SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2013-2014 Zitting 2013-2014
________________
23 octobre 2013 23 oktober 2013
________________
Question écrite n° 5-10166 Schriftelijke vraag nr. 5-10166

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
________________
L'évolution du métier de dentiste vers un métier en pénurie De evolutie van het beroep van tandarts tot een knelpuntberoep 
________________
dentiste
tandarts
________ ________
23/10/2013Verzending vraag
13/2/2014Antwoord
23/10/2013Verzending vraag
13/2/2014Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-3678 Requalification de : demande d'explications 5-3678
________ ________
Question n° 5-10166 du 23 octobre 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-10166 d.d. 23 oktober 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La Vlaamse Beroepsvereniging voor Tandartsen (VBT) constate que 10 % des dentistes ne sont plus en mesure d'accepter de nouveaux patients : leur clientèle explose et ne peut plus être élargie. Cela s'explique notamment par le vieillissement, un grand nombre de personnes conservant plus longtemps leurs dents, lesquelles doivent recevoir les soins nécessaires. La VBT constate en outre que l'âge moyen des dentistes oscille entre 52 et 55 ans. Cela signifie qu'une pénurie globale risque de s'installer d'ici quelques années. Tout cela amène la VBT à classer le métier de dentiste parmi les métiers en pénurie.

La ministre confirme-t-elle les informations attestant d'une menace de pénurie progressive de dentistes, parce que, d'une part, les demandes de soins augmentent et, d'autre part, la corporation des dentistes est relativement âgée ? La ministre dispose-t-elle de projections donnant un aperçu plus détaillé de la question et annonçant un problème imminent... ou n'y a-t-il aucun risque de pénurie et l'avertissement de la Vlaamse Beroepsvereniging voor Tandartsen, entre autres, n'est-il pas vraiment significatif ? Si la menace est réelle, comment la ministre compte-t-elle résoudre le problème ? Dispose-t-elle d'un plan d'action ? S'est-elle déjà concertée à ce sujet avec les instituts de dentisterie ?

 

De Vlaamse Beroepsvereniging voor Tandartsen stelt vast dat 10% van de tandartsen niet meer bij machte is om nieuwe patiënten aan te nemen: hun praktijk bulkt uit en laat geen ruimte meer voor uitbreiding. Dit heeft o.a. te maken met de vergrijzing, waarbij steeds meer oudere mensen hun eigen tanden behouden, die uiteraard wel de nodige verzorging nodig hebben. Daaraan gekoppeld stelt de VBT vast dat de gemiddelde leeftijd van de tandartsen tussen de 52 en 55 jaar ligt. Dit betekent dat er binnen enkele jaren een cumul van tekorten gaat ontstaan. Dit alles noopt de VBT om het beroep van tandarts als een knelpuntberoep te catalogeren.

Bevestigt de minister de berichten dat er stilaan een tekort aan tandartsen zal dreigen, dit door een combinatie van meer zorgvragen en een relatief oud korps van actieve tandartsen? Beschikt de minister over toekomstscenario's die dit probleem meer gedetailleerd in beeld brengen en met waarschijnlijkheid een nakend probleem kunnen voorspellen… of dreigt er hieromtrent helemaal geen tekort en is de waarschuwing van o.a. de Vlaamse Beroepsvereniging voor Tandartsen niet echt relevant? Indien er toch een probleem zou dreigen, op welke wijze zal de minister hiervoor een oplossing bieden? Beschikt de minister over een actieplan ter zake? Pleegde de minister hieromtrent al overleg met de opleidingen voor tandartsen?

 
Réponse reçue le 13 février 2014 : Antwoord ontvangen op 13 februari 2014 :

Les quotas du contingentement des dentistes sont établis après l’application d’un modèle qui tient compte de nombreux paramètres tel que l’âge, le sexe, le taux de survie, taux d’activité constaté à l’Institut national d'assurance maladie-invalidité (INAMI), de la réduction du temps de travail des nouvelles générations des dentistes, de la consommation en soins par tranche d’âge de la population mais aussi de la prévision par le bureau du Plan de son vieillissement. Le modèle mathématique élaboré reflète toutes les tendances observées dans l’évolution de la population. Chaque effet est analysé pour une tranche d’âge et un sexe spécifique.

Le nombre est choisi afin de maintenir constant le volume de travail actuel des dentistes, c‘est-à-dire le nombre d’équivalents temps plein de dentistes par 10 000 habitants en fonction des besoins en soins observés de la population.

La réalisation de cette planification est suivie annuellement. Le dernier rapport validé en décembre 2012, montre que le nombre de plans de stage introduits en dentisterie depuis 2008 est inférieur aux nombres autorisés, et qu’en trois ans, le déficit cumulé atteint 36 unités en Communauté flamande et 8 en Communauté française. J’en conclus que le nombre de nouveaux dentistes prévu n’est pas atteint, mais facilement récupérable et qu’une pénurie pourrait s’annoncer si les Communautés ne s’autorisent pas quelques dépassements. Les Communautés en sont informées par leurs représentants qui siègent au sein de la Commission de planification offre médicale.

La mise en œuvre des mesures au niveau de la formation pour obtenir les valeurs actées par arrêté royal est de la compétence des Communautés. Il ne m'appartient nullement en tant que ministre fédérale de commenter et critiquer les stratégies des Communautés. Il est à noter que l’on constate ces deux dernières années une augmentation substantielle du nombre d’étudiants inscrits en dentisterie en Fédération Wallonie Bruxelles.

Par ailleurs, le nouveau plan pluriannuel de la Commission de planification prévoit de réaliser le couplage des données du cadastre fédéral avec les données de l’INAMI et de la sécurité sociale, ce qui permettra d’avoir une vue plus précise des dentistes qui sont effectivement actifs en Belgique ainsi que de la hauteur de leur activité et du lieu de cette activité. Dans le cas d’une prévision d’une réelle pénurie, les quotas pourront être adaptés.

Afin d’éviter une situation de pénurie, d’autres leviers peuvent être envisagés.

En ce qui concerne les soins à apporter à la population, un accent a été mis ces dernières années sur la promotion de la prévention dans la population notamment en rendant les soins gratuits chez les enfants de moins de 18 ans. Il y a donc eu aussi une diminution des soins curatifs chez les patients.

La consommation des soins dentaires est en moyenne la plus élevée chez les adolescents. La consommation est près de 40 % plus faible pour les groupes d’âge à partir de 20 ans. Elle augmente légèrement à partir de 50 ans et baisse ensuite fortement chez les personnes plus âgées, dès 70 ans environ. Le vieillissement de la population ne fera pas augmenter la demande de soins dentaires.

La consommation de soins est fortement liée au remboursement des prestations. Des mesures politiques sur ce plan auront un impact sur les futurs modèles de consommation et auront un effet sur la demande.

Par ailleurs, le Conseil national de l’Art dentaire s’est également penché sur la question et m’a récemment remis un avis sur la possibilité de soulager les dentistes des certaines tâches qui pourraient être exécutées par d’autres professionnels sous certaines conditions de formation et de supervision. Il s’agirait d’un assistant en soins bucco-dentaires, qui pourrait exécuter certaines tâches sous la supervision d'un praticien reconnu pour l'exercice de l'art dentaire en Belgique. Cette proposition a été discutée au sein de la Commission de planification.

De quota van de contingentering van tandartsen worden opgesteld na de toepassing van een model dat rekening houdt met een aantal parameters, zoals leeftijd, geslacht, overlevingspercentage, vastgestelde activiteitsgraad bij het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeits-verzekering (RIZIV), de arbeidstijdverkorting van de nieuwe generatie tandartsen, het verbruik van gezondheidszorg per bevolkingsleeftijd, maar ook de voorspelling door het Planbureau van de vergrijzing van de bevolking. Het ontwikkelde wiskundige model weerspiegelt alle evolutietrends van de bevolking. Elk effect wordt voor een specifieke leeftijdsgroep en geslacht geanalyseerd.

Het aantal wordt gekozen om de huidige werkkracht van de tandartsen constant te houden, dat wil zeggen het aantal voltijdse equivalenten tandartsen per 10 000 inwoners volgens de waargenomen zorgbehoeften van de bevolking.

De uitvoering van deze planning wordt jaarlijks opgevolgd. Het laatste goedgekeurde verslag dateert van december 2012 en toont aan dat het aantal ingediende stageplannen voor tandheelkunde sinds 2008 kleiner is dan het toegestane aantal. In drie jaar tijd bereikte het gecumuleerde tekort de Franse Gemeenschap 36 eenheden en in de Vlaamse Gemeenschap 8. Ik concludeer hieruit dat het aantal nieuwe voorziene tandartsen niet wordt gehaald, maar gemakkelijk kan worden gerecupereerd en dat er een tekort zou kunnen ontstaan indien de Gemeenschappen geen overschrijdingen toestaan. De Gemeenschappen worden hierover geïnformeerd door hun vertegenwoordigers die in de Planningscommissie-medisch aanbod zetelen.

De uitvoering van de maatregelen op het vlak van de opleiding om te komen tot de aantallen die door koninklijk besluit zijn bepaald is de verantwoordelijkheid van de Gemeenschappen. Het komt me als federaal minister niet toe om de strategieën van de Gemeenschappen te bespreken en te bekritiseren. Er dient opgemerkt te worden dat er de afgelopen twee jaar sprake is van een aanzienlijke toename van het aantal studenten tandheelkunde in de Federatie Wallonië-Brussel.

Daarnaast voorziet het nieuwe meerjarenplan van de Planningcommissie om gegevens van het federale kadaster te koppelen aan de gegevens van het RIZIV en van de sociale zekerheid, waardoor we een nauwkeuriger beeld zullen kunnen krijgen van de tandartsen die effectief in België actief zijn en van de mate en plaats van activiteit. Indien een werkelijk tekort voorspeld wordt, kunnen de quota aangepast worden.

Om een tekort te voorkomen, kunnen andere hefbomen overwogen worden.

Met betrekking tot de zorgverlening aan de bevolking, werd de afgelopen jaren de nadruk gelegd op de bevordering van de preventie bij de bevolking, waaronder het gratis maken van de zorgen voor -18 jarigen. Zo was er ook een afname van de curatieve zorgen aan patiënten.

Het verbruik van tandheelkundige zorgen is gemiddeld het hoogst bij adolescenten. Het verbruik is ongeveer 40 % lager voor de leeftijdsgroepen vanaf 20 jaar. Het verhoogt lichtjes vanaf 50 jaar en daalt vervolgens scherp bij oudere mensen, vanaf ongeveer 70 jaar. De vergrijzing van de bevolking zal geen verhoging van de vraag naar tandheelkundige zorg met zich meebrengen.

Het zorgverbruik is nauw verbonden aan de terugbetaling van de zorgverstrekking. Beleidsmaatregelen op dit gebied zullen een impact hebben op de toekomstige consumptiepatronen en zullen gevolgen hebben voor de vraag.

Daarnaast heeft de Nationale Raad voor Tandheelkunde deze kwestie ook bestudeerd en mij onlangs een advies gegeven over de mogelijkheid om tandartsen te ontlasten van bepaalde taken die door andere beroepsbeoefenaars en onder bepaalde opleidings- en begeleidingsvoorwaarden uitgevoerd kunnen worden. Het zou gaan om een assistent mond- en tandzorg, die onder het toezicht van een erkende presterende tandarts bepaalde taken zou kunnen uitvoeren. Dit voorstel werd binnen de Planningscommissie besproken.