SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2013-2014 Zitting 2013-2014
________________
21 novembre 2013 21 november 2013
________________
Question écrite n° 5-10433 Schriftelijke vraag nr. 5-10433

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
________________
Denrées alimentaires - Emballages - Encre - Colles - Dangers éventuels - Prescriptions Voedingswaren - Verpakkingen - Inkt - Lijmen - Mogelijke gevaren - Voorschriften 
________________
produit alimentaire
emballage
adhésif
législation alimentaire
pollution des aliments
voedingsproduct
verpakken
kleefmiddel
levensmiddelenwetgeving
verontreiniging van voedingsmiddelen
________ ________
21/11/2013Verzending vraag
18/12/2013Antwoord
21/11/2013Verzending vraag
18/12/2013Antwoord
________ ________
Question n° 5-10433 du 21 novembre 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-10433 d.d. 21 november 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Plusieurs experts alimentaires ont récemment souligné les possibles effets dangereux de l'encre présente dans les emballages des denrées alimentaires. Apparemment, certains de ses composants présentent un danger par simple infiltration. Les encres comptent entre 6 000 et 7 000 composants, dont certains sont immunodépresseurs et/ou cancérigènes. Les colles contenues dans les emballages de produits alimentaires présentent des dangers similaires.

Selon ces experts, il n'existe pas de mesures de protection contre les encres des emballages et leurs effets sur les denrées alimentaires. Ils plaident dès lors pour l'établissement (1) d'une liste des substances pouvant être contenues dans l'encre des emballages et (2) d'une liste semblable pour les colles.

D'où les questions suivantes :

1) La ministre confirme-t-elle les dangers liés aux effets des encres et des colles présentes dans les emballages des denrées alimentaires ?

2) Confirme-t-elle qu'il n'existe pas à l'heure actuelle de prescriptions réglant et définissant l'utilisation d'encres et de colles dans ces emballages ?

3) Juge-t-elle nécessaire d'établir à court terme, comme le proposent les experts, des listes d'encres et de colles (ou de leurs composants) autorisées ? Dans l'affirmative, quand et comment traitera-t-elle ce dossier ? Dans la négative, pourquoi ne juge-t-elle pas cette tâche prioritaire ?

 

Recent stelde een aantal voedingsexperts het mogelijk gevaarlijke effecten van de inkt op de verpakking van voedingswaren. Blijkbaar zijn sommige bestanddelen van sommige inkten erg gevaarlijk door eenvoudige doorsijpeling. Inkten bestaan uit 6 000 tot 7 000 bestanddelen, waarvan er een aantal de menselijke immuunsystemen verstoren en/of kanker kunnen veroorzaken. Soortgelijke gevaren bestaan er ook voor lijmen in de verpakkingen van voedingswaren.

Er bestaan volgens deze experts geen beschermende maatregelen met betrekking tot deze inkten op verpakkingen en hun effect op de voedingswaren. Ze pleiten daarom voor (1) een lijst van stoffen die wel in de inkten van voedingsverpakking mogen worden gebruikt en (2) idem dito voor de lijmen die worden gebruikt.

Hierover de volgende vragen.

1) Bevestigt de geachte minister de reële gevaren verbonden aan de effecten van inkten en lijmen van verpakkingen van voedingswaren?

2) Bevestigt zij dat er momenteel geen voorschriften bestaan die het gebruik van inkten en lijmen bij verpakkingen van voedingswaren reguleren en bepalen?

3) Vindt zij het noodzakelijk om op korte termijn - zoals de experts voorstellen - lijsten op te stellen van toelaatbare inkten en lijmen (of deelproducten) in deze context? Zo ja, wanneer en hoe zal de geachte minister dit aanpakken? Zo niet, waarom vindt zij dit geen prioritaire opdracht voor de overheid?

 
Réponse reçue le 18 décembre 2013 : Antwoord ontvangen op 18 december 2013 :

Contrairement à ce qui a été déclaré dans la presse, les encres d’imprimerie sont bien règlementées au niveau européen, via le règlement 1935/2004 du Parlement européen et du Conseil du 27 octobre 2004 concernant les matériaux et objets destinés à entrer en contact avec des denrées alimentaires. Ce règlement impose dans son article 3 que les matériaux et objets pour le contact alimentaire :

  • ne doivent pas présenter de danger pour la santé du consommateur,

  • ne doivent pas modifier de façon inacceptable la composition de la denrée,

  • ne doivent pas entrainer une altération organoleptiques de la denrées.

Ces règles imposent donc aux fabricants de tout matériaux y compris les encres de procéder à une évaluation de risque et à un contrôle des produits mis sur le marché. Les autorités peuvent avoir accès à ces dossiers.

Cependant, il n’existe pas de liste de substances spécifiques autorisées pour les encres comme c’est le cas pour les plastiques.

Afin de remédier à cela, la Belgique a pris l’initiative de dresser un inventaire des substances utilisées dans la fabrication de tous les matériaux et objets destinés au contact alimentaire, y compris les encres. Cette liste de substances sera disponible début 2014, elle est réalisées à l’initiative du Service public fédéral (SPF) Santé publique, Sécurité de la Chaîne alimentaire et Environnement et de l’Institut Scientifique de la Santé publique. C’est un travail entamé depuis plus d’un an qui a nécessité des ressources, cette liste compte actuellement près de 9 000 substances. Elle permettra aux autorités d’avoir rapidement à disposition des données consultables permettant de procéder à une évaluation du risque rapide grâce entre autres à l’application de logiciels de prédiction toxicologique.

Le sujet des encres est également traité en comité d’expert au sein du Conseil de l’Europe ou une résolution (AP 2005/2) sur ces encres utilisées pour le contact alimentaire existe. Cette résolution est actuellement en cours de révision.

Ces discussions et cette liste belge intéressent vivement la Commission européenne. Une présentation de la liste initiée par la Belgique a d’ailleurs été faites lors d’une réunion d’experts de la Commission en octobre 2013.

La Belgique, depuis quelques temps à l’instar d’autres États Membres de l’Union, demande à la Commission de prendre de nouvelles initiatives réglementaires concernant les matériaux et objets destinés au contact alimentaire, notamment vis-à-vis des encres et des papiers / cartons. Une réflexion est en cours au niveau européen. A défaut la Belgique transposera en droit national les résolutions du Conseil de l’Europe une fois celles-ci révisées et mises à jour.

In tegenstelling tot wat in de pers werd beweerd, is drukinkt wel degelijk gereglementeerd op Europees niveau, via Verordening 1935/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 27 oktober 2004 inzake materialen en voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in contact te komen. Die verordening bepaalt in haar artikel 3 dat materialen en voorwerpen die in contact komen met levensmiddelen:

  • geen gevaar mogen opleveren voor de gezondheid van de consument,

  • de samenstelling van de levensmiddelen niet op een onaanvaardbare manier mogen wijzigen,

  • niet mogen leiden tot een aantasting van de organoleptische eigenschappen van de levensmiddelen.

Die regels dwingen de producenten van alle materialen, inkten inbegrepen, ertoe om een risico-evaluatie en een controle uit te voeren op de producten die op de markt worden gebracht. De overheid mag toegang tot deze dossiers hebben.

Er bestaat echter geen lijst met toegestane stoffen specifiek voor inkten, zoals wel het geval is voor plastics.

Om dat te verhelpen, heeft België het initiatief genomen om een inventaris op te stellen van de stoffen die worden gebruikt bij de productie van alle materialen en voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in contact te komen, waaronder inkten. Die lijst van stoffen zal begin 2014 beschikbaar zijn, en wordt opgesteld op initiatief van de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, en het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. Die werkzaamheden werden meer dan een jaar geleden opgestart en er werden heel wat middelen voor ingezet; er staan momenteel bijna 9 000 stoffen op de lijst. De lijst zal de overheid in staat stellen om snel te beschikken over raadpleegbare gegevens die het mogelijk maken snel over te gaan tot een risico-evaluatie, onder andere dankzij de software voor toxicologische voorspelling.

Het onderwerp van de inkten wordt ook behandeld binnen een expertencomité bij de Raad van Europa, waar er een resolutie (AP 2005/2) bestaat over inkt die wordt gebruikt voor contact met voedingsmiddelen. Die resolutie wordt momenteel herzien.

De Europese Commissie is erg geïnteresseerd in deze besprekingen en in deze Belgische lijst. De lijst die werd opgestart door België werd trouwens voorgesteld tijdens een expertenvergadering van de Commissie in oktober 2013.

Net als een aantal andere lidstaten van de Unie vraagt België de Commissie sinds enige tijd om nieuwe wetgevende initiatieven te nemen inzake materialen en voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in contact te komen, meer bepaald wat betreft inkten en papier/karton. Dat wordt momenteel besproken op Europees niveau. In afwachting daarvan zal België de resoluties van de Raad van Europa omzetten in nationaal recht, zodra die herzien en bijgewerkt werden.