SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2009-2010 Zitting 2009-2010
________________
22 octobre 2009 22 oktober 2009
________________
Question écrite n° 4-4814 Schriftelijke vraag nr. 4-4814

de Wouter Beke (CD&V)

van Wouter Beke (CD&V)

au vice-premier ministre et ministre des Finances et des Réformes institutionnelles

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën en Institutionele Hervormingen
________________
Vente à découvert - Interdiction permanente - Initiatives législatives Shortselling - Permanent verbod - Wetgevende initiatieven 
________________
abus de marché
capitaux spéculatifs
action financière
crise monétaire
Financial Services and Markets Authority
régulation des transactions
Bourse des valeurs
marktmisbruik
speculatiekapitaal
aandeel
monetaire crisis
Financial Services and Markets Authority
regeling van transacties
effectenbeurs
________ ________
22/10/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 27/11/2009)
3/11/2009Antwoord
22/10/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 27/11/2009)
3/11/2009Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 4-1055 Requalification de : demande d'explications 4-1055
________ ________
Question n° 4-4814 du 22 octobre 2009 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-4814 d.d. 22 oktober 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

À l'article 25, §1er, 5° de la loi du 2 août 2002 relative à la surveillance du secteur financier et aux services financiers, il est disposé  : « Il est interdit à toute personne de commettre d'autres actes, définis par le Roi sur avis de la Commission bancaire, financière et des assurances(CBFA), qui entravent ou perturbent ou sont susceptibles d'entraver ou de perturber le bon fonctionnement, l'intégrité et la transparence du marché. »

Dans le contexte de cette disposition, l'an dernier, au plus fort de la tempête financière que notre pays a essuyée, on a promulgué un arrêté royal pour instaurer une interdiction temporaire des transactions à découvert (Arrêté royal du 23 septembre 2008 déterminant certains actes constitutifs d'abus de marché). La mesure, qui s'appliquait pendant trois mois, pouvait être prolongée par le ministre des Finances. Cette mesure a déjà été prolongée à trois reprises au moment de la rédaction de cette question, le 21 septembre 2009.

Vendre à découvert est une technique spéculative qui consiste à vendre des effets qu'on ne possède pas pour profiter d'une baisse des cours et d'acheter ces actions plus tard à un cours inférieur. À l'occasion de la crise financière, plusieurs organismes nationaux de contrôle, dont la CBFA, ont décidé d'une interdiction temporaire de la vente à découvert d'actions sur Euronext-Bruxelles. Vendre à découvert c'est vendre des effets que l'on ne peut livrer. La spéculation énorme sur une baisse du cours de certaines actions d'entreprises peut conduire dans un marché sous pression à faire baisser rapidement la confiance dans ces entreprises. La technique des transactions à découvert, où l'on spécule sur la baisse des cours dans un marché où la confiance est absente, entre autres, à cause de diverses fausses rumeurs, peut avoir une influence sur les cours.

Dans d'autres pays aussi, entre autres aux Pays-Bas, en Allemagne, en Grande-Bretagne, en France, en Irlande et aux États-Unis, on a imposé une interdiction temporaire des transactions à découvert.

Aux États-Unis, la Securities and Exchange Commission (SEC) a même très récemment interdit de manière permanente les transactions à découvert. Les vendeurs à découvert doivent prouver qu'ils peuvent livrer les actions dans les trois jours. Cette obligation a conduit à ce que le nombre de « défauts de livraison » (Fail-to-deliver), constatés lorsque les actions ne sont pas livrées ou ne sont pas livrées dans les temps, a sérieusement baissé.

La commission parlementaire spéciale sur la crise financière et bancaire s'est prononcée elle aussi sur la technique de vente à découvert, entre autres choses sur le plan du contrôle et sur l'interdiction des ventes à découvert d'actions d'entreprises « systémiques », indispensables au fonctionnement du système.

Pour ces raisons,j'aimerais obtenir une réponse aux questions que voici :

1.) Quel est le point de vue du ministre sur une interdiction permanente des transactions à découvert ? L'interdiction permanente de la vente à découvert a-t-elle également été introduite en Belgique ?

2.) Qu'en pense la CBFA, dont il est le ministre de tutelle ?

3.) Des voix se lèvent au sein du gouvernement favorables à l'imposition de ces ventes à découvert. Qu'en pense le ministre ?

4.) Le ministre est-il disposé à appliquer les recommandations de la commission parlementaire spéciale et à prendre une initiative législative ? Dans l'affirmative, dans quel délai pouvons attendre cette initiative ? Quelle est l'opinion du ministre sur les différentes recommandations concrètes ?

 

Artikel 25, § 1, 5°, van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten voorziet het volgende: " het is aan eenieder verboden andere handelingen te stellen, bepaald door de Koning op advies van de Comissie voor het bank-, financie- en assurantiewezen (CBFA), die de goede werking, de integriteit en de transparantie van de markt belemmeren of verstoren of dit kunnen doen. "

In het kader van deze bepaling werd vorig jaar, ik het oog van de financiële storm die door ons land raasde, een koninklijk besluit uitgevaardigd om een tijdelijk verbod op naked shortselling in te voeren (koninklijk besluit van 23 september 2008 tot vaststelling van de bepaalde handelingen die marktmisbruik uitmaken). De maatregel, die goed was voor drie maanden, kan door de minister van Financiën worden verlengd. De maatregel werd reeds tot driemaal toe verlengd en geldt op het moment van de redactie van deze vraag tot 21 september 2009.

Shortselling of short gaan is een speculatieve techniek voor het verkopen van effecten die men niet in bezit heeft, om zo te kunnen profiteren van een daling van de beurskoers en de aandelen later aan een lagere koers opnieuw in te kopen. Naar aanleiding van de financiële crisis beslisten verschillende nationale toezichthouders, waaronder de CBFA, om een tijdelijk verbod op " ongedekt " of " naked shortselling " van financiële aandelen in te voeren op Euronext Brussel. Ongedekte shortselling is short gaan zonder de effecten effectief te kunnen leveren. Het massaal speculeren op een koersdaling van bepaalde aandelen van ondernemingen kan er in een gestresseerde markt toe leiden dat het vertrouwen in deze ondernemingen snel afneemt. De techniek van shortselling, waarbij gespeculeerd wordt op een koersdaling, kan in een markt waar het vertrouwen zoek is, onder andere door allerlei valse geruchten, de koersdaling gaan beïnvloeden.

Ook andere landen, zoals onder andere Nederland, Duitsland, Groot-Brittanië, Frankrijk, Ierland en de Verenigde Staten stelden voorheen reeds een tijdelijk verbod op naked shortselling in.

In de Verenigde Staten voerde de SEC (Securities and Exchange Commission) vrij recent zelfs een permanent verbod in op naked shortselling. De shortsellers moeten er het bewijs kunnen verstrekken dat ze binnen de drie dagen de aandelen kunnen leveren. Deze verplichting heeft ertoe geleid dat de " fail-to-delivers ", waarbij aandelen niet of niet tijdig geleverd kunnen worden, sterk zijn gedaald.

Ook de bijzondere parlementaire commissie voor de Financiële en bankencrisis sprak zich uit over de techniek van shortselling, onder meer op het vlak van controle en een verbod op shortselling van systeemondernemingen.

Om deze redenen had ik graag een antwoord gekregen op de volgende vragen:

1.) Wat is het standpunt van de geachte minister betreffende een permanent verbod op naked shortselling? Wordt er in België ook een permanent verbod ingevoerd op naked shortselling?

2.) Wat is het standpunt van de CBFA, waarvan hij de voogdijminister is, hierover?

3.) Er gaan bepaalde stemmen op binnen de regering om de techniek van shortselling te gaan belasten. Wat is zijn visie hierover?

4.) Is hij bereid de aanbevelingen van de bijzondere parlementaire commissie uit te voeren en een wetgevend initiatief te nemen? Zo ja, op welke termijn mogen we dit verwachten? Wat is zijn standpunt met betrekking tot de verschillende concrete aanbevelingen?

 
Réponse reçue le 3 novembre 2009 : Antwoord ontvangen op 3 november 2009 :

1) La Belgique maintient actuellement l’interdiction de « naked short selling » (vente à découvert à nu) dans le chef des « organismes financiers » (financials). Un équilibre devra être recherché à plus long terme au niveau européen entre les avantages du « short selling » dans les marchés normalisés (liquidité accrue, ce qui est à l’avantage des investisseurs) et les abus qui peuvent l’accompagner. De même, un dispositif permettant aux autorités compétentes de prendre des mesures d’urgence en cas de distorsion du marché devra être instauré.

2) Jusqu’à nouvel ordre, la préférence est accordée à la concertation au niveau européen. Le réseau européen des régulateurs des marchés de valeurs mobilières (CERVM) a constitué une « task force » spécifique réunissant un nombre restreint de contrôleurs qui travaillent à l’élaboration d’une proposition qui sera déposée à la Commission européenne. La CBFA est un membre actif de cette « task force ». Le CERVM a accordé la priorité à l’élaboration d’une proposition visant à renforcer la transparence des positions à découvert importantes. Une consultation a été organisée récemment à ce sujet et l’intention est de déposer une proposition définitive à la Commission européenne pour la fin de l’année. Il n’est pas exclu que l’on continue à travailler à une autre réglementation en la matière par la suite, comme par exemple l’élaboration de règles visant à renforcer la discipline en matière de dénouement (« settlement discipline »).

3) Il n’y a aucun lien objectif entre la pratique du « short selling » et un impôt. Il faut également tenir compte de l’internationalisation des marchés et du fait qu’une part substantielle du commerce provient de l’étranger ou peut être délocalisée vers des SMN (système multilatéral de négociation) (plateformes commerciales non réglementées) établies à l’étranger.

Comme indiqué dans la question précédente, les mesures envisagées actuellement visent à renforcer la transparence. Elles pourraient avoir un effet dissuasif ou modérateur (étant donné que les « shorters » doivent se prémunir contre le marché à un certain moment) et la « settlement discipline » pourrait s’en trouver améliorée.

4) Le gouvernement a déjà déclaré précédemment qu’il souhaite donner suite aux recommandations de la commission spéciale ; entre temps, des initiatives législatives sont en préparation à cet effet.

1) In België werd momenteel het verbod op naked short selling van de 'financials' behouden. Op langere termijn zal, in Europees verband, een passend evenwicht moeten worden gezocht tussen de voordelen van short selling in genormaliseerde markten (een verhoogde liquiditeit, hetgeen de beleggers ten goede komt) en de misbruiken die ermee gepaard kunnen gaan. Tevens moet een dispositief worden ingesteld waardoor de bevoegde overheden noodmaatregelen kunnen nemen in geval van marktverstoring.

2) Tot nader order wordt de voorkeur gegeven aan overleg op Europees niveau. Het netwerk van Europese effectentoezichthouders CESR heeft een specifieke task force opgericht waar een beperkt aantal toezichthouders werken aan een voorstel dat bij de Europese Commissie zal worden ingediend. De CBFA is een actief lid van deze ‘task force’. CESR heeft voorrang gegeven aan de uitwerking van een voorstel om de transparantie over grote short posities te vergroten. Recent is hierover een consultatieronde gehouden, en het is de bedoeling dat voor het jaareinde een definitief voorstel naar de Europese Commissie gaat. Het is niet uitgesloten dat daarna nog verder wordt gewerkt aan andere reglementering ter zake, zoals bijvoorbeeld regels ter verstrenging van de zogenaamde 'settlement discipline'.

3) Er is geen objectief verband tussen de praktijk van short selling en een belasting. Voorts moet rekening worden gehouden met de internationalisatie van de markten en het feit dat een groot deel van de handel vanuit het buitenland gebeurt of gedelocaliseerd kan worden naar MTF's (niet-gereglementeerde handelsplatformen) die in de buurlanden gevestigd zijn.

Zoals bij de vorige vraag aangehaald, hebben de maatregelen die momenteel worden overwogen, tot doel de transparantie te verhogen. Dit zou op zich een ontradend of matigend effect kunnen hebben (vermits de shorters zich op een bepaald moment moeten indekken op de markt) en de 'settlement discipline' kunnen verbeteren.

4) De regering heeft eerder al aangegeven dat zij wenst gevolg te geven aan de aanbevelingen van de bijzondere commissie; wetgevende initiatieven daartoe zijn inmiddels in voorbereiding.