SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
31 janvier 2011 31 januari 2011
________________
Question écrite n° 5-1065 Schriftelijke vraag nr. 5-1065

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

au secrétaire d'État à l'Intégration sociale et à la Lutte contre la pauvreté, adjoint à la ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de l'Intégration sociale

aan de staatssecretaris voor Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding, toegevoegd aan de Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Maatschappelijke Integratie
________________
Etudiants koteurs - Domiciliation dans la ville de leurs études - Droits politiques - Exemption pour les centres publics d'action sociale (CPAS) de l'octroi d'une aide financière Kotstudenten - Domiciliëring in de stad waar ze studeren - Politieke rechten - Vrijstelling van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW) om financiële bijstand te verlenen 
________________
étudiant
résidence d'étudiant
domicile légal
prestation familiale
CPAS
droit de vote
student
studentenhuis
domicilie
gezinsuitkering
OCMW
stemrecht
________ ________
31/1/2011Verzending vraag
20/4/2011Antwoord
31/1/2011Verzending vraag
20/4/2011Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 5-1064 Aussi posée à : question écrite 5-1064
________ ________
Question n° 5-1065 du 31 janvier 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-1065 d.d. 31 januari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De nombreuses propositions visent à permettre aux étudiants de se faire domicilier, et donc également de voter, dans la ville où ils étudient et où ils passent ainsi le plus clair de leur temps. Ces propositions paraissent logiques, voire tentantes, mais requièrent une réflexion approfondie et une connaissance des conséquences.

C'est pourquoi je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Comment la ministre évalue-t-elle ces propositions ? Celles-ci ont-elles déjà fait l'objet d'une discussion au sein du gouvernement ? N'est-il pas logique que des étudiants bénéficient de droits et de devoirs politiques dans la ville où ils passent jusqu'à 80 % de leur temps ?

2) À l'heure actuelle, n'est-il pas possible de s'inscrire dès la majorité dans la ville où l'on réside ? Les administrations communales n'ont-elles pas l'obligation d'inscrire toute personne qui en fait la demande et qui dispose d'une adresse et d'un lieu de résidence ? Ces nouveaux habitants n'acquièrent-ils pas automatiquement tous les droits et devoirs politiques sur leur nouveau lieu de résidence ?

3) Une inscription à une autre adresse que celle des parents porte-t-elle automatiquement préjudice au versement des allocations familiales ? Les jeunes peuvent-ils bénéficier d'allocations familiales à leur nom ?

4) Est-il possible d'exempter les centres publics d'action sociale (CPAS) de l'obligation d'octroyer une aide financière à ces jeunes, qui bénéficient encore souvent d'un soutien financier et moral de leurs parents ? Peut-on conclure un accord avec les CPAS dans lequel les jeunes renoncent à percevoir cette aide financière obligatoire ?

5) Doit-on nécessairement procéder à une modification de la législation pour accorder des droits et devoirs politiques aux étudiants résidant dans les villes estudiantines ? Dans l'affirmative, quelles lois doivent-elles être adaptées ?

 

Er duiken vaak voorstellen op om studenten de kans te geven zich te laten domiciliëren en dus ook te stemmen in de steden waar ze studeren en ook de meeste tijd doorbrengen. Die voorstellen klinken logisch en zelfs prikkelend, maar vragen wel gedegen reflectie en verkenning van de gevolgen en effecten.

Daarom kreeg ik graag een antwoord op de volgende vragen:

1) Hoe evalueert de minister dergelijke voorstellen? Is dat al besproken in de regering? Is het niet vanzelfsprekend dat mensen politieke rechten en plichten krijgen in de plaats waar ze tot 80 % van hun tijd doorbrengen?

2) Is het vandaag niet mogelijk om zich vanaf de meerderjarigheid in te schrijven in de stad waar men verblijft? Hebben de gemeentebesturen niet de verplichting iedereen in te schrijven die erom verzoekt en over een adres en verblijfplaats beschikt? Verwerven deze nieuwe inwoners niet automatisch alle politieke rechten en plichten in hun nieuwe verblijfplaats?

3) Is een inschrijving op een andere plaats dan de woonplaats van de ouders automatisch negatief voor het krijgen van kinderbijslag? Kunnen de jongeren op hun naam kinderbijslag verwerven en ontvangen?

4) Is het mogelijk de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW) vrij te stellen van de verplichting om financiële bijstand te verlenen aan die jongeren die door hun ouders vaak nog altijd financieel en moreel ondersteund worden? Kan er met de OCMW's een overeenkomst gesloten worden waarbij de jongeren afzien van de verplichte bijstand van het OCMW?

5) Is het noodzakelijk de wetgeving aan te passen om het verlenen van politieke rechten en plichten van studenten die zich in studentensteden enten, te realiseren? Zo ja, welke wetten dienen daarvoor te worden aangepast?

 
Réponse reçue le 20 avril 2011 : Antwoord ontvangen op 20 april 2011 :

En réponse aux questions 1 et 4 qui relèvent de ma compétence, je peux vous communiquer les informations suivantes,

La proposition en question, qui vise à permettre aux étudiants koteurs de se faire domicilier dans la ville où ils étudient aura des effets pour les villes estudiantines concernées, sur le plan de la détermination du centre public d’action sociale territorialement compétent pour ces étudiants. Par application de l’article 2, § 6, de la loi du 2 avril 1965 et par dérogation à la règle de compétence générale, c’est en effet le Centre public d’action sociale (CPAS) de la commune de résidence principale de l’étudiant mentionnée dans le registre de la population ou le registre des étrangers au moment de la demande d’aide de l’étudiant qui est compétent, et ce pour toute la durée des études sans interruption.

Si un étudiant est inscrit à l’adresse de son kot – soit dans le cas où l’étudiant pour la première fois une aide en qualité d’étudiant – c’est le CPAS de la commune où est situé l’établissement d’enseignement qui est compétent pour la demande d’aide. Ce CPAS reste en outre compétent pendant toute la durée des études sans interruption.

Cette conséquence me semble contraire à l’esprit de la disposition légale précitée, qui vise à décharger les CPAS de communes abritant un établissement – d’enseignement en l’occurrence – en répartissant mieux les tâches entre les centres publics d’action sociale.

Il n’est pas possible de faire en sorte que le CPAS territorialement compétent et désigné par la loi soit libéré de l’obligation d’intervenir dans l’octroi du droit à l’intégration sociale ou d’une autre aide sociale si le demandeur concerné répond aux conditions légales y relatives. On ne peut pas non plus conclure avec les CPAS un accord dans le cadre duquel les jeunes renonceraient à une intervention du CPAS prévue par la loi. Les CPAS ont en effet pour mission de veiller à ce que les personnes répondant aux conditions légales disposent du droit subjectif à l’intégration sociale ou à l’aide sociale individuelle. On peut donc affirmer que l’intégration sociale des ayants droit est une mission qui a été légalement confiée aux CPAS et que, compte tenu des conséquences financières de la mesure existante, les CPAS ne peuvent en être dispensés. Selon l’article 60, § 2, de la loi organique du 8 juillet 1976, le CPAS a pour mission de prendre les mesures nécessaires pour octroyer à la personne concernée tous les droits et avantages qui lui reviennent en vertu des lois belges ou étrangères. Un tel accord serait par conséquent contraire à la mission dont le CPAS s’est vu légalement investi car il impliquerait a contrario que l’étudiant renonce à ses droits.

Néanmoins, il convient de rappeler que les étudiants koteurs visés doivent tout d’abord répondre eux-mêmes aux conditions imposées par la loi. Tous les jeunes de moins de 25 ans dont les moyens d’existence sont insuffisants n’ont pas droit à l’intégration sociale. La loi du 26 mai 2002 sur le revenu d’intégration n’a en effet pas créé de droit automatique ou inconditionnel à l’intégration sociale pour les étudiants. Pour pouvoir jouir du droit à l’intégration sociale, l’étudiant doit, dans un même temps, satisfaire une série de conditions d’octroi générales et spécifiques. Le droit à l’intégration sociale étant un droit résiduaire, le CPAS du demandeur concerné peut demander à ce dernier de s’adresser d’abord aux autres sources disponibles. Le CPAS peut, en fonction des informations recueillies lors de l’enquête sociale, décider s’il est opportun d’exiger du demandeur qu’il fasse valoir ses droits à l’égard de ses débiteurs d’aliments. En vertu du Code civil, les parents sont en effet tenus de verser des aliments aussi longtemps que la formation de leur enfant n’est pas terminée.

Met betrekking tot de tot mijn bevoegdheid behorende vragen 1 en 4 kan ik het geachte lid het volgende mededelen:

1) Het voorstel in kwestie om kotstudenten de kans te geven om zich te laten domiciliëren in de stad waar ze studeren, zal op het vlak van de vaststelling van het territoriaal bevoegd openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn ten aanzien van deze studenten effecten genereren voor deze studentensteden. Immers, met toepassing van artikel 2, § 6, van de wet van 2 april 1965 is in afwijking van de algemene bevoegdheidsregel het Openbaar Centrum voor maatschappelijk welzijn (OCMW) van de gemeente waar de student op het ogenblik van de steunaanvraag zijn inschrijving als hoofdverblijfplaats heeft in het bevolkings-of vreemdelingenregister bevoegd en dit voor de hele ononderbroken duur van de studies.

Als een student ingeschreven wordt op zijn kotadres dan is – in het geval deze student voor de eerste keer steun aanvraagt in zijn hoedanigheid van student - het OCMW van de gemeente waar de onderwijsinstelling is gelegen bevoegd voor deze steunaanvraag en blijft dit OCMW overigens bevoegd voor de ononderbroken duur van de studie.

Dit gevolg lijkt mij in te gaan tegen de geest van voornoemde wetsbepaling die de OCMW’s van gemeenten waar een instelling – in dit geval een onderwijsinstelling - is gelegen beoogt te ontlasten door een betere spreiding van de lasten onder de openbare centra voor maatschappelijk welzijn.

4) Het is niet mogelijk om het overeenkomstig de wet aangewezen territoriaal bevoegd OCMW vervolgens vrij te stellen van de verplichting om tussen te komen in het verlenen van het recht op maatschappelijke integratie of van een andere maatschappelijke hulp wanneer de betrokken hulpaanvrager aan de wettelijke voorwaarden ervan beantwoordt. Evenmin kan er met de OCMW’s een overeenkomst gesloten worden waarbij de jongeren zouden afzien van een door de wet voorziene tussenkomst van het OCMW. De OCMW’s hebben met name de opdracht om het subjectief recht op maatschappelijke integratie of op individuele maatschappelijke hulp aan de personen te waarborgen die de voorwaarden van de wet vervullen. Men kan dus stellen dat de maatschappelijke integratie van de rechthebbenden een wettelijke opdracht van de OCMW’s betreft, waarvan de betrokken openbare centra niet kunnen worden vrijgesteld omwille van de financiële consequenties van de voorliggende maatregel. Het OCMW heeft de wettelijke opdracht krachtens artikel 60, § 2, van de organieke wet van 8 juli 1976 om de stappen te doen om aan de betrokkene alle rechten en voordelen te verlenen waarop hij krachtens de Belgische of de buitenlandse wetten aanspraak kan maken. Een dergelijke overeenkomst zou derhalve strijdig zijn met de wettelijke opdracht van het OCMW omdat zij er a contrario toe zou leiden dat de student zou afzien van zijn rechten.

Wel moet herhaald worden dat de bedoelde kotstudenten eerst zelf aan de wettelijke voorwaarden moeten voldoen. Niet iedere persoon jonger dan 25 jaar met onvoldoende bestaansmiddelen heeft recht op maatschappelijke integratie. De leefloonwet van 26 mei 2002 heeft immers geen automatisch of onvoorwaardelijk recht op maatschappelijke integratie gecreëerd voor studenten. Om van het recht op maatschappelijke integratie te kunnen genieten moet de student tegelijkertijd voldoen aan een reeks van algemene en specifieke toekenningvoorwaarden . Vermits het recht op maatschappelijke integratie een residuair recht is, kan het OCMW van de betrokken hulpaanvrager vragen dat hij eerst de andere beschikbare bronnen aanspreekt. In functie van de tijdens het sociaal onderzoek ingewonnen informatie kan het OCMW oordelen of het opportuun is om van de hulpaanvrager te vergen dat hij zijn rechten laat gelden ten aanzien van zijn onderhoudsplichtigen. De ouders zijn overeenkomstig het Burgerlijk Wetboek immers onderhoudsplichtig zolang de opleiding van hun kind niet voltooid is.