SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2013-2014 Zitting 2013-2014
________________
22 novembre 2013 22 november 2013
________________
Question écrite n° 5-10438 Schriftelijke vraag nr. 5-10438

de Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
L'opportunité d'autoriser ledit troisième sexe De wenselijkheid om een zogenaamd derde geslacht toe te laten 
________________
état civil
sexualité
minorité sexuelle
burgerlijke stand
sexualiteit
seksuele minderheid
________ ________
22/11/2013Verzending vraag
17/12/2013Antwoord
22/11/2013Verzending vraag
17/12/2013Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-3923 Requalification de : demande d'explications 5-3923
________ ________
Question n° 5-10438 du 22 novembre 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-10438 d.d. 22 november 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Les choses semblent simples : on appartient soit au sexe féminin soit au sexe masculin. Ce n'est toutefois pas toujours clair à la naissance. Il arrive en effet que naissent des enfants dépourvus de caractères sexuels marqués. Un bébé sur 5 000 serait concerné en Europe. En Belgique, on peut déjà, en pareil cas, attendre trois mois avant de procéder à l'enregistrement du sexe. Dans la plupart des cas, ce délai est suffisant pour pouvoir déterminer le sexe de l'enfant mais dans de rares cas, il ne l'est pas. Ces enfants peuvent être enregistrés sous l'appellation « intersexuel ».

En pratique, les parents veulent souvent que leurs enfants soient enregistrés le plus rapidement possible sous l'un des deux sexes car cela répond à « l'attente sociale ». Il n'empêche que le choix n'est pas toujours le bon et cela au détriment de l'intéressé, souvent confronté, une fois parvenu à un âge plus avancé, à des problèmes liés au genre. La nouvelle législation allemande peut offrir une solution à cet égard. En Allemagne, la case « sexe » ne sera pas cochée en cas d'incertitude à la naissance. L'intéressé pourra faire son choix à un âge plus avancé, mais ce ne serait pas obligatoire. Cette réglementation a d'ailleurs été élaborée à l'insistance de la Cour constitutionnelle allemande, qui considère la reconnaissance légale du sexe vécu comme un droit de l'homme.

Je souhaiterais dès lors obtenir une réponse à la question suivante :

La réglementation allemande pourrait aussi offrir une solution aux Belges qui se trouvent dans cette situation. Êtes-vous disposée à étudier l'opportunité et la faisabilité d'un tel ancrage légal ou y voyez-vous certains obstacles ?

 

Het lijkt simpel te zijn: ofwel behoor je tot het vrouwelijk geslacht, ofwel tot het mannelijk geslacht. Toch is dit bij de geboorte niet steeds duidelijk, er worden immers van tijd tot tijd kinderen geboren zonder uitgesproken geslachtskenmerken. In Europa zou het over ongeveer 1 op 5 000 baby's gaan. Nu is het al zo dat men in België in dergelijke gevallen tot drie maanden kan wachten alvorens over te gaan tot de eigenlijke geslachtsregistratie. In de meeste gevallen is die tijd ruim voldoende om de ontwikkeling van het effectieve geslacht te kunnen vaststellen, maar in andere, zeldzame gevallen volstaat dit niet. Die kinderen kunnen worden ondergebracht onder de noemer "interseksueel".

In de praktijk willen ouders vaak dat hun kind zo snel mogelijk onder een van de twee geslachten wordt ondergebracht, omdat dit nu eenmaal is wat onder de "maatschappelijke verwachting" wordt verstaan. Toch worden hierdoor niet altijd de juiste keuzes gemaakt, dit ten spijt van de persoon in kwestie die op latere leeftijd vaak met gendervraagstukken wordt geconfronteerd. In die context kan de nieuwe Duitse wetgeving een uitweg bieden. Zo zal in Duitsland het vakje "geslacht" niet ingevuld worden wanneer dit bij de geboorte niet duidelijk is. Op latere leeftijd zou de persoon in kwestie dan alsnog een keuze kunnen maken, al zou dat niet verplicht zijn. Deze regelgeving kwam er trouwens op aandringen van het Duitse grondwettelijk hof dat stelt dat de wettelijke erkenning van het beleefde geslacht een mensenrecht is.

Ik had u dan ook graag volgende vraag voorgelegd.

De Duitse regeling zou ook voor Belgen die zich in deze positie verkeren ongetwijfeld een oplossing kunnen bieden. Bent u bereid te onderzoeken of een dergelijke wettelijke verankering wenselijk en haalbaar zou zijn of ziet u hier bepaalde hinderpalen om dit doen?

 
Réponse reçue le 17 décembre 2013 : Antwoord ontvangen op 17 december 2013 :

Récemment, la modification de la législation en Allemagne a attiré l'attention sur la délicate problématique de l'intersexualité, où il est question d'une contradiction entre les différentes caractéristiques sexuelles physiques et où il est de ce fait difficile de déterminer le sexe sur la base des caractéristiques physiques.

La nouvelle loi allemande du 7 mai 2013, qui entrera en vigueur le 1er novembre 2013, prévoit que la mention du sexe sur l'acte de naissance n'est plus nécessaire pour les nouveau-nés dont le sexe ne peut être déterminé clairement à la naissance. Il ne s’agit donc pas tant de l'introduction d'un « troisième sexe », mais plutôt de l'absence de mention du sexe sur l'acte de naissance d'un enfant né avec une ambiguïté sexuelle.

Notre législation actuelle reconnaît déjà la problématique des enfants nés avec une ambiguïté sexuelle par la loi du 15 mai 2007 modifiant l'article 57 du Code civil en ce qui concerne la mention du sexe d'un enfant souffrant d'ambiguïté sexuelle (Moniteur belge du 12 juillet 2007). Si un enfant naît avec une ambiguïté sexuelle, ses parents disposent d'un délai de trois mois pour faire inscrire son sexe sur l'acte de naissance. Toutefois, contrairement à la nouvelle réglementation allemande, l'acte de naissance doit toujours mentionner le sexe de l'enfant. Le parlement a opté à l'époque pour un délai de trois mois pour raisons médicales, lié au temps nécessaire pour obtenir les résultats d'une analyse caryotype.

Bien que la loi ne le mentionne pas expressément, on peut considérer que s'il s'avérait tout de même par la suite que le sexe mentionné ne correspond pas au sexe réel, il serait possible de faire appel à la procédure judiciaire de rectification pour adapter l'acte de naissance sur ce point.

Dans l’état actuel de la législation, il n'est toutefois pas possible de ne pas mentionner le sexe sur l'acte de naissance.

L'élargissement de la loi actuelle par analogie à la nouvelle réglementation allemande demanderait une modification approfondie de notre système légal actuel, dans le cadre de laquelle il conviendrait d'examiner minutieusement les aspects médicaux, psychologiques, éthiques, sociaux et juridiques de cette problématique et de vérifier et déterminer les conséquences juridiques d'une telle absence d'enregistrement du sexe ou de l'enregistrement d'un « sexe indéterminé ».

De delicate problematiek van de interseksualiteit, waarbij er sprake is van een tegenstrijdigheid tussen de onderscheiden lichamelijke geslachtskenmerken en waardoor het bepalen van het geslacht op basis van de fysieke kenmerken onduidelijk is, is recent door de gewijzigde wetgeving in Duitsland onder de aandacht gekomen.

De nieuwe Duitse wet van 7 mei 2013 die op 1 november 2013 in werking zal treden staat toe dat de vermelding van het geslacht op de geboorteakte niet langer nodig is voor pasgeboren kinderen wiens geslacht onduidelijk is op het ogenblik van de geboorte. Het gaat dus niet zozeer om het invoeren van een “derde geslacht”, dan wel om geen melding te maken van het geslacht in de geboorteakte van een kind met een onduidelijk geslacht.

Onze huidige wetgeving erkent reeds de problematiek van kinderen geboren met een onduidelijk geslacht door de wet van 15 mei 2007 tot wijziging van artikel 57 van het Burgerlijk Wetboek inzake de vermelding van het geslacht van kinderen van wie het geslacht onduidelijk is (Belgisch Staatsblad van 12 juli 2007). Indien een kind geboren wordt met een onduidelijk geslacht wordt aan de ouders een uitsteltermijn van drie maanden gegeven voor de inschrijving van het geslacht in de geboorteakte. Echter, in tegenstelling tot de nieuwe Duitse regelgeving, moet er wel steeds melding gemaakt worden van een geslacht in de geboorteakte van het kind. Het parlement heeft toen gekozen voor drie maanden omwille van medisch redenen en houdt verband met de tijd die nodig is om resultaten te bekomen van een karotype-analyse.

Hoewel de wet dit niet uitdrukkelijk stipuleert, kan aangenomen worden dat indien naderhand toch zou blijken dat het opgegeven geslacht niet overeenstemt met het werkelijke geslacht, men beroep zou kunnen doen op de gerechtelijke verbeteringsprocedure om de geboorteakte op dit punt aan te passen.

Geen melding maken van het geslacht in de geboorteakte is echter binnen de huidige stand van de wetgeving niet mogelijk.

Het uitbreiden van de huidige wet naar analogie met de nieuwe Duitse regelgeving zou een ingrijpende wijziging van ons huidig wettelijk stelsel vereisen, waarin zowel de medische, psychologische, ethische, sociale en juridische aspecten van deze problematiek grondig onderzocht moeten worden en waarin nauwgezet nagegaan en bepaald moet worden wat de juridische gevolgen zijn van een dergelijke niet-registratie van het geslacht of de registratie van een “onbepaald geslacht”.