SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2013-2014 Zitting 2013-2014
________________
4 novembre 2013 4 november 2013
________________
Question écrite n° 5-10278 Schriftelijke vraag nr. 5-10278

de Martine Taelman (Open Vld)

van Martine Taelman (Open Vld)

au premier ministre

aan de eerste minister
________________
Œuvres d'art juives dérobées - Restitution - Recherches - Demandes - Signalement d'œuvres d'art volées - Musées fédéraux - Bilan Joodse geroofde kunst - Restitutie - Onderzoek - Aanvragen - Meldigen van roofkunst - Federale musea - Overzicht 
________________
vol
juif
Seconde Guerre mondiale
commerce de l'art
oeuvre d'art
musée
diefstal
jood
Tweede Wereldoorlog
handel in kunstvoorwerpen
kunstvoorwerp
museum
________ ________
4/11/2013Verzending vraag
2/12/2013Antwoord
4/11/2013Verzending vraag
2/12/2013Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 5-10279
Aussi posée à : question écrite 5-10280
Aussi posée à : question écrite 5-10279
Aussi posée à : question écrite 5-10280
________ ________
Question n° 5-10278 du 4 novembre 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-10278 d.d. 4 november 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Je fais référence à une annonce récente relative à des œuvres d'art volées présentes dans les musées néerlandais et provenant de la persécution des Juifs au cours de la Seconde Guerre mondiale et de la période précédant cette dernière. Les musées néerlandais possèdent 139 œuvres d'art dont on peut supposer qu'elles ont été dérobées à des Juifs durant la période nazie. C'est ce qu'ont montré des recherches dans 162 musées. Entre 1933 et 1945, de nombreux collectionneurs d'art juifs ont été contraints à mettre leurs biens en vente. Il est aussi arrivé que les nazis volent ou confisquent les œuvres. Nombre d'entre elles ont ensuite abouti dans des musées. L'association néerlandaise des musées tente de retrouver l'identité des propriétaires initiaux. Leurs héritiers peuvent introduire une demande de restitution.

Notre pays a déjà mené des recherches à ce sujet. Le 31 décembre 2007, la Commission de dédommagement des membres de la communauté juive de Belgique a terminé l'examen et le traitement des demandes de dédommagement. Le secrétariat de la Commission a également mis un terme à ses travaux. Depuis le 1er janvier 2008, le suivi a été assuré par les services de la Chancellerie.

Je voudrais poser les questions suivantes à ce sujet.

1) Comment réagissez-vous à l'initiative néerlandaise qui est particulièrement transparente ? Envisagez-vous une initiative semblable dans notre pays, avec une commission de restitution et un contrôle intégral de l'origine ? Si oui, pouvez-vous apporter des explications quant au contenu, au calendrier et à la collaboration avec les communautés ? Si non, pour quelle raison ? Que ferez-vous alors et pouvez-vous apporter des explications détaillées ?

2) Pouvez-vous indiquer si des recherches ont été récemment menées sur des œuvres éventuellement volées présentes, d'une part, dans les musées fédéraux et, d'autre part, dans les autres musées (en collaboration avec les communautés) ? Dans l'affirmative, pouvez-vous indiquer le nombre d'œuvres ayant une origine suspecte ?

3) Pouvez-vous indiquer si vos services ont reçu depuis 2008 des demandes ou signalements d'œuvres volées au cours de la Seconde Guerre mondiale ou de la période la précédant ? Dans l'affirmative, de combien de demandes ou signalements s'agit-il, pour chaque année depuis 2008 ? De combien d' œuvres s'agit-il au total et pouvez-vous en fournir une liste détaillée ?

4) Pouvez-vous énumérer de manière détaillée les œuvres d'art volées qui ont déjà été restituées à leurs propriétaires initiaux et à leurs héritiers, au cours de chaque année depuis 2008 ? Comment expliquez-vous ce nombre ? Pensez-vous qu'on ait suffisamment fait pour détecter les œuvres volées ?

5) Pouvez-vous exclure que nos musées fédéraux aient encore des œuvres volées dans leurs dépôts ? Si non, pourquoi pas ? Si oui, pouvez-vous l'expliquer ?

 

Ik verwijs naar een recente berichtgeving betreffende roofkunst in Nederlandse musea die voortvloeit uit de Jodenvervolging tijdens en in de periode voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog. Nederlandse musea hebben zeker 139 kunstwerken in hun bezit waarvan wordt vermoed dat ze in de nazitijd afhandig zijn gemaakt van Joden. Onderzoek onder 162 musea heeft dat uitgewezen. Tussen 1933 en 1945 werden veel Joodse kunstverzamelaars gedwongen hun bezittingen te koop aan te bieden. Het kwam ook voor dat de nazi's de werken roofden of in beslag namen. Later belandden veel van deze werken in musea. De Nederlandse Museumvereniging probeert te achterhalen wie de oorspronkelijke eigenaars zijn. Erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaar kunnen een verzoek tot restitutie indienen.

Ons land voerde hieromtrent eerder onderzoek. De Commissie voor de Schadeloosstelling van de leden van de Joodse Gemeenschap van België heeft het onderzoek en de behandeling van de aanvragen tot schadeloosstelling op 31 december 2007 beëindigd. Het Secretariaat van de Commissie heeft eveneens de werkzaamheden stopgezet. De opvolging wordt vanaf 1 januari 2008 verzekerd door de Kanselarijdiensten .

Ik heb hieromtrent volgende vragen:

1) Hoe reageert u op dit Nederlandse initiatief dat zeer transparant is? Overweegt u een gelijkaardig initiatief in ons land met een restitutie commissie en een volledige doorlichting van de herkomst? Zo ja, kunt u toelichten naar inhoud, timing en samenwerking met de gemeenschappen ? Zo neen, waarom niet, wat gaat u wel doen en kunt u uitvoerig toelichten?

2) Kunt u oplijsten of er recent onderzoek werd gedaan naar mogelijke roofkunst in enerzijds de federale musea en desgevallend de andere musea (in samenwerking met de gemeenschappen) en zo ja, kunt u aangeven hoeveel werken een verdachte oorsprong hebben?

3) Kunt u aangeven of uw diensten sinds 2008 aanvragen of meldingen hebben ontvangen van roofkunst uit de Tweede Wereldoorlog of de periode ervoor en zo ja, om hoeveel aanvragen of meldingen gaat het en dit respectievelijk per jaar sinds 2008? Hoeveel werken betreft het in het totaal en kunt u deze gedetailleerd oplijsten?

4) Kunt u gedetailleerd oplijsten welke geroofde kunstwerken reeds werden gerestitueerd aan de oorspronkelijke eigenaars en hun erfgenamen en dit sinds 2008 per jaartal? Hoe verklaart u dit cijfer en meent u dat voldoende gedaan werd om roofkunst op te sporen?

5) Kunt u uitsluiten dat onze federale musea nog roofkunst in hun depots hebben? Zo neen, waarom niet? Zo ja, kunt u toelichten?

 
Réponse reçue le 2 décembre 2013 : Antwoord ontvangen op 2 december 2013 :

1.- 5. En ce qui concerne le suivi de la Commission pour le dédommagement des membres de la Communauté juive de Belgique, je peux vous renvoyer, lorsqu’il s’agit de biens culturels, au rapport final de la Commission du 4 février 2008, et plus particulièrement au titre « 4.9. Le dédommagement dans le secteur des biens culturels », à consulter sur le site http://www.combuysse.fgov.be.

Les demandes relatives aux biens culturels reçues depuis 2008 sont automatiquement transmises par mes services au Service public fédéral de programmation Politique scientifique.

Pour le surplus, je renvoie dès lors à la réponse du secrétaire d'État à la Politique scientifique, à qui la question a également été posée.

1.- 5. Voor wat de opvolging van de Commissie voor de Schadeloosstelling van de leden van de Joodse Gemeenschap van België betreft, kan ik voor wat de cultuurgoederen betreft, verwijzen naar het eindverslag van de Commissie van 4 februari 2008, meer bepaald titel “4.9. De schadeloosstelling in de sector cultuurgoederen”, te consulteren op http://www.combuysse.fgov.be.

Aanvragen in verband met cultuurgoederen die sinds 2008 werden ontvangen, worden door mijn diensten systematisch doorgestuurd naar de Programmatorische federale Overheidsdienst Wetenschapsbeleid.

Voor het overige, verwijs ik dan ook naar het antwoord van de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid aan wie de vraag eveneens werd gesteld.