit : 

Au niveau des refus ou du retrait d’agrément :

- en 2004, 2005 et 2006 : pas de refus ou de retrait de refuges;

- en 2007 :  2 refuges se sont vus retirer leur agrément; 

- en 2008 : 1 refuge s’est vu retirer son agrément;

- en 2009 : 2 refuges se sont vus retirer leur agrément;

- en 2010 : 3 refuges se sont vus retirer leur agrément; 1 refuge a cessé ses activités suite au PV établi par mes services.

Au niveau des autres sanctions, suite à la constatation d’une infraction à la loi sur le bien-être animal, les mesures suivantes ont été prises depuis 2004 :


Avertissement

PV

2004

2

0

2005

5

1

2006

6

6

2007

5

6

2008

4

5

2009

3

2

2010

5

6

Total

30

26

6) La problématique des legs relève de la compétence du ministre de la Justice. Je n'ai pas connaissance de problèmes ou de procédures en la matière.

7) Les refuges pour animaux font souvent preuve d'inventivité pour récolter les fonds nécessaires à soutenir leurs activités. Ainsi, l'adoption financière d'animaux est un moyen de générer des revenus. À cet égard, les refuges doivent simplement satisfaire aux règles imposées en la matière aux ASBL ou autres formes juridiques applicables. Cette matière aussi ne relève pas de ma compétence. Je ne suis donc pas en mesure de vous dire s'il existe des résultats de contrôle ni si des problèmes de ce genre ont été identifiés.

8) Concernant le refuge Folyfoot, des rumeurs de toutes sortes circulent depuis quelques années, mais à ce jour, lors de plusieurs inspections, mes services n'ont jamais constaté aucun fait concret ni trouvé aucun indice. Quelques infractions mineures ont fait l'objet d'un procès-verbal.

En ce qui concerne la KMDA (Koninklijke maatschappij voor dierenbescherming Antwerpen), autrefois établie avec un refuge dans la Bredastraat à Anvers: le refuge a déménagé depuis 2007 dans la Vosseschijnstraat à Anvers. Cette ASBL exploite également un deuxième refuge à Kontich. Concernant ce dernier refuge, un grand nombre de plaintes relatives à de la négligence ont été reçues début 2008. Une enquête approfondie par mes services a établi un disfonctionnement fondamental dans ce refuge, de sorte qu'en 2008 j'ai retiré l'agrément de celui-ci. Dans ce dossier, une amende administrative a été payée, éteignant l'action publique.

Entre-temps, cette association a obtenu un nouvel agrément en 2008, sous réserve de respecter les conditions imposées par mes services relativement au fonctionnement général du refuge. Depuis lors, nous n'avons plus reçu de plaintes graves concernant ce refuge. Dans les affaires précitées, les plaintes étaient principalement fondées sur des témoignages concernant le comportement de certains responsables des différents refuges et n'étaient aucunement liés à des manquements structurels dans ces établissements. Il n'est dès lors pas nécessaire d'apporter des modifications à la législation.

1) De controle van asielen behoort tot de prioriteiten van de Dienst Inspectie Consumptieproducten, Dierenwelzijn en CITES van de Federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en CITES.

Voor de asielen worden alleen maar enkele opvolgingscontroles gepland omdat de dienst ervan uitgaat dat er voldoende sociale controles zijn : de meeste asielen werken met vrijwilligers (wegens gebrek aan financiële middelen) voor de verzorging van de dieren; en anderzijds komen er ook geregeld bezoekers en kandidaat adoptanten over de vloer die het welzijn van de dieren in het oog houden.

Alle controles die de inspectiedienst uitvoert gebeuren onaangekondigd, op enkele uitzonderingen na wanneer men na een paar pogingen nooit iemand aantreft.

Bij elke controle worden op zijn minst de leefomstandigheden van de dieren nagegaan. Meestal worden ook de identificatie en registratie volledig of steekproefsgewijs gecontroleerd, evenals de administratie van het asiel.

2) Onverwachte inspecties voor controle op euthanasie zijn niet mogelijk: als men bewust wil frauderen zal men het dier niet inschrijven in het register en zal dit achter gesloten deuren gebeuren.

Het aantreffen van een dood dier in het krengenhuis betekent niet noodzakelijk dat het geëuthanaseerd is. Dit kan dus enkel administratief worden gecontroleerd.

3) Elk jaar worden er ongeveer 20 000 dieren in de asielen geëuthanaseerd. In vijf jaar (van 2005 tot 2009) is het aantal opgevangen dieren met 8 % gedaald en het aantal dieren waarop euthanasie is gepleegd is met 23 % gedaald.

De beheerder van een asiel is verplicht om een contract met een erkende dierenarts op te stellen die verantwoordelijk is voor de regelmatige controle van het welzijn, de gezondheidstoestand, de verzorging en de huisvesting van de dieren. Het doden van overtollige dieren gebeurt in overleg met de contractdierenarts die zelf de vereiste euthanasaties uitvoert en deze vermeldt in het register van het asiel.

4) Theoretisch gezien zijn de volgende overheden bevoegd voor de controle op de asielen :

– de leden van de lokale of federale politie;

– de contractuele en statutaire dierenartsen van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en

– leefmilieu en andere personeelsleden van deze Federale Overheidsdienst die worden aangewezen door de minister bevoegd voor het dierenwelzijn.

Over het algemeen gebeuren de controles van de erkende instellingen enkel door de inspecteurs van mijn diensten.

5) De Inspectiedienst Dierenwelzijn is in 2004 opgericht. We beschikken daarom slechts sinds 2004 over statistieken; de cijfers zien er als volgt uit :

Wat de weigering of de intrekking van erkenningen betreft :

– in 2004, 2005 en 2006: geen weigering of intrekking van asielen;

– in 2007: de erkenning van twee asielen werd ingetrokken;

– in 2008: de erkenning van één asiel werd ingetrokken;

– in 2009: de erkenning van twee asielen werd ingetrokken;

– in 2010: de erkenning van drie asielen werd ingetrokken; één asiel heeft zijn activiteiten stopgezet wegens een proces-verbaal dat door mijn diensten is opgesteld.

Wat de andere sancties ten gevolge van een vaststelling van een inbreuk op de wet inzake het Dierenwelzijn betreft, werden de volgende maatregelen sedert 2004 genomen :


Waarschuwing

PV

2004

2

0

2005

5

1

2006

6

6

2007

5

6

2008

4

5

2009

3

2

2010

5

6

Totaal

30

26

6) De problematiek van legaten behoort tot de bevoegdheid van de minister van Justitie. Ik heb geen weet van problemen of procedures terzake.

7) Dierenasielen zijn dikwijls inventief om fondsen te verwerven om hun asielactviteiten te ondersteunen. Zo is de financiële adoptie van dieren een middel om inkomsten te genereren. Hierbij moeten asielen zonder meer voldoen aan de regels die terzake opgelegd worden aan VZW’s of andere rechtsvormen die van toepassing zouden zijn. Ook deze materie behoort niet tot mijn bevoegdheid. Ik kan dan ook niet zeggen of er controleresultaten zijn en of deze problemen aan het licht gebracht hebben.

8) Over het asiel Folyfoot doen sinds enkele jaren allerlei geruchten de ronde maar tot op heden hebben mijn diensten bij meerdere inspecties nooit concrete vaststellingen kunnen doen noch aanwijzingen gevonden. Enkele kleinere inbreuken zijn geverbaliseerd.

Wat betreft de VZW KMDA (Koninklijke maatschappij voor dierenbescherming Antwerpen), voorheen gevestigd met asiel in de Bredastraat in Antwerpen: het asiel is sedert 2007 verhuisd naar de Vosseschijnstraat in Antwerpen. Deze VZW baat ook een tweede asiel uit in Kontich. Over dit laatste asiel zijn begin 2008 een groot aantal klachten van verwaarlozing ontvangen. Grondig onderzoek door mijn diensten heeft uitgewezen dat er iets fundamenteel fout zat in de werking van het asiel zodat ik in 2008 de erkenning van dit asiel heb ingetrokken. In dit dossier is een administratieve boete betaald waardoor de publieke vordering komt te vervallen.

Ondertussen heeft deze vereniging in 2008 een nieuwe erkenning gekregen, mits naleving van de door mijn diensten opgelegde voorwaarden met betrekking tot de algemene werking van het asiel. Sindsdien hebben wij geen ernstige klachten meer over dit asiel ontvangen. De klachten in voornoemde zaken waren in hoofdzaak gebaseerd op getuigenissen over het gedrag van verantwoordelijken van de verschillende asielen en hadden niets te maken met structurele tekortkomingen in deze inrichtingen. Het is dan ook niet nodig om veranderingen in de wetgeving aan te brengen.