SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2013-2014 Zitting 2013-2014
________________
4 novembre 2013 4 november 2013
________________
Question écrite n° 5-10284 Schriftelijke vraag nr. 5-10284

de Martine Taelman (Open Vld)

van Martine Taelman (Open Vld)

au premier ministre

aan de eerste minister
________________
National Security Agency - Belgacom - Swift - Ecoutes - Piratage informatique - Aperçu - Enquête - Mesures National Security Agency - Belgacom - Swift - Afluisterpraktijken - Hacking - Overzicht - Onderzoek - Maatregelen 
________________
Proximus
espionnage
espionnage industriel
États-Unis
protection des communications
service secret
piratage informatique
paiement international
Proximus
spionage
industriële spionage
Verenigde Staten
telefoon- en briefgeheim
geheime dienst
computerpiraterij
internationale betaling
________ ________
4/11/2013Verzending vraag
2/12/2013Antwoord
4/11/2013Verzending vraag
2/12/2013Antwoord
________ ________
Question n° 5-10284 du 4 novembre 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-10284 d.d. 4 november 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Je renvoie à ma question écrite 5-9874 du 18 septembre 2013 et à la réponse de la vice-première ministre et ministre de l'Intérieur qui me demande de m'adresser au premier ministre pour obtenir une réponse. L'entreprise de télécommunications Belgacom pense être piratée par la National Security Agency, le service de renseignement américain, depuis 2011 déjà. Elle se base sur une enquête réalisée par une firme néerlandaise. Cette enquête a été ouverte après les révélations faites par Edward Snowden qui dénonce les pratiques de surveillance de la NSA. L'enquête a fait apparaître que le service de renseignement aurait installé des logiciels malveillants sur le réseau de l'entreprise de télécommunications afin d'y intercepter des données. La NSA s'intéressait surtout aux données téléphoniques de la filiale Bics qui gère les communications téléphoniques au niveau mondial et est surtout active en Afrique et au Moyen-Orient. Elle s'est entre autres intéressée aux conversations téléphoniques dans les États dits « voyous », comme le Yémen et la Syrie.

On avait appris précédemment que la NSA aurait pu avoir connaissance des transactions ayant transité par Swift. Les États-Unis ont conclu avec l'Union européenne un accord qui fixe des règles claires concernant le contrôle des opérations de paiement via Swift. Si les accusations d'espionnage se vérifient, il s'agira d'une violation grave de ce traité.

Mes questions sont les suivantes.

1) Comment le premier ministre réagit-il aux récents communiqués accusant la NSA d'avoir espionné diverses entreprises belges au moyen d'un piratage informatique et d'avoir surveillé des opérations de paiement transitant par Swift à l'aide de logiciels malveillants ? Peut-il fournir une liste détaillée des entreprises qui ont été victimes de ce piratage ?

2) Une enquête judiciaire aurait été ouverte au sujet de ce piratage de Swift et/ou Belgacom. Le premier ministre peut-il préciser qui enquête sur quoi et pour quand on peut attendre les conclusions de cette enquête ?

3) Le premier ministre peut-il indiquer quelles démarches il entreprendra concrètement s'il s'avère que la NSA est effectivement à l'origine de ce piratage ? Peut-il préciser les conséquences que cela aura sur les traités conclus dans ce domaine avec les États-Unis et sur les relations bilatérales et les relations entre nos services de sécurité ?

4) Peut-il dresser la liste détaillée des entreprises belges et/ou filiales d'entreprises étrangères établies dans notre pays qui ont à ce jour été victimes de pratiques illégales d'espionnage et/ou de piratage de la part d'une puissance étrangère et en particulier de la NSA ? De combien d'entreprises s'agit-il, et quelles sont les données qui leur ont été dérobées ?

5) Le premier ministre peut-il garantir que nos services de sécurité ne sont impliqués ni directement ni indirectement dans ces pratiques ?

 

Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vraag 5-9874 van 18 september 2013 en het antwoord van de vice-eerste minister en minister van Binnenlandse Zaken waarbij zij naar de eerste minister verwijst voor het antwoord. Het telecombedrijf Belgacom denkt dat de Amerikaanse inlichtingendienst NSA het bedrijf al sinds 2011 hackt. Belgacom baseert zich op een onderzoek dat is uitgevoerd door een Nederlandse firma. Aanleiding voor het onderzoek waren de onthullingen van klokkenluider Edward Snowden met betrekking tot de surveillancepraktijken van de NSA. Uit het onderzoek blijkt dat de inlichtingendienst malware zou hebben geïnstalleerd op het netwerk van het telecombedrijf om data te verzamelen. Het ging de NSA vooral om de telefoniegegevens van dochterbedrijf Bics dat wereldwijd het telefoonverkeer regelt en vooral in Afrika en het Midden-Oosten actief is. De NSA was met name geïnteresseerd in telefoongesprekken in zogenoemde "schurkenstaten" als Jemen en Syrië.

Eerder raakte bekend dat de NSA mogelijks inzage had in de transacties die via Swift transiteren. De Verenigde Staten hebben een overeenkomst gesloten met de Europese Unie waarin duidelijke regels staan over de inzage in het betaalverkeer dat via Swift passeert. Als die spionage klopt, is dat een verregaande schending van dat verdrag.

Ik had dan ook volgende vragen :

1) Hoe reageert de eerste minister op de recente berichten dat de NSA diverse Belgische ondernemingen afluisterde via hacking alsook het betalingsverkeer dat via Swift wordt afgehandeld opvolgde via malware? Kan hij gedetailleerd oplijsten welke ondernemingen het slachtoffer werden van deze hacking?

2) Er werd naar verluidt een gerechtelijk onderzoek gestart naar deze hacking bij Swift en/of Belgacom. Kan de eerste minister gedetailleerd aangeven wie wat onderzoekt en tegen wanneer de onderzoeksresultaten verwacht worden?

3) Welke stappen zal de eerste minister concreet ondernemen mocht de NSA daadwerkelijk achter deze hacking zitten? Welke impact zal dit hebben op enerzijds de reeds afgesloten verdragen hieromtrent met de VS alsook wat betreft de bilaterale relaties en de relaties tussen onze veiligheidsdiensten?

4) Welke Belgische ondernemingen en/of subfilialen van buitenlandse ondernemingen werden in ons land tot op heden het slachtoffer van illegale afluisterpraktijken en/of hacking vanwege een vreemde mogendheid en dan in het bijzonder wat betreft de NSA? Om hoeveel ondernemingen gaat het en welke gegevens werden gecompromitteerd?

5) Kan de eerste minister garanderen dat onze veiligheidsdiensten noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks betrokken zijn bij deze praktijken?

 
Réponse reçue le 2 décembre 2013 : Antwoord ontvangen op 2 december 2013 :

1. Je ne possède pas d’information relative à cette question.

2. Il existe une séparation des pouvoirs en Belgique. Le Parquet fédéral est maitre de son enquête. Il lui revient donc d’engager les services d’enquête les plus compétents en la matière. Je n’ai pas d’injonction à donner au Parquet fédéral.

3. Le 5 novembre dernier, j’ai rencontré la nouvelle ambassadrice des États-Unis Denise Bauer afin de lui faire part des préoccupations du gouvernement fédéral et du parlement fédéral à propos des révélations parues au cours des derniers mois et semaines dans la presse.

Je lui ai rappelé que même si le gouvernement fédéral comprenait les besoins de la lutte contre le terrorisme il ne peut accepter la collecte de données privées à grande échelle.

L'ambassadrice m’a assuré que la question des programmes d'espionnage menés par les États-Unis « faisait l'objet d'une analyse et d'une évaluation approfondie » sur instruction du président Barack Obama.

Les états européens devraient obtenir également des compléments d’informations en la matière via les ambassades des États-Unis dans les prochaines semaines.

4. Je ne possède pas d’information relative à cette question.

5. En ce qui concerne des actions d’espionnage sur notre territoire, nos services de renseignement déclinent toutes implications ou collaborations.

1. Ik heb geen informatie over deze vraag.

2. In België bestaat een scheiding der machten. Het Federaal Parket leidt zelf zijn onderzoek en stelt dus de onderzoeksdiensten aan die ter zake het meest bekwaam zijn. Ik kan het Federaal Parket geen instructies geven.

3. Op 5 november laatstleden heb ik de nieuwe ambassadrice van de Verenigde Staten, Denise Bauer, ontmoet om haar op de hoogte te brengen van de bezorgdheid van de federale regering en het federale parlement over de onthullingen die de laatste maanden en weken in de pers verschenen zijn.

Ik heb haar erop gewezen dat de federale regering niet kan aanvaarden dat privégegevens op grote schaal worden ingezameld, ook al begrijpt ze de noden van de strijd tegen het terrorisme.

De ambassadrice heeft mij verzekerd dat de kwestie van de spionageprogramma’s die door de Verenigde Staten worden uitgevoerd, in opdracht van president Barack Obama wordt onderworpen aan een onderzoek en een grondige evaluatie.

De Europese landen zouden hierover de komende weken ook meer informatie moeten krijgen via de Amerikaanse ambassades.

4. Ik heb geen informatie over deze vraag.

5. Wat spionageactiviteiten op ons grondgebied betreft, wijzen onze inlichtingendiensten iedere betrokkenheid of medewerking af.