SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2013-2014 Zitting 2013-2014
________________
9 janvier 2014 9 januari 2014
________________
Question écrite n° 5-10732 Schriftelijke vraag nr. 5-10732

de Martine Taelman (Open Vld)

van Martine Taelman (Open Vld)

au ministre des Entreprises publiques et de la Coopération au développement, chargé des Grandes Villes

aan de minister van Overheidsbedrijven en Ontwikkelingssamenwerking, belast met Grote Steden
________________
Ouganda - Homosexualité - Discrimination des lesbigays - Législation - Conséquences - Coopération Oeganda - Homoseksualiteit - Discriminatie van holebi's - Wetgeving - Gevolgen - Samenwerking 
________________
Ouganda
minorité sexuelle
discrimination fondée sur l'orientation sexuelle
aide au développement
Oeganda
seksuele minderheid
discriminatie op grond van seksuele geaardheid
ontwikkelingshulp
________ ________
9/1/2014Verzending vraag
24/2/2014Antwoord
9/1/2014Verzending vraag
24/2/2014Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-10731 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-10731
________ ________
Question n° 5-10732 du 9 janvier 2014 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-10732 d.d. 9 januari 2014 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

S'il y avait déjà longtemps que l'homosexualité était illégale en Ouganda, une loi adoptée récemment risque d'aggraver encore davantage les sanctions. À cause de la proposition de loi qui vient d'être adoptée, les lesbigays risquent l'emprisonnement à vie mais ils encourent également des sanctions s'ils se rendent coupables de « promotion de l'homosexualité ».

Il semble que des hétérosexuels encourent également des sanctions si par exemple, ils prennent la défense des lesbigays ou s'ils s'abstiennent de dénoncer une personne qu'ils savent lesbygay. La « promotion de l'homosexualité » est passible d'une peine d'emprisonnement de cinq à sept ans.

Voici mes questions au ministre :

1) Comment réagissez-vous à la nouvelle législation ougandaise ? Pouvez-vous indiquer si cela aura une incidence sur notre coopération avec cet important pays partenaire et si oui, laquelle ? Pouvez vous expliquer en détail votre réponse ?

2) Condamnez-vous la législation ougandaise, qui rend l'homosexualité passible d'une peine d'emprisonnement à vie ? Dans l'affirmative, pouvez-vous expliquer en détail quand et à quelles occasions vous avez fait part de votre mécontentement au gouvernement ougandais ? Dans la négative, pourquoi ?

3) Pouvez-vous indiquer quelle sera l'incidence de cette législation discriminatoire sur notre coopération au développement ? Quelles modifications s'ensuivront-elles ?

4) Quelles démarches notre pays a-t-il entreprises dans un cadre multilatéral et à l'échelon de l'UE pour amener les autorités ougandaises à s'expliquer sur cette législation discriminatoire envers les lesbigays ? Quels en sont les résultats ?

 

In Oeganda was homoseksualiteit al langer illegaal, maar door een onlangs goedgekeurde nieuwe wet zullen de straffen zo mogelijk nog strenger worden. Holebi's riskeren tengevolge het recent goedgekeurde wetsvoorstel een levenslange celstraf, maar daarnaast riskeren ze tevens bestraft te worden wanneer ze zich schuldig maken aan "holebi propaganda".

Ook heteroseksuelen kunnen naar verluidt worden gestraft wanneer ze bijvoorbeeld opkomen voor holebi's, of wanneer ze weet hebben dat iemand holebi is en dit niet aangeven. Voor het zogenaamd promoten van holebi zijn, riskeert men een celstraf van vijf tot zeven jaar.

Ik heb dan ook volgende vragen voor de minister:

1) Hoe reageert u op de nieuwe Oegandese wetgeving? Kan u aangeven of, en zo ja, welke impact dit kan hebben op onze samenwerking met dit belangrijke partnerland? Kunt u zeer gedetailleerd toelichten?

2) Veroordeelt u de Oegandese wetgeving waarbij homoseksualiteit bestraft kan worden met levenslange gevangenisstraf? Zo ja, kan u zeer gedetailleerd aangeven hoe u dit ongenoegen aan de Oegandese regering hebt kenbaar gemaakt, naar timing en aanspreekpunten ? Zo neen, waarom niet?

3) Kan u aangeven wat de impact is van deze discriminatoire wetgeving op onze ontwikkelingsamenwerking ? Hoe en waar wordt deze bijgestuurd?

4) Welke stappen heeft ons land op multilateraal vlak en in EU-verband genomen om de Oegandese autoriteiten aan te spreken op deze discriminerende wetgeving voor holebi's? Wat zijn de resultaten?

 
Réponse reçue le 24 février 2014 : Antwoord ontvangen op 24 februari 2014 :

La Belgique a, avec d’autres bailleurs de fonds, exercé une importante influence diplomatique à travers différents canaux, en respectant la souveraineté du pays et les sensibilités autour de ce thème en Afrique en général et en Ouganda en particulier. Bien que le projet de loi ait été voté en décembre 2013 à l’unanimité des membres présents du Parlement ougandais, soulignons, d’une part, le président Museveni a déclaré ne pas accepter de promulguer cette Loi (« Uganda's President Yoweri Museveni has refused to approve a controversial bill to toughen punishments for homosexuals. He has written to the parliamentary speaker criticising her for passing it in December without a quorum. ») et, d’autre part, que le texte voté est beaucoup moins radical que le projet initial.

En outre, ce projet contredit une série de conventions internationales approuvées par l’Ouganda et est contraire au principe de non-discrimination stipulé dans la Constitution ougandaise.

1. Le nouveau Programme Indicatif de Coopération (PIC) 2012/13-2015/16, conclu le 5 avril 2012 entre les gouvernements belge et ougandais, cible prioritairement deux secteurs de concentration : la santé et l’éducation. Ce PIC contient une clause spécifique portant sur l’engagement mutuel de nos deux pays à promouvoir les droits de l’homme en ce compris la non-discrimination sexuelle.

Abordé lors de la Commission Mixte, ce sujet fait partie intégrante des critères à satisfaire pour la libération de la tranche conditionnelle. En effet, un des critères retenus d’un commun accord entre les deux parties porte sur l’évolution positive du respect des droits de l’homme, thématique que la Belgique suit donc assidûment.

Des violations graves de ce droit impliqueront une action de la part de la Belgique. Elle ne le fera pas de façon isolée mais en dialogue concerté et conjoint avec les Chefs de Missions des États-Membres de l’UE. En portant ce point à l’agenda des réunions dites « de dialogue Article 8 », l’ensemble des Chefs de Missions mènent avec les autorités du pays partenaire un plaidoyer et dialogue politique en la matière. A cet égard, la Haute Représentante européenne (HR) Ashton a fait la déclaration suivante : « I regret the adoption of the Anti-Homosexuality Bill in Uganda. The implementation of this law would contravene essential principles of non-discrimination enshrined in the International Covenant on Civil and Political rights and in the African Charter on Human and People’s Rights, both ratified by Uganda. I urge the Ugandan authorities to ensure respect of the principle of non-discrimination, guaranteed in the Ugandan Constitution, and to preserve a climate of tolerance for all minorities in Uganda ».

2. Comme susmentionné, ce projet de loi ne devrait pas avoir de conséquences néfastes sur les interventions de coopération menées par notre pays en Ouganda car il ne sera fort probablement pas promulgué ou, tout au moins, pas adopté en l’état. Le président Museveni semble pleinement conscient que si la Loi passait il perdrait le soutien d’un certain nombre de donateurs qui, en réponse, suspendraient leur aide à son pays.

3. En outre, la Belgique contribue aux core resources des organisations des Nations Unies spécialisées en la matière à Genève et à New York.

La Belgique est active au niveau multilatéral en ce qui concerne le dossier LGBTI, en particulier dans les organes compétents des Nations Unies à Genève et à New York. Notre pays joue également un rôle important dans les campagnes de sensibilisation contre la discrimination et les attaques contre les LGBTI. En général, l'UE défend d'une manière systématique l’universalité des droits de l'homme et souligne que les personnes LGBTI ont les mêmes droits que toutes autres personnes et que des valeurs culturelles, traditionnelles ou religieuses ne peuvent être invoquées pour justifier la discrimination fondée sur l'orientation sexuelle.

Dans les relations extérieures, les droits des personnes LGBTI font partie des priorités européennes. L'Union européenne a développé des lignes directrices spécifiques pour les LGBTI, formellement approuvées par le Conseil des Affaires étrangères de l'UE en juin 2013. Ces lignes directrices comprennent plusieurs mesures qui peuvent être prises par les représentants de l'UE et de ses États-membres dans un pays tiers. Ces mesures se présentent sous diverses formes telles que des déclarations publiques, des approches, un soutien à la présence de la société civile au cours du processus, etc.

België heeft, samen met andere donoren, heel wat diplomatieke invloed uitgeoefend via verschillende kanalen, met respect voor de soevereiniteit van het land en de gevoeligheden rond het onderwerp in Afrika in het algemeen en in Oeganda in het bijzonder. Hoewel het wetsontwerp in december 2013 met eenparigheid van stemmen door het Oegandese parlement werd goedgekeurd, moet de aandacht erop worden gevestigd dat, enerzijds, president Museveni heeft verklaard deze wet niet te willen uitvaardigen (“Uganda's President Yoweri Museveni has refused to approve a controversial bill to toughen punishments for homosexuals. He has written to the parliamentary speaker criticising her for passing it in December without a quorum.”) en, anderzijds, dat de tekst die door het parlement werd goedgekeurd veel minder ver gaat dan het oorspronkelijke ontwerp.

Bovendien is het zo dat het ontwerp in strijd is met de internationale overeenkomsten die Oeganda heeft goedgekeurd en met het beginsel van non-discriminatie dat in de Oegandese grondwet is vastgelegd.

1. Het nieuwe Indicatief Samenwerkingsprogramma (ISP) 2012/13-2015/16 dat de Belgische regering en de Oegandese regering op 5 april 2012 sloten is toegespitst op twee sectoren : gezondheidszorg en onderwijs. Het ISP bevat een specifieke clausule over de wederzijdse verbintenis van beide landen om de rechten van de mens te bevorderen, en dit behelst ook non-discriminatie op grond van seksuele geaardheid.

Dit onderwerp, dat ook op de agenda stond van de Gemengde Commissie, maakt integraal deel uit van de criteria waaraan moet worden voldaan voor de vrijmaking van de voorwaardelijke tranche. Een van de criteria die in gemeenschappelijk overleg tussen beide partijen werden vastgelegd heeft immers betrekking op de gunstige ontwikkelingen op het vlak van de eerbiediging van de mensenrechten, een thematiek die België dus nauwlettend opvolgt.

Ernstige inbreuken zullen België tot actie dwingen. België handelt daarbij niet alleen, maar in overleg en samen met de posthoofden van de EU-lidstaten. Als dit punt op de agenda staat van de zogenoemde “dialoogbijeenkomsten Artikel 8” betekent zulks dat alle posthoofden dit punt bij de autoriteiten van het partnerland bepleiten en ter zake een beleidsdialoog voeren. In dit verband legde Europese Hoge Vertegenwoordiger (HV) de volgende verklaring af: “I regret the adoption of the Anti-Homosexuality Bill in Uganda. The implementation of this law would contravene essential principles of non-discrimination enshrined in the International Covenant on Civil and Political rights and in the African Charter on Human and People’s Rights, both ratified by Uganda. I urge the Ugandan authorities to ensure respect of the principle of non-discrimination, guaranteed in the Ugandan Constitution, and to preserve a climate of tolerance for all minorities in Uganda.”

2. Zoals gezegd mag ervan worden uitgegaan dat het wetsontwerp geen weerslag zal hebben op de ontwikkelingsactiviteiten van ons land in Oeganda, omdat het zeer waarschijnlijk is dat het niet in een wet zal worden gegoten of althans niet in de huidige vorm. President Museveni lijkt zich er ten volle van bewust te zijn dat de goedkeuring van deze wet tot gevolg zou hebben dat een aantal donoren afhaken.

3. Daarnaast levert België een bijdrage aan de core resources van de ter zake gespecialiseerde VN-agentschappen in Genève en New York.

België zet zich actief in met betrekking tot het LGBTI dossier op multilateraal vlak, met name in de relevante VN organen in Genève en New York. Daarnaast speelt ons land een belangrijke rol in sensibiliseringscampagnes tegen discriminatie van en aanvallen op LGBTI. In het algemeen, verdedigt de EU op een systematische manier de universaliteit van de mensenrechten en benadrukt zij dat LGBTI dezelfde rechten hebben als elk ander individu en dat culturele, traditionele of religieuze waarden niet kunnen worden ingeroepen om discriminatie op grond van seksuele geaardheid te rechtvaardigen.

De rechten van LGBTI maken, binnen de externe betrekkingen, deel uit van de Europese prioriteiten. De Europese Unie ontwikkelde specifieke richtsnoeren voor LGBTI, formeel goedgekeurd door de Raad Buitenlandse Zaken van de EU in juni 2013. Deze richtsnoeren omvatten verschillende stappen die kunnen worden ondernomen door vertegenwoordigers van de EU en van haar lidstaten in een derde land. Deze stappen nemen verschillende vormen aan zoals publieke verklaringen, benaderingen, ondersteuning voor de aanwezigheid van het maatschappelijk middenveld tijdens het proces, enzovoort.