SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2008-2009 Zitting 2008-2009
________________
7 octobre 2009 7 oktober 2009
________________
Question écrite n° 4-4710 Schriftelijke vraag nr. 4-4710

de Anke Van dermeersch (Vlaams Belang)

van Anke Van dermeersch (Vlaams Belang)

au ministre du Climat et de l'Energie

aan de minister van Klimaat en Energie
________________
Plan climat - Observations de la Cour des comptes - Lacunes importantes - Mesures Klimaatplan - Opmerkingen van het Rekenhof - Grote lacunes - Maatregelen 
________________
réduction des émissions de gaz
effet de serre atmosphérique
Cour des comptes (Belgique)
planification économique
réchauffement climatique
politique de l'environnement
Protocole de Kyoto
vermindering van gasemissie
broeikaseffect
Rekenhof (België)
economische planning
opwarming van het klimaat
milieubeleid
Protocol van Kyoto
________ ________
7/10/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 5/11/2009)
12/11/2009Antwoord
7/10/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 5/11/2009)
12/11/2009Antwoord
________ ________
Question n° 4-4710 du 7 octobre 2009 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-4710 d.d. 7 oktober 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Dans le document intitulé «  Mise en oeuvre du protocole de Kyoto », la Cour de comptes émet une critique très vive sur l'absence d'un véritable plan pour le climat. « Un plan suppose la définition d’objectifs précis, la description d’instruments pour atteindre cet objectif, un calendrier, un budget, la désignation des responsables (répartition des tâches et coordination) et la définition d’indicateurs afin de suivre la mise en oeuvre et les résultats. Un plan est donc considéré comme un instrument de gestion, pour piloter et coordonner la réalisation. », écrit la Cour des comptes; elle ajoute en outre: « Une brève énumération de mesures ne constitue pas un plan. »

En ce sens, la Cour des comptes affirme que le soi-disant Plan climat fédéral n'est absolument pas un plan. La Cour souligne que le Plan climat national ne répond pas aux normes d'un tel plan et qu'il n'est en aucun cas un instrument de gestion. « L'évaluation interrégionale prévue en collaboration avec la Commission nationale du climat » n'avait pas été réalisée à la clôture du document. Les « communications nationales » ne comportent aucune évaluation ni de la mise en oeuvre ni des effets des mesures pour le climat. Cela vaut également pour l' « Inventaire des gaz à effet de serre ». Le « Plan fédéral de développement durable 2004-2008 » est, selon les critères de la Cour des comptes, un véritable plan mais il a d'autres fins et ce n'est pas un plan « climat », c'est tout aussi vrai pour le « Plan d’action national pour l’efficacité énergétique (2008-2010) ». Le rapport annuel de la Commission interdépartementale sur le développement durable ne contient, selon la Cour, qu'une information très incomplète et qui ne concerne que la mise en oeuvre de certaines dispositions et non leurs effets. Le rapport bisannuel du Bureau du plan ne contient que de l'information sur la mise en oeuvre de l'ensemble du paquet de mesures mais aucune évaluation de la mise en oeuvre et des effets de mesures particulières pour le climat.

1. Quelles sont les dispositions que le ministre a déjà prises pour établir un véritable plan « climat » qui réponde aux critères de la Cour des comptes ?

2. Y a t-il eu une adaptation sur le plan du contenu d'un, de quelques-uns ou de l'ensemble des plans, registres et évaluations cités de sorte qu'ils puissent servir comme instruments d'évaluation, de suivi et d'adaptation des mesures prises ? Si c'est le cas, lesquels ?

 

In het document “Uitvoering van het Kyoto Protocol” levert het Rekenhof zeer scherpe kritiek op het uitblijven van een echt klimaatplan. “Een plan impliceert het bepalen van duidelijke doelstellingen, het beschrijven van instrumenten om deze doelstelling te bereiken, een timing, een budget, het toewijzen van verantwoordelijkheden (taakverdeling en coördinatie) en het bepalen van indicatoren om de implementatie en effecten op te volgen. Een plan wordt hier dus bekeken als een beheersinstrument, om de uitvoering aan te sturen en te coördineren”, schrijft het Rekenhof, en het voegt er ten overvloede aan toe: “ Een lijstje met maatregelen is geen plan.”

In die zin stelt het Rekenhof dat het zogenaamde Federaal klimaatplan helemaal geen plan is. Bij het Nationaal klimaatplan merkt het Hof op dat het niet beantwoordt aan de normen voor een plan en dat het geen sturingsinstrument is. De “Evaluatie interregionale samenwerking door de Nationale Klimaatcommissie” was bij het afsluiten van het document nog niet uitgevoerd. De “Nationale Mededelingen” bevatten geen evaluatie van de uitvoering en de effecten van de klimaatmaatregelen. Hetzelfde geldt voor de “Broeikasgasinventarissen”. Het “Plan duurzame ontwikkeling 2004-2008” is wel een echt plan volgens de criteria van het Hof, maar het heeft een eigen finaliteit en het is géén klimaatplan, evenmin als het “Nationaal actieplan energie-efficiëntie 2008-2010.” Het jaarlijks rapport van de Interdepartementale Commissie Duurzame Ontwikkeling bevat volgens het Hof ook slechts zeer onvolledige informatie, en dan nog alleen over de uitvoering van sommige maatregelen, niet over de effecten. Het tweejaarlijks rapport van het Planbureau bevat alleen informatie over de uitvoering van het gehele pakket maatregelen, maar helemaal geen evaluatie van de uitvoering en de effecten van aparte klimaatmaatregelen.

1.Welke maatregelen heeft de geachte minister reeds genomen om een echt klimaatplan op te stellen, dat beantwoordt aan de criteria van het Rekenhof?

2.Worden daarbij in het bijzonder één, enkele of alle genoemde plannen, registers en evaluaties inhoudelijk aangepast zodat zij bruikbare instrumenten worden voor de evaluatie, opvolging en bijsturing van de genomen maatregelen? Zo ja, welke?

 
Réponse reçue le 12 novembre 2009 : Antwoord ontvangen op 12 november 2009 :

La version actuelle du Plan national Climat repose, en effet principalement, sur un inventaire des politiques et mesures entreprises par l’État fédéral et chacune des entités fédérées. L’intitulé du plan, tel qu’adopté par le gouvernement, reflète d’ailleurs cette réalité : « Plan national Climat de la Belgique 2009-2012 : Inventaire des mesures et état des lieux au 31 décembre 2008 ».

Dans le cadre des travaux de la Commission nationale Climat, il est prévu d’évaluer les mesures qui composent ce Plan et de le réviser dans le courant de l’année 2010. Le développement du Plan national Climat étant un exercice national, il est nécessaire que chaque entité y contribue activement, dans un esprit de coopération, avec l’objectif de parvenir à une intégration optimale des différentes actions du plan. La recherche de cette cohérence des diverses actions menées est précisément l’un des moteurs de l’initiative législative que je compte prendre prochainement, dont l’un des objectifs est de renforcer l’intégration, la planification et l’évaluation de l’ensemble des mesures du Plan national Climat.

Au niveau fédéral, je partage l’analyse de la Cour des comptes et l’avis du Conseil fédéral pour un développement durable, et je m’engage à faire le nécessaire afin que les diverses mesures prises au niveau fédéral soient mieux intégrées, évaluées et adaptées, dans le cadre d’un véritable Plan fédéral Climat. Cela implique une bonne articulation des diverses responsabilités au sein des différents départements fédéraux concernés, et une implication active de leur part. Le Plan fédéral Climat devra être articulé autour des objectifs du paquet énergie-climat européen et devra porter au minimum jusqu’à l’horizon 2020. En plus des objectifs de réduction des émissions de gaz à effet de serre, il tiendra compte de nos engagements en matière d’énergies renouvelables et d’efficacité énergétique.

Une étape préliminaire est l’évaluation de l’effet des politiques et mesures fédérales existantes. Il y a plus d’un an, j’ai demandé à mon administration d’évaluer les politiques et mesures fédérales pour la période 2008-2012. Une taskforce fédérale, composée de représentants des cabinets et administrations concernées, a été mise sur pied afin d’impliquer tous les acteurs concernés dans cet exercice. Avec l’aide de consultants externes, une méthodologie transparente a été développée et l'impact des mesures fédérales du Plan national Climat ont été évaluées. Cet exercice, loin d’être figé, repose sur un processus dynamique qui implique une révision annuelle accompagnée d’une évaluation ex post des données. Les résultats de ces travaux d’évaluation ont été proposés dans le cadre de la Taskforce fédérale et sont actuellement partagés avec les régions pour aboutir, à terme, à une harmonisation méthodologique de l’évaluation dans le cadre national.

De huidige versie van het Nationaal Klimaatplan is immers voornamelijk gebaseerd op een inventaris van de maatregelen van de federale Staat en elk van de deelgebieden. Dit komt overigens tot uiting in de titel van het plan, zoals goedgekeurd door de regering: “Nationaal Klimaatplan van België 2009-2012: Inventaris van de maatregelen en stand van zaken op 31 december 2008”.

In het kader van de werkzaamheden van de Nationale Klimaatcommissie is er voorzien om de maatregelen uit dit Plan te evalueren en het Plan opnieuw te bekijken in de loop van het jaar 2010. Aangezien de uitwerking van het Nationaal Klimaatplan een nationale oefening is, is het noodzakelijk dat elk deelgebied een actieve bijdrage eraan levert, in een geest van samenwerking, met de bedoeling te komen tot een optimale integratie van de verschillende acties van het plan. Het zoeken naar deze coherentie tussen de verschillende acties is precies een van de motoren voor het wetgevend initiatief dat ik binnenkort wil nemen, met als een van de doelstellingen het versterken van de integratie, de planning en de evaluatie van alle maatregelen uit het Nationaal Klimaatplan.

Op federaal niveau sluit ik mij aan bij de analyse van het Rekenhof en het advies van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling, en ik verbind mij ertoe het nodige te doen om de verschillende maatregelen die op federaal niveau genomen zijn, beter te integreren, te evalueren en aan te passen, in het kader van een echt Federaal Klimaatplan. Dit impliceert een goede vervlechting van de verschillende verantwoordelijkheden binnen de verschillende betrokken federale departementen, en een actieve betrokkenheid van hun kant. Het Federaal Klimaatplan zal opgebouwd moeten zijn rond de doelstellingen van het Europese klimaat/energie-pakket en zal op zijn minst moeten lopen tot 2020. Naast de reductiedoelstellingen voor broeikasgasemissies zal in dat plan ook rekening gehouden worden met onze verbintenissen inzake hernieuwbare energie en energie-efficiëntie.

Een voorbereidende stap is de evaluatie van het effect van de bestaande federale maatregelen. Meer dan een jaar geleden heb ik mijn administratie verzocht de federale maatregelen voor de periode 2008-2012 te evalueren. Er werd een federale taskforce opgericht, bestaande uit vertegenwoordigers van de betrokken administraties en kabinetten, teneinde alle betrokken actoren bij deze oefening te betrekken. Met de hulp van externe consultants werd een doorzichtige methodologie uitgewerkt en werd de impact van de federale maatregelen uit het Nationaal Klimaatplan geëvalueerd. Dit is geen stilstaande oefening, maar een oefening die berust op een dynamisch proces met een jaarlijkse herziening en een ex post evaluatie van de gegevens. De resultaten van deze evaluatiewerkzaamheden werden voorgesteld in het kader van de federale Taskforce en worden momenteel uitgewisseld met de gewesten om op termijn te komen tot een methodologische harmonisering van de evaluatie op nationaal niveau.