SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
31 janvier 2011 31 januari 2011
________________
Question écrite n° 5-1068 Schriftelijke vraag nr. 5-1068

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

au ministre pour l'Entreprise et la Simplification

aan de minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen
________________
Droits d'auteur - Société Belge des Auteurs, Compositeurs et Éditeurs (Sabam) - Moyens non attribués - Clé de répartition sociologique Auteursrechten - Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers (Sabam) - Niet toegewezen middelen - Sociologische verdeelsleutel 
________________
droit d'auteur
politique culturelle
auteursrecht
cultuurbeleid
________ ________
31/1/2011Verzending vraag
29/4/2011Antwoord
31/1/2011Verzending vraag
29/4/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-1068 du 31 janvier 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-1068 d.d. 31 januari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La société de gestion Sabam perçoit les droits d'auteur en Belgique. Une fraction des recettes provient des médias audiovisuels et des grands bureaux d'événements, qui disposent généralement de listes détaillées de leurs offres au public. La Sabam peut en inférer les droits précis, les percevoir et les répartir.

Une autre fraction correspond aux tarifs financiers valables pour les soirées et les fêtes diverses (éventuellement semi-privées), petites et grandes. Les DJ responsables de la musique (ou des images) ne disposent souvent pas de listes détaillées. Une grande partie des recettes de la Sabam ne peut donc être attribuée spécifiquement à des compositeurs ou à des créateurs.

Renseignements pris, il appert que la Sabam répartit ces fonds suivant une clé « sociologique », ce qui signifie sans doute que la clé de répartition des recettes s'inspire de la répartition des recettes effectivement attribuées. Concrètement, la répartition des recettes non attribuées est telle que ce sont les artistes (compositeur, auteurs,...) qui recevaient déjà le plus qui se verront allouer une somme proportionnellement aussi grande de ces moyens. Le raisonnement sous-jacent est que les lieux ne disposant pas de listes détaillées suivent la même logique que ceux qui en disposent.

On peut et doit cependant émettre quelques doutes, car l'échelle plus petite et l'aspect plus marginal de nombreuses soirées rendent peu plausible l'analogie avec les médias professionnels et les dancings. En outre, dans le cadre des fêtes de dimension modeste, on propose vraisemblablement beaucoup plus de productions jeunes, alternatives voire absconses. Elles ne bénéficient presque jamais de la répartition, car elles représentent bien trop peu pour survivre à l'application de la clé « sociologique ».

Je souhaiterais une réponse aux questions suivantes :

1) En ce qui concerne les recettes de la Sabam, le ministre peut-il fournir les chiffres suivants, ventilés par région, pour la période 2006-2010 :

- les recettes annuelles ;

- la source des rentrées, par rubrique ;

- la part des recettes non attribuées ;

- la manière de répartir (logique ou clé de répartition) et les bénéficiaires des moyens non attribués ?

2) Commente évalue-t-il et explique-t-il ces chiffres ?

3) Partage-t-il l'analyse que les moyens non attribués ne doivent pas être répartis automatiquement dans les mêmes proportions que les recettes attribuées ?

4) Pense-t-il aussi que les moyens non attribués devraient servir, en tout ou en grande partie, à soutenir la créativité débutante et que ces moyens doivent donc être liés à la politique culturelle des communautés ? En Flandre, on pourrait par exemple les allouer à CultuurInvest.

 

De beheersvennootschap Sabam int de auteursrechten in België. Een deel van die inningen komt van de audiovisuele media en grote evenementenbureaus, die meestal over gedetailleerde lijsten beschikken van wat zij aan hun publiek aanbieden. Daarop kan Sabam nauwkeurig de rechten afleiden, innen en verdelen.

Een ander deel wordt verzameld door financiële tarieven die gelden voor fuiven en allerlei feesten (ook semiprivé), zowel groot- als kleinschalig. De dj's die hier de muziek (of beelden) verzorgen, beschikken vaak niet over gedetailleerde lijsten. Een groot deel van de inningen van Sabam kunnen dan ook niet specifiek toegewezen worden aan componisten of creatieve makers.

Bij navraag blijkt dat Sabam deze middelen verdeelt volgens een "sociologische" sleutel, waarmee men wellicht bedoelt dat de verdeelsleutel voor deze inkomsten wordt geïnspireerd door de verhoudingen binnen de wel toegewezen inningen. Dat betekent concreet dat ook de niet toegewezen inningen zo worden verdeeld dat de artiesten (componisten, tekstschrijvers, …) die al het meeste krijgen, ook uit deze middelen een evenredig groot deel zullen ontvangen. Deze redenering gaat blijkbaar uit van de vaststelling dat de plaatsen die niet over gedetailleerde lijsten beschikken, helemaal dezelfde logica volgen dan de plaatsen waar men deze lijsten wel maakt.

Daarbij kan en moet men toch enige twijfels uiten, want door de meer kleinschalige en vaak ook veel minder mainstream-aanpak van bijvoorbeeld vele fuiven, lijkt de analogie met de professionele media en dancings juist niet plausibel. Daarnaast worden er in het kleinschaliger fuifcircuit wellicht veel meer jonge, alternatieve of zelfs obscure producties aangeboden. Die genieten quasi nooit een repartitie, want ze betekenen kwantitatief veel te weinig om bij toepassing van de "sociologische" sleutel te overleven.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Kan de minister over de inningen van Sabam de volgende cijfers verstrekken voor de periode van 2006 tot en met 2010 en verdeeld over de gewesten:

- de jaarlijkse inningen;

- de afkomst van de middelen, gerubriceerd;

- het aandeel van de niet toegewezen inningen;

- de wijze van verdeling (verdeellogica of sleutel) en de begunstigden van de niet toegewezen middelen?

2) Hoe evalueert en duidt hij die cijfers?

3) Deelt hij de analyse dat de niet toegewezen middelen niet automatisch kunnen worden verdeeld volgens de repartitieverhoudingen van de toegewezen inningen?

4) Is hij het ermee eens dat de niet toegewezen middelen volledig of in grote mate moeten worden aangewend ter ondersteuning van de beginnende creativiteit en dat deze middelen dus moeten worden gekoppeld aan het cultuurbeleid van de gemeenschappen? In Vlaanderen zouden ze bijvoorbeeld aan CultuurInvest toegewezen kunnen worden.

 
Réponse reçue le 29 avril 2011 : Antwoord ontvangen op 29 april 2011 :

1. Les données relatives à l’exercice comptable 2010 ne sont pas encore disponibles car les comptes annuels ne sont pas encore publiés.

Les informations relatives à l’exercice comptable 2009 sont à considérer avec réserve. En effet, les comptes annuels pour l’exercice comptable clôturé au 31 décembre 2009 sont publiés mais les déclarations sur les perceptions et répartitions fournies au service de contrôle des droits d’auteur et droits voisins du Service public fédéral (SPF) Économie ne sont pas encore contrôlées.

Sur base du compte de résultats, les droits facturés par la SABAM au cours de la période 2006-2009 s’élèvent à 862 377 225 euros.

Ce montant se compose comme suit :

Droits facturés 2006-2009





Exercice

2009

2008

2007

2006

Media

39 011 023

37 138 387

35 408 086

34 901 435

Droits d’exécution de la musique

53 450 827

54 517 128

51 669 189

50 444 092

Droits de reproduction mécanique

77 140 732

101 467 592

115 113 574

109 272 326

Théâtre

3 462 687

3 208 324

3 036 336

2 832 062

Perceptions «online»

1 370 036

1 053 099

1 446 397

987 971

Reprographie

2 905 971

1 985 560

1 687 563

1 304 055

Copie privée

6 174 077

3 692 037

10 402 696

2 507 181

Prêt public

382 567

630 473



Littérature

95 759

35 558

31 241

53 526

Arts visuels

800 044

1 124 331

902 416

833 780

Sociétés étrangères

12 640 405

13 087 541

11 338 576

12 830 565

Total

197 434 128

217 940 030

231 036 074

215 966 993

Interrogée à ce sujet par le service de contrôle, SABAM a répondu ne pas disposer de la ventilation des droits facturés par région.

En ce qui concerne les droits qui ne sont pas attribués visés par l’honorable membre, à savoir des droits perçus que Sabam ne pourrait attribuer faute d’avoir obtenu les playlists nécessaires, aucun chiffre n’est disponible. Il n’est donc pas possible de donner la proportion de ces droits par rapport au montant total des droits facturés.

Conformément à l’article 69, § 1er, de la loi du 30 juin 1994 relative au droit d’auteur et aux droits voisins, l’article 42 du règlement général de la Sabam stipule que « les montants perçus qui, de manière définitive, après un délai de 3 ans, ne peuvent être attribués aux ayants droit, sont répartis entre tous les ayants droit de la catégorie de droits concernée au cours de la répartition qui suit. Ces sommes sont réparties selon les règles de répartition applicables à la répartition à laquelle elles ont été ajoutées. La répartition de ces sommes fait l'objet, chaque année, d'un rapport spécial du commissaire-réviseur.» 

Ainsi, les sommes définitivement irrépartissables suivantes ont été mises en répartition :

  • 2009 : 7 191 393 euros de droits portant sur les perceptions de 2006

  • 2008 : 7 505 251 euros de droits portant sur les perceptions de 2005

  • 2007 : 14 665 083 euros de droits portant sur les perceptions de 2001 et 2004

  • 2006 : 12 392 525 euros de droits portant sur les perceptions de 2000 et 2003

Ces montants concernent tous les répertoires (musique, audiovisuel, arts visuels, etc.) gérés par Sabam et portent sur tous les modes d’exploitation. Ils ne sont donc pas limités aux fêtes visées par l’honorable membre.

Conformément à l’article 69 de la loi du 30 juin 1994 et à l’article 42 du règlement général de Sabam, les bénéficiaires de ces sommes sont par conséquent les ayants droit de la catégorie concernée qui recevront des droits au cours de la répartition à laquelle ces sommes sont ajoutées.

2. En ce qui concerne l’évolution de ces données, l’honorable membre constatera que :

  • En 2007, les droits facturés ont augmenté de 7 % par rapport à l’exercice précédent, en raison tant d’une hausse des perceptions individuelles que d’une hausse des perceptions collectives, cette dernière étant due à la facturation d’arriérés de la rémunération pour copie privée.

  • Pour l’exercice 2008, les droits facturés ont diminué de 5,7% : tant les perceptions individuelles que collectives ont enregistré une diminution au cours de l’exercice.

  • Enfin, l’exercice 2009 a lui aussi enregistré une diminution des droits facturés de 9,4%. Sabam attribue cette évolution principalement à une « détérioration des droits mécaniques et à l’effet désastreux du téléchargement illégal ».

Ces données proviennent des rapports annuels publiés par Sabam sur son site internet.

L’honorable membre constatera également que les montants de droits définitivement irrépartissables ont diminué à partir de l’exercice 2007. Ceci est à attribuer au fait qu’en 2006 et 2007, les droits irrépartissables relatifs à deux années de perception ont été répartis sur pied de l’article 69 de la loi du 30 juin 1994. En effet, l’article 42 du règlement général a été modifié quant au délai dans lequel les sommes définitivement irrépartissables devaient être réparties : au lieu d’être réparties après 5 ans, elles seront réparties après 3 ans.

D’autre part, il n’est pas relevant d’établir une relation entre ces montants (article 69 de la loi du 30 juin 1994 – article 42 du règlement général de Sabam) et les montants totaux répartis par Sabam et ce pour la raison qu’ils ne concernent pas nécessairement les mêmes années de répartition.

3. Les modalités de répartition des droits qui, de manière certaine, ne peuvent pas être attribués, sont déterminées par l’assemblée générale à la majorité des deux tiers, conformément à l’article 69 de la loi du 30 juin 1994. Ils doivent être répartis entre les ayants droit de la catégorie concernée. A défaut d’une telle majorité, une nouvelle assemblée général convoquée spécialement à cet effet statue à la majorité simple. Chaque année, le commissaire rédige un rapport spécial quant à l’utilisation de ces sommes.

Dans la mesure où ces droits ne concernent pas uniquement les fonds récoltés au cours des fêtes visées par l’honorable membre, il ne me paraît pas que le recours aux règles de répartition de la répartition à laquelle ces fonds sont ajoutés constitue une discrimination à l’égard de certains ayants droit.

4. Le nouvel article 66sexies de la loi du 30 juin 1994 autorise les sociétés de gestion à affecter une partie des droits perçus à des fins sociales, culturelles ou éducatives, moyennant le respect des conditions suivantes :

  • Décision de l’assemblée générale à la majorité des deux tiers des associés présents ou représentés ;

  • L’affectation ne peut concerner que maximum 10 % des droits perçus ;

  • La gestion de ces droits doit être effectuée par la société de gestion elle-même ;

  • Les sociétés de gestion doivent opérer une séparation des comptes permettant de faire apparaître les ressources affectées à ces fins ainsi que leur utilisation effective ;

  • L’attribution et l’utilisation de droits doit faire l’objet d’un rapport du conseil d’administration soumis à l’assemblée générale et communiqué au service de contrôle.

Les conditions dans lesquelles de telles affectations sont possibles ont donc été objectivées à l’occasion de la modification de la loi du 30 juin 1994 par la loi du 10 décembre 2009, entrée en vigueur le 1er avril 2010.

De nombreuses sociétés de gestion soutiennent des projets qu’elles ont préalablement sélectionnés. Les montants qu’elles perçoivent au cours d’un exercice appartient toutefois en premier lieu aux ayants droit qui ont créé les œuvres ou ont effectué une prestation relative à une œuvre, et dont les œuvres sont utilisées, conformément aux articles 1er et 35 de la loi du 30 juin 1994. C’est donc à ces ayants droit, réunis en assemblée générale, qu’il revient de voter pour la destination et la répartition des fonds récoltés en tenant compte du cadre légal et réglementaire existant.

1. De gegevens betreffende het boekjaar 2010 zijn nog niet beschikbaar, daar de jaarrekeningen nog niet gepubliceerd zijn.

De informatie betreffende het boekjaar 2009 moet met enige terughoudendheid bekeken worden. De jaarrekeningen voor het boekjaar dat op 31 december 2009 werd afgesloten, zijn wel gepubliceerd, maar de aangiften van de inningen en verdelingen werden nog niet gecontroleerd door de controledienst van de auteursrechten en de naburige rechten van de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie.

Op basis van de resultatenrekening bedragen de rechten die tijdens de periode 2006-2009 door SABAM gefactureerd werden 862 377 225 euro.

Dat bedrag is op de volgende manier samengesteld:

Gefactureerde rechten 2006-2009





Boekjaar

2009

2008

2007

2006

Media

39 011 023

37 138 387

35 408 086

34 901 435

Uitvoeringsrechten muziek

53 450 827

54 517 128

51 669 189

50 444 092

Mechanische reproductierechten

77 140 732

101 467 592

115 113 574

109 272 326

Theater

3 462 687

3 208 324

3 036 336

2 832 062

Inningen «online»

1 370 036

1 053 099

1 446 397

987 971

Reprografie

2 905 971

1 985 560

1 687 563

1 304 055

Thuiskopie

6 174 077

3 692 037

10 402 696

2 507 181

Openbaar leenrecht

382 567

630 473



Letterkunde

95 759

35 558

31 241

53 526

Beeldende kunsten

800 044

1 124 331

902 416

833 780

Buitenlandse beheersvennootschappen

12 640 405

13 087 541

11 338 576

12 830 565

Totaal

197 434 128

217 940 030

231 036 074

215 966 993

Wanneer de controledienst bij SABAM vroeg naar de opsplitsing van de gefactureerde rechten per gewest, antwoordde SABAM dat ze daar niet over beschikte.

Wat betreft de door het geachte lid bedoelde rechten die niet zijn toegekend, namelijk de geïnde rechten die Sabam niet kon toekennen omdat ze niet de nodige playlists had ontvangen, is geen enkel cijfer beschikbaar. Het is dus niet mogelijk om de verhouding aan te geven van deze rechten ten opzichte van het totale bedrag van gefactureerde rechten.

Overeenkomstig artikel 69, §1 van de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten (hierna: auteurswet), stelt artikel 42 van het Algemeen Reglement van Sabam dat “de geïnde bedragen, waarvan na verloop van 3 jaar uiteindelijk blijkt dat ze niet aan de rechthebbenden kunnen worden uitgekeerd, worden onder alle rechthebbenden van de betrokken categorie van rechten verdeeld tijdens de daaropvolgende repartitie. Deze sommen worden verdeeld krachtens de repartitieregels van toepassing op de repartitie aan dewelke zij werden toegevoegd. Over de repartitie van die sommen maakt de commissaris jaarlijks een bijzonder verslag op.”

Zo werden de volgende definitief onverdeelbare sommen in verdeling gesteld :

  • 2009 : 7 191 393 euro aan rechten betreffende de inningen van 2006

  • 2008 : 7 505 251 euro aan rechten betreffende de inningen van 2005

  • 2007 : 14 665 083 euro aan rechten betreffende de inningen van 2001 en 2004

  • 2006: 12 392 525 euro aan rechten betreffende de inningen van 2000 en 2003

Deze bedragen hebben betrekking op alle repertoires (muziek, audiovisuele werken, visuele kunsten, enz.) die beheerd worden door Sabam en betreffen alle exploitatiewijzen. Ze zijn dus niet beperkt tot de door het geachte lid bedoelde feesten.

Overeenkomstig artikel 69 van de auteurswet en overeenkomstig artikel 42 van het Algemeen Reglement van Sabam zijn de begunstigden van deze sommen dus de rechthebbenden van de betrokken categorie, die rechten zullen ontvangen tijdens de repartitie waaraan deze sommen zijn toegevoegd.

2. Wat betreft de evolutie van deze gegevens zal het geachte lid het volgende vaststellen:

  • In 2007 zijn de gefactureerde rechten gestegen met 7% ten opzichte van het voorafgaande boekjaar. Reden daarvan is zowel een toename van de individuele inningen als een toename van de collectieve inningen, waarbij die laatste stijging toe te schrijven is aan de facturatie van achterstallen op de vergoeding voor thuiskopie.

  • In het boekjaar 2008 kenden de gefactureerde rechten een daling van 5,7%: zowel bij de individuele als bij de collectieve inningen viel een daling op te tekenen in de loop van het boekjaar.

  • Tot slot werd ook voor het boekjaar 2009 een daling van de gefactureerde rechten met 9,4% geregistreerd. Sabam wijt die evolutie hoofdzakelijk aan een “achteruitgang van de mechanische rechten en aan het desastreuze effect van het illegaal downloaden.”

Deze gegevens zijn afkomstig uit de jaarverslagen die Sabam op haar website publiceert.

Het geachte lid zal ook vaststellen dat de bedragen van de definitief onverdeelbare rechten gedaald zijn vanaf het boekjaar 2007. Dat is toe te schrijven aan het feit dat in 2006 en 2007 de onverdeelbare rechten van twee inningsjaren verdeeld werden op grond van artikel 69 van de auteurswet. Artikel 42 van het Algemeen Reglement werd namelijk aangepast wat betreft de termijn waarbinnen de definitief onverdeelbare sommen moesten worden verdeeld: in plaats van te worden verdeeld na 5 jaar, zullen ze worden verdeeld na 3 jaar.

Anderzijds is het niet relevant een verband vast te stellen tussen deze bedragen (artikel 69 van de auteurswet– artikel 42 van het Algemeen Reglement van Sabam) en de totale door Sabam verdeelde bedragen, aangezien ze niet noodzakelijk betrekking hebben op dezelfde verdelingsjaren.



3. De wijze van verdeling van de rechten waarvan met zekerheid blijkt dat ze niet kunnen worden toegewezen, wordt bepaald bij tweederdemeerderheid van de algemene vergadering, overeenkomstig artikel 69 van de auteurswet. Ze moeten worden verdeeld onder de rechthebbenden van de betrokken categorie. Bij gebreke van een dergelijke meerderheid wordt met dit doel speciaal een nieuwe algemene vergadering bijeengeroepen, die bij gewone meerderheid beslist. Jaarlijks maakt de commissaris een bijzonder verslag op over de aanwending van die sommen.

Voor zover die rechten niet uitsluitend betrekking hebben op de gelden die werden verzameld tijdens de door het geachte lid bedoelde feesten, lijkt de toepassing van de repartitieregels op de verdeling waaraan die sommen werden toegevoegd me geen vorm van discriminatie ten opzichte van bepaalde rechthebbenden te zijn.

4. Het nieuwe artikel 66sexies van de auteurswet geeft de beheersvennootschappen de toestemming om een deel van de geïnde rechten te bestemmen voor sociale, culturele of educatieve doeleinden, op voorwaarde dat aan de volgende voorwaarden wordt voldaan :

  • Beslissing van de algemene vergadering bij tweederdemeerderheid van de aanwezige of vertegenwoordigde vennoten ;

  • Maximaal 10% van de geïnde rechten mag voor die doeleinden worden bestemd ;

  • Het beheer van die rechten moet door de beheersvennootschap zelf worden uitgevoerd ;

  • De beheersvennootschappen moeten de rekeningen scheiden, zodat blijkt welke middelen voor die doelstellingen bestemd worden, alsmede hun daadwerkelijke aanwending ;

  • De toekenning en het gebruik van rechten moeten het voorwerp uitmaken van een verslag van de raad van bestuur, dat wordt voorgelegd aan de algemene vergadering en wordt meegedeeld aan de controledienst.

De voorwaarden waaronder dergelijke aanwendingen mogelijk zijn, werden dus geformuleerd naar aanleiding van de wijziging van de wet van 30 juni 1994 door de wet van 10 december 2009, die op 1 april 2010 in werking is getreden.

Vele beheersvennootschappen ondersteunen projecten die ze vooraf hebben geselecteerd. De bedragen die ze innen in de loop van een boekjaar komen echter in de eerste plaats toe aan de rechthebbenden die de werken gecreëerd hebben of die een prestatie geleverd hebben met betrekking tot een werk, en waarvan de werken gebruikt worden, in overeenstemming met de artikelen 1 en 35 van de auteurswet. Het komt dus aan die rechthebbenden, verzameld in de algemene vergadering, toe om de bestemming en de verdeling van de verzamelde gelden goed te keuren, rekening houdend met het bestaande wettelijke en reglementaire kader.