| SÉNAT DE BELGIQUE | BELGISCHE SENAAT | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Session 2008-2009 | Zitting 2008-2009 | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| 30 septembre 2009 | 30 september 2009 | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Question écrite n° 4-4634 | Schriftelijke vraag nr. 4-4634 | ||||||||
de Christine Defraigne (MR) |
van Christine Defraigne (MR) |
||||||||
au ministre de la Coopération au développement |
aan de minister van Ontwikkelingssamenwerking |
||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Objectifs du Millénaire (ODM) - Réalisation en 2015 - Craintes - Conférence des Nations unies sur le commerce et le développement (CNUCED) - Rapport | Millenniumdoelstellingen (MDG's) - Verwezenlijking in 2015 - Vrees - Conferentie van de Verenigde Naties inzake Handel en Ontwikkeling (UNCTAD) - Rapport | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| aide au développement Conférence des Nations unies sur le commerce et le développement pauvreté Afrique relation Nord-Sud Afrique subsaharienne |
ontwikkelingshulp Conferentie van de Verenigde Naties voor handel en ontwikkeling armoede Afrika Noord-Zuidbetrekking Afrika ten zuiden van de Sahara |
||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
|
|
||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Question n° 4-4634 du 30 septembre 2009 : (Question posée en français) | Vraag nr. 4-4634 d.d. 30 september 2009 : (Vraag gesteld in het Frans) | ||||||||
Bien que l'aide au développement ait atteint un niveau record en 2008, il manque encore 35 milliards de dollars par an aux contributions des donateurs par rapport à leurs promesses faites en 2005 à propos des flux annuels d'aide par le Groupe des huit (G8) à Gleneagles, et 20 milliards de dollars par an sur l'aide à l'Afrique, d'après les estimations des Nations unies. Les récentes crises financières et alimentaires d'une part, et l'impact continu des changements climatiques d'autre part, sont les facteurs entravant la réalisation des Objectifs du Millénaire (ODM). Le cri d'alarme de la Conférence des Nations unies sur le commerce et le développement (CNUCED) cible l'Afrique où l'organisation estime que l'objectif de réduction de la pauvreté est devenu quasi impossible à atteindre. Je voudrais connaître l'analyse que vous faites du dernier rapport de la CNUCED : ses conclusions corroborent-elles votre propre analyse de la situation que vous constatez sur le terrain et les chiffres en votre possession ? Face à cet échec de la communauté internationale, je voudrais savoir quelles sont les pistes à explorer pour néanmoins diminuer la pauvreté dans le monde et comment tenir les engagements financiers du G8 ? Faut-il reporter la date de 2015 à 2020 pour atteindre les objectifs fixés par les ODM ? Que peut-on encore atteindre comme cibles réalistes d'ici 2015 ? Atteindre les ODM en 2015 est un des éléments structurants de notre coopération au développement. Faut-il revenir sur un certain nombre de programmes ou au contraire en intensifier la réalisation ? |
Hoewel de ontwikkelingssamenwerking in 2008 een recordhoogte bereikt heeft, geven de donorlanden volgens de ramingen van de Verenigde Naties jaarlijks nog 35 miljard dollar minder dan ze in 2005 beloofd hadden naar aanleiding van de door de G8 in Gleneagles beloofde jaarlijkse financiële hulp en 20 miljard dollar per jaar voor de hulp aan Afrika. De recente financiële en voedselcrisissen en het voortdurende effect van de klimaatverandering zijn factoren die de verwezenlijking van de Millenniumdoelstellingen (MDG's) in de weg staan. De alarmkreet van de Conferentie van de Verenigde Naties inzake Handel en Ontwikkeling (UNCTAD) is vooral bedoeld voor Afrika. De organisatie is van oordeel dat de doelstelling om de armoede er terug te dringen, haast onmogelijk kan worden gerealiseerd. Wat denkt u van het laatste UNCTAD-rapport? Bevestigen de conclusies van dat rapport uw eigen analyse van de situatie die u op het terrein vaststelt en de cijfers waarover u beschikt? Ten aanzien van die mislukking van de internationale gemeenschap, had ik graag geweten welke denksporen moeten worden verkend om de armoede in te wereld alsnog te kunnen terugdringen. Hoe kunnen de financiële beloften van de G8 worden nagekomen? Moet de datum waarop de millenniumdoelstellingen moeten worden gerealiseerd, niet worden verplaatst van 2015 naar 2020? Wat kan er tegen 2015 nog worden gerealiseerd? De verwezenlijking van de doelstellingen in 2015 is een van de structurele elementen van onze ontwikkelingssamenwerking. Moeten we een aantal programma's opnieuw bekijken of integendeel meer inspanningen doen om ze te kunnen verwezenlijken? |
||||||||
| Réponse reçue le 29 octobre 2009 : | Antwoord ontvangen op 29 oktober 2009 : | ||||||||
1) Analyse du rapport CNUCED Le rapport du CNUCED va dans le même sens que la grande majorité des rapports récents des Nations Unies et de la Banque mondiale. Les chiffres de ces rapports se recoupent. Les crises financières, alimentaires et climatiques s’additionnent et menacent les avancées de ces dernières années dans la réalisation des Objectifs du Millénaire (OMD). Le rapport affirme qu’en ce qui concerne l’Afrique subsaharienne, la chute de la croissance économique rend impossible la réalisation des OMD. Il est vrai que malgré les progrès réalisés, l’Afrique subsaharienne en tant que région pourrait ne réaliser aucun OMD d’ici 2015. Cependant, il faut rappeler qu’en 1990, année de référence pour les OMD, l’Afrique subsaharienne est partie avec un retard considérable sur les autres continents. La quasi totalité des pays d’Afrique subsaharienne par exemple est à la traîne dans tous les domaines dont la réduction de la pauvreté. Et cela malgré le fait que les sommes allouées à l’Afrique ont presque doublées entre 2000 et 2007. Il est important de souligner que les OMD comprennent une série d’objectifs que tous les Etats membres des Nations Unies se sont engagés à atteindre au niveau mondial. Les OMD ne sont par conséquent pas un programme national de développement. Les différentes cibles doivent être atteintes au niveau mondial, voire régional, mais pas au niveau national, même s’il importe de bien suivre la situation dans les différents pays en développement. 2) Comment agir L’aide publique au développement (APD) est une partie de la réponse. L’APD a atteint en 2008 un sommet historique (presque 120 milliards de dollars), ce qui représente une augmentation de 10% par rapport à 2007. Mais on constate toujours des retards importants dans la réalisation des engagements existants. Les engagements pris à Gleaneagles par le G8 prévoyaient une augmentation de 34 milliards de dollars chaque année jusqu’en 2010. La Belgique pour sa part a quasiment doublé les sommes de l’APD qu’elle consacre aux OMD entre 2000 et 2008. En 2010, la Belgique a consacrera 0,7 % de son PNB à l’aide. Note pays continue d’honorer ses engagements envers les pays les moins avancés, en leurs consacrant 0,15 % à 0,20 % de son RNB. La réalisation des OMD dépend aussi bien des volumes de l’aide que de la qualité de celle-ci, c’est-à-dire la manière dont l’APD est octroyée et utilisée (conditionnalités, niveau de prévisibilité, appropriation, alignement, gestion axée sur les résultats). Ces dernières années, les différents canaux de la coopération belge ont été modernisés et adaptés pour mieux garantir le rapport qualité-prix de notre aide. Mais il faut sortir du seul cadre de l’APD pour amener des réponses durables et sincères. Pour agir sur les facteurs structurels des déséquilibres Nord-Sud, promouvoir l’équité et la justice et assurer une meilleure répartition des richesses, il faut agir et réaliser davantage de progrès en matière de cohérence des politiques, par exemple dans les domaines du commerce (entre autres sur les négociations commerciales de Doha). Il faudra agir vite face au changement climatique qui risque d’avoir un impact très sérieux sur les OMD. Nous devrons accorder une priorité aux défis de la migration. Nous devrons enfin investir davantage dans le domaine de la sécurité et de la prévention des conflits car on ne progressera pas sur les OMD dans des pays minés par l’insécurité chronique. 3) L’avenir des OMD Reporter la date des OMD n’est certainement pas une bonne idée et les cibles à atteindre pour 2015 restent bien évidemment les mêmes d’ici-là. La crise ne doit justifier, en aucun cas, une révision à la baisse des OMD. Que du contraire, elle doit être une opportunité pour les défis de la coopération au développement. Il reste six années à la communauté internationale pour fournir les efforts nécessaires à la réalisation des OMD. Même si nous savons que tous les OMD ne seront pas réalisés d’ici 2015, nous devons poursuivre nos efforts ensemble avec les pays partenaires car ils restent les premiers responsables de leur propre développement. Bien sûr, nous devrons commencer à penser à l’après 2015 afin de dresser un nouveau cadre de développement. Lors de la présentation du rapport OMD 2008 d’ici quelques semaines j’aborderai ces questions de façon plus détaillée. |
1) Analyse van het rapport van de UNCTAD Het rapport van de UNCTAD ligt in de lijn van de meeste recente rapporten van de Verenigde Naties en de Wereldbank. De cijfergegevens van deze rapporten stemmen overeen. De financiële crisis, de voedselcrisis en de klimaatcrisis vormen samen een bedreiging voor de vooruitgang die de jongste jaren op het stuk van de verwezenlijking van de millenniumontwikkelingsdoelstellingen (MDGs) werd geboekt. Wat sub-Sahara Afrika betreft, stelt het rapport van de UNCTAD dat de MDGs niet kunnen worden verwezenlijkt als gevolg van een afname van de economische groei. Niettegenstaande de geboekte vooruitgang is het best mogelijk dat sub-Sahara Afrika als regio tegen 2015 geen enkele MDG zal kunnen verwezenlijken. Nu is het zo dat sub-Sahara Afrika in 1990, het referentiejaar voor de MDGs, al een grote achterstand had op de andere continenten. Bijvoorbeeld, bijna alle landen van sub-Sahara Afrika scoren slecht op het gebied van armoedebestrijding, ook al zijn de aan Afrika toegekende bedragen tussen 2000 en 2007 bijna verdubbeld. Het is belangrijk erop te wijzen dat alle lidstaten van de Verenigde Naties zich ertoe verbonden hebben een aantal doelstellingen van de MDGs op wereldniveau te zullen verwezenlijken. De MDGs maken derhalve geen deel uit van een nationaal ontwikkelingsprogramma. De doelstellingen moeten op wereldniveau dan wel op regionaal niveau maar niet op nationaal niveau worden verwezenlijkt, ook al is het zaak de situatie in de verschillende ontwikkelingslanden goed op te volgen. 2) Hoe te werk gaan De officiële ontwikkelingshulp (ODA) is maar een deel van het antwoord. In 2008 bereikte de ODA een historische piek (bijna 120 miljard dollar), zijnde een stijging met 10 % in vergelijking met 2007. Maar er is nog steeds veel achterstand in de uitvoering van de bestaande verbintenissen. De verbintenissen die de G8 in Gleneagles aanging, voorzagen in een jaarlijkse stijging met 34 miljard dollar tot 2010. Tussen 2000 en 2008 verdubbelde België, van zijn kant, nagenoeg de ODA-steun voor de MDGs. In 2010 zal België 0,7 % van zijn BNP aan hulp besteden. Met 0,15 % tot 0,20 % van zijn BNP is ons land nog steeds in lijn met zijn verbintenissen ten aanzien van de minst ontwikkelde landen. De verwezenlijking van de MDGs is niet alleen een kwestie van omvang maar ook van kwaliteit van de hulp, met name de manier waarop de ODA wordt toegekend en gebruikt (voorwaardelijkheid, niveau van voorspelbaarheid, ownership, afstemming, resultaatgericht beheer). De jongste jaren werden de kanalen van de Belgische samenwerking gemoderniseerd en bijgestuurd om een betere kwaliteit/prijsverhouding te garanderen. Maar de ODA alleen is niet voldoende om duurzame en eerlijke antwoorden aan te reiken. Om iets te doen aan de structurele oorzaken van het onevenwicht tussen Noord en Zuid, om billijkheid en rechtvaardigheid te bevorderen en om een betere verdeling van de rijkdom zeker te stellen, moeten de beleidsmaatregelen meer samenhang vertonen, met name op handelsgebied (onder meer de Doha-onderhandelingen op handelsgebied). Er moet zo vlug mogelijk iets worden ondernomen, rekening houdend met de klimaatverandering die een ernstig effect kan hebben op de MDGs. De uitdagingen op migratiegebied moeten voorrang krijgen. We moeten ten slotte ook meer investeren in veiligheid en conflictpreventie, omdat er op het stuk van de MDGs geen vooruitgang kan worden geboekt in landen die te kampen hebben met een aanhoudende onveiligheidssituatie. 3) De toekomst van de MDGs De streefdatum voor de MDGs verdagen, is alleszins geen goed idee en de tegen 2015 te bereiken doelstellingen moeten uiteraard dezelfde blijven. De crisis mag hoe dan ook geen reden zijn voor een neerwaartse bijstelling van de MDGs. Integendeel, ze moet worden aangegrepen om de uitdagingen met betrekking tot ontwikkelingssamenwerking aan te gaan. Er rest de internationale gemeenschap nog zes jaar om de nodige inspanningen te doen met het oog op de verwezenlijking van de MDGs. Dat we nu al weten dat niet alle MDGs tegen 2015 zullen bereikt zijn, neemt niet weg dat we ons moeten blijven inzetten samen met onze partnerlanden. Bij hen rust immers de eerste verantwoordelijkheid voor hun eigen ontwikkeling. We moeten natuurlijk nu al gaan denken aan wat er te gebeuren staat na 2015, om een nieuw ontwikkelingskader uit te tekenen. Ik zal bij de presentatie van het MDG-verslag 2008 binnen enkele weken nader op deze punten ingaan. |