SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2007-2008 Zitting 2007-2008
________________
22 avril 2008 22 april 2008
________________
Question écrite n° 4-827 Schriftelijke vraag nr. 4-827

de Marie-Hélène Crombé-Berton (MR)

van Marie-Hélène Crombé-Berton (MR)

au vice-premier ministre et ministre des Finances et des Réformes institutionnelles

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën en Institutionele Hervormingen
________________
Administration fiscale - Indivisions transfrontalières franco-belges - Litiges avec le fisc belge Belastingadministratie - Grensoverschrijdende mede-eigendommen Frankrijk-België - Geschillen met de Belgische fiscus 
________________
copropriété
administration fiscale
France
ressortissant de l'UE
partage de la propriété
droit fiscal
mede-eigendom
belastingadministratie
Frankrijk
EU-onderdaan
boedelscheiding
fiscaal recht
________ ________
22/4/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 22/5/2008)
21/5/2008Antwoord
22/4/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 22/5/2008)
21/5/2008Antwoord
________ ________
Question n° 4-827 du 22 avril 2008 : (Question posée en français) Vraag nr. 4-827 d.d. 22 april 2008 : (Vraag gesteld in het Frans)

De nombreux ressortissants français résidant en France sont propriétaires indivisiblement, avec des ressortissants belges résidant en Belgique, de biens immobiliers ou mobiliers situés en Belgique. Ces indivisions résultent souvent de successions.

Il arrive que les individus belges soient en litige (précontentieux ou contentieux) avec le fisc belge. Se pose alors aux ressortissants étrangers non résidant en Belgique (et spécifiquement aux citoyens de la République française) la question de savoir si l’administration fiscale belge peut opérer sur les biens indivis des mesures conservatoires (hypothèques) ou d’exécution, qui ont immanquablement de graves conséquences patrimoniales et financières pour eux, les co-indivisaires étrangers n’ayant aucune dette (même à titre de caution) envers l’État belge.

Par ailleurs, dans l’hypothèse où, sans tenir compte de la loi nationale belge et des traités, des agents de l’administration viendraient opérer les mesures prédécrites en l’absence de justifications légales, quelles sont les sanctions, éventuellement pénales, qui seraient à la disposition des victimes de ces agissements ?

 

Talrijke Franse onderdanen die in Frankrijk wonen, zijn samen met Belgische onderdanen die in België wonen onverdeeld eigenaar van onroerende of roerende goederen die zich in België bevinden. Die onverdeelde eigendommen zijn vaak afkomstig uit erfenissen.

Soms hebben Belgen (precontentieuze of contentieuze) geschillen met de Belgische fiscus. Dan rijst voor de buitenlandse eigenaars die niet in België wonen (specifiek voor de Franse onderdanen) de vraag of de Belgische belastingadministratie bewarende maatregelen (hypotheken) of uitvoeringsmaatregelen mag toepassen op onverdeelde goederen, die onvermijdelijk zware gevolgen hebben voor hun financiële situatie of vermogen, aangezien de buitenlandse mede-eigenaars geen enkele schuld hebben tegenover de Belgische Staat, ook niet als borg.

Op welke, eventueel strafrechtelijke sancties kunnen de slachtoffers van die manipulaties terugvallen als de ambtenaren van de administratie toch dergelijke maatregelen nemen zonder enige wettelijke basis en zonder rekening te houden met de Belgische federale wetgeving en met de verdragen?

 
Réponse reçue le 21 mai 2008 : Antwoord ontvangen op 21 mei 2008 :

Lorsque l'administration fiscale belge est créancière d'un redevable qui possède en indivision un bien meuble en Belgique, elle peut, ne fût-ce qu'à titre conservatoire en cas de litige fiscal, saisir ce bien. Par ailleurs, en cas de saisie-exécution, les autres indivisaires peuvent toujours faire opposition à la vente auprès du juge des saisies (article 1514 du Code judiciaire); si leur copropriété est reconnue, ils peuvent demander la licitation préalable, de sorte que l'administration ne peut plus faire valoir sa créance que sur la part attribuée à son débiteur. Les indivisaires peuvent aussi consentir à la vente et réclamer leur part dans le prix.

Lorsque le bien en indivision est un bien immeuble situé en Belgique, l'inscription de l'hypothèque légale du Trésor peut, en cas notamment de litige fiscal avec un indivisaire, être requise pour les impôts dus par ce dernier; elle ne frappe alors que la part indivise dudit copropriétaire, et non l'autre partie du bien. L'administration peut également, le cas échéant, saisir la part indivise (et uniquement celle-ci) de son débiteur; elle ne peut toutefois la faire vendre avant le partage ou la licitation (article 1561, alinéa 1er, du Code judiciaire), mais elle peut provoquer le partage en vue de substituer à la part indivise de son débiteur un lot en pleine propriété, sauf convention d'indivision conclue entre les copropriétaires antérieurement à la demande en partage ou à l'acte constitutif d'hypothèque.

Ces mesures sont applicables quelle que soit la nationalité des indivisaires. Par conséquent, les agents de l'administration qui mettent en œuvre de telles mesures le font en stricte conformité avec la loi belge.

Wanneer de Belgische fiscale administratie schuldeiser is van een belastingschuldige die in België een roerend goed in onverdeeldheid bezit, kan zij, in geval van fiscale betwisting dit goed in ieder geval ten bewarende titel in beslag nemen. In geval van uitvoerend beslag, kunnen de andere onverdeelde eigenaars bovendien bij de beslagrechter tegen de verkoop verzet doen (artikel 1514 van het Gerechtelijk Wetboek); indien hun mede-eigendom wordt erkend, kunnen zij vooraf de verdeling vragen waardoor de administratie haar schuldvordering enkel nog kan laten gelden op het aan zijn schuldenaar toegekende deel. De onverdeelde eigenaars kunnen ook toestemmen in de verkoop en hun aandeel in de prijs opeisen.

Indien het onverdeelde goed een in België gelegen onroerend goed betreft, kan ondermeer in geval van fiscale betwisting met een onverdeelde eigenaar, de inschrijving van de wettelijke hypotheek van de Schatkist zich opdringen voor de belastingen verschuldigd door deze laatste; de inschrijving gebeurt dan enkel op het onverdeelde aandeel van voornoemde mede-eigenaar en niet op het andere gedeelte van het goed. De administratie kan, in voorkomend geval, eveneens beslag leggen op het onverdeelde aandeel (en alleen op dit) van zijn schuldenaar; zij kan het niet laten verkopen vóór de verdeling of de veiling (artikel 1561, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek), maar kan de verdeling uitlokken teneinde het onverdeelde aandeel van haar schuldenaar om te zetten in een kavel in volle eigendom, behoudens de overeenkomst van onverdeeldheid die is gesloten tussen de mede-eigenaars vóór het verzoek of vóór de akte tot vestiging van de hypotheek.

Deze maatregelen zijn van toepassing ongeacht de nationaliteit van de mede-eigenaars. De ambtenaren van de administratie, die dergelijke maatregelen nemen, handelen bijgevolg absoluut conform de Belgische wet.