SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2007-2008 Zitting 2007-2008
________________
3 avril 2008 3 april 2008
________________
Question écrite n° 4-647 Schriftelijke vraag nr. 4-647

de Martine Taelman (Open Vld)

van Martine Taelman (Open Vld)

à la ministre des PME, des Indépendants, de l'Agriculture et de la Politique scientifique

aan de minister van KMO's, Zelfstandigen, Landbouw en Wetenschapsbeleid
________________
Unesco - Patrimoine culturel mondial - Cuisine belge Unesco - Wereldcultuurerfgoed - Belgische keuken 
________________
Unesco
patrimoine culturel
protection du patrimoine
aliment préparé
production artisanale
appellation d'origine
Unesco
cultureel erfgoed
bescherming van het erfgoed
klaargemaakt gerecht
ambachtelijke productie
aanduiding van herkomst
________ ________
3/4/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/5/2008)
9/5/2008Antwoord
3/4/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/5/2008)
9/5/2008Antwoord
________ ________
Herindiening van : schriftelijke vraag 4-491 Herindiening van : schriftelijke vraag 4-491
________ ________
Question n° 4-647 du 3 avril 2008 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-647 d.d. 3 april 2008 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le Président français Sarkosy a annoncé le 24 février 2007 qu’en 2009, la France serait le premier pays à introduire une demande auprès de l’Unesco pour faire inscrire la cuisine française au titre de patrimoine culturel mondial. L’Unesco examine en effet la possibilité, pour les pays, de faire inscrire leur patrimoine immatériel sur la liste du patrimoine culturel mondial.

Mes questions sont donc les suivantes :

1. La ministre envisage-t-elle, de la même manière, d’introduire une demande auprès de l’Unesco pour que notre cuisine belge soit inscrite sur la liste du patrimoine culturel mondial ? Travaille-t-elle déjà à la confection d’ un dossier concret ? Quel calendrier a-t-elle prévu ?

2. Dans l’affirmative, songe-t-elle plus particulièrement à certains plats typiquement belges (moules belges, frites, pralines, chocolat, bières d’abbaye, bière belge en général, chicons belges, choux de Bruxelles, fromages belges, plats de viande, …) ?

3. Songe-t-elle à d’autres biens immatériels pour lesquels la Belgique pourrait déposer un dossier ?

 

De Franse president Sarkozy kondigde op 24 februari 2007 aan dat Frankrijk in 2009 als eerste land bij de Unesco een aanvraag zal indienen om de Franse keuken als wereldcultuurerfgoed te erkennen. Unesco werkt immers aan de mogelijkheid voor landen om immaterieel erfgoed ook te erkennen als werelderfgoed.

Vandaar mijn vragen:

1. Heeft de geachte minister gelijkaardige plannen om een aanvraag in te dienen bij de Unesco om onze Belgische keuken als wereldcultuurerfgoed te erkennen? Is zij reeds bezig met het opmaken van een concreet dossier? Welke timing wenst zij te hanteren?

2. Zo ja, denkt zij specifiek aan bepaalde typisch Belgische gerechten (Belgische mosselen, frieten, pralines, chocolade, abdijbieren, Belgisch bier in het algemeen, Belgisch witloof, spruiten, Belgische kazen, vleesgerechten, …)?

3. Denkt zij nog aan andere immateriële zaken waarvoor België een dossier kan indienen?

 
Réponse reçue le 9 mai 2008 : Antwoord ontvangen op 9 mei 2008 :

La démarche initiée par le président français Nicolas Sarkozy relativement à une demande de classement de la cuisine française comme patrimoine immatériel de l'Humanité par l'Unesco participe à la volonté de reconnaissance de nombre de « biens » immatériels qui caractérisent l'Humanité. Cette logique multilatérale concerne très largement le domaine culturel et nous en avons connu en Belgique des exemples récents. Elle vise, pour rappel, à un classement d'un patrimoine exceptionnel qui doit répondre à des critères déterminés.

Les pratiques, traditions et créations culinaires constituent à l'évidence un héritage et un patrimoine important qui caractérise souvent des régions, des pays, des cultures et des sociétés. Il n'est dès lors pas étonnant de voir apparaître une initiative comme celle de la France, très rapidement suivie d'ailleurs par d'autres. Cette démarche implique également de déterminer avec précision les contours du patrimoine immatériel que l'on souhaite voir reconnu et classé. Travail qui ne doit pas être sous-estimé.

Vous souhaitez connaître les démarches entreprises pour faire reconnaître la cuisine belge comme patrimoine immatériel par l'Unesco.

Pour vous répondre, cette question n'a pas encore été posée au niveau belge. Et au-delà de l'opportunité de mener une telle démarche et sur quelle base, au-delà de la question de savoir comment qualifier avec précision le patrimoine immatériel que l'on souhaite voir classé et quelle est la probabilité de voir cette démarche accueillie favorablement, se pose également la question des modalités de mise en œuvre d'une telle démarche en particulier au regard de la complexe répartition des compétences en Belgique. Une telle démarche doit être le résultat d'une très large réflexion.

Toute démarche isolée en ce sens eût donc été à la fois prématurée et inappropriée. Votre dernière question mérite en tout cas une attention particulière en ce que, à côté des biens matériels et immatériels relevant manifestement des compétences des régions et communautés et que ces dernières souhaiteraient voir reconnus comme patrimoine de l'Humanité, il existe sans aucun doute un patrimoine commun des Belges, notamment immatériel, par rapport auquel une réflexion pourrait être menée pour déterminer ce qui pourrait faire l'objet d'une demande de classement par l'Unesco. Et dans ce cas, l'État fédéral a tout son rôle à jouer. En tant que ministre de la Politique scientifique en charge d'un département dont le patrimoine scientifique, culturel et historique est très important, je suis évidemment prête à participer à cette réflexion le moment venu.

De stappen die de Franse president Nicolas Sarkozy gezet heeft in verband met een vraag tot klassering van de Franse keuken als Wereldcultuurerfgoed door de Unesco maakt deel uit van de wil tot erkenning van een aantal onstoffelijke, niet-materiële « goederen » die karakteristiek zijn voor de Mensheid. Deze multilaterale logica bestrijkt de brede waaier van het cultureel domein en in België hebben we recent enkele voorbeelden gekend. Deze erkenning als uitzonderlijk erfgoed door de Unesco moet aan welbepaalde criteria beantwoorden.

Culinaire praktijken, tradities en creaties vormen vanzelfsprekend een belangrijke erfenis en een belangrijk erfgoed dat dikwijls typisch is voor een streek, een land en gemeenschappen. Het is dan ook niet verwonderlijk een initiatief als dat van Frankrijk te zien opduiken, trouwens snel gevolgd door andere. Die stap veronderstelt ook dat het niet-materieel goed dat men wil laten erkennen en klasseren nauwkeurig afgebakend wordt. Dit werk mag zeker niet onderschat worden.

U wilt weten welke stappen ondernomen werden om de Belgische keuken door de Unesco als werelderfgoed te laten erkennen.

Deze vraag was op Belgisch vlak nog niet aan de orde. En afgezien van de opportuniteit om die stap te zetten, en op welke basis, afgezien van de vraag hoe het onstoffelijk erfgoed dat men wil laten klasseren precies afgebakend moet worden en hoeveel kans er is dat die vraag positief zal onthaald worden, stelt zich ook nog de vraag van de uitwerkingsmodaliteiten van dergelijke aanvraag, meer bepaald in het licht van de complexe verdeling van de bevoegdheden in België. Dergelijke aanvraag moet grondig overwogen en gewikt worden.

Elke geïsoleerde actie in die richting was dus zowel voorbarig als ongepast. Uw laatste vraag verdient in alle geval bijzondere aandacht voor wat, afgezien van de materiële en niet-materiële goederen die duidelijk onder de bevoegdheid van de gewesten en de gemeenschappen vallen die ze als Werelderfgoed zouden willen laten erkennen, bestaat er zeker en vast een erfgoed dat van alle Belgen is, en ook nog onstoffelijk, waarover grondig kan nagedacht worden om voorgesteld te worden voor klassering door de Unesco. En in dat geval moet de Federale Staat natuurlijk haar rol spelen. Als minister van Wetenschapsbeleid verantwoordelijk voor een departement met een belangrijk wetenschappelijk, cultureel en historisch erfgoed, ben ik natuurlijk bereid om, op het geschikte moment, aan dat beraad deel te nemen.