SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2008-2009 Zitting 2008-2009
________________
11 aôut 2009 11 augustus 2009
________________
Question écrite n° 4-3915 Schriftelijke vraag nr. 4-3915

de Christine Defraigne (MR)

van Christine Defraigne (MR)

au ministre des Affaires étrangères

aan de minister van Buitenlandse Zaken
________________
Cuba - Redéfinition relations Cuba - Herdefinitie betrekkingen 
________________
Cuba
États-Unis
échange extra-UE
droits de l'homme
relation de l'Union européenne
Cuba
Verenigde Staten
extra-EU-handel
rechten van de mens
betrekking van de Europese Unie
________ ________
11/8/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 10/9/2009)
30/9/2009Antwoord
11/8/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 10/9/2009)
30/9/2009Antwoord
________ ________
Question n° 4-3915 du 11 aôut 2009 : (Question posée en français) Vraag nr. 4-3915 d.d. 11 augustus 2009 : (Vraag gesteld in het Frans)

Depuis sa prise de fonction, le Président Obama redéfinit progressivement les relations entre les Etats-Unis et Cuba. En avril, le Président américain avait annoncé la levée des restrictions sur les voyages et transferts d'argent des Cubano-Américains vers leur pays d'origine. Washington avait proposé le 22 mai de reprendre les pourparlers sur l'immigration, et la secrétaire d'Etat Hillary Clinton avait annoncé le 31 mai que Cuba avait accepté. Ces discussions ont donc repris cette semaine à New York.

L'Union européenne a également des relations avec Cuba, relations qui pourraient bénéficié d'une large extension au profit des 2 partenaires. Il y a maintenant déjà 2 ans, le Conseil Affaires générales et relations extérieures avait proposé la relance d'un dialogue politique global et ouvert avec les autorités cubaines, et une rencontre informelle avait eu lieu fin septembre 2007 à New York entre la troïka et le ministre cubain des affaires étrangères.

Je voudrais donc connaître l'état du dialogue entre l'Union européenne et Cuba, les intérêts politiques et commerciaux que représente Cuba pour les Européens.

En outre, je voudrais savoir si ce dialogue est conditionné par des avancées en matière de respect des droits de l'homme à Cuba et d'ouverture politique. Quelle importance est accordée à la libération des prisonniers politiques à Cuba : la libération inconditionnelle de tous les prisonniers politiques constitue-t-elle une priorité capitale dans notre politique à l'égard de Cuba ?

Des contacts sont-ils prévus avec les autorités cubaines dans un avenir proche? Si tel est le cas, à quel niveau et où auront-ils lieu? De nouvelles rencontres de la troïka sont-elles prévues, y compris au niveau ministériel avec les autorités cubaines ? Selon les informations qui sont en votre possession, la situation des droits de l'homme a-t-elle changé sur l'île ?

 

President Obama heeft sedert zijn aantreden de betrekkingen tussen de Verenigde Staten en Cuba geleidelijk aan geherdefinieerd. De Amerikaanse president heeft in april de opheffing van de beperkingen op reizen en geldverkeer naar het land van oorsprong van de Cubaanse Amerikanen aangekondigd. Washington had op 22 mei voorgesteld de onderhandelingen over de immigratie te hernemen en minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton had op 31 mei aangekondigd dat Cuba daarmee instemde. De besprekingen werden deze week in New York hervat.

Ook de Europese Unie onderhoudt betrekkingen met Cuba en een verruiming zou die betrekkingen ten goede komen. De Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen heeft twee jaar geleden al de heractivering van een globale en open politieke dialoog met de Cubaanse autoriteiten voorgesteld en einde september 2007 heeft er in New York een informele ontmoeting plaatsgehad tussen de trojka en de Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken.

Hoever staat het met de dialoog tussen de Europese Unie en Cuba ? Welke politieke en handelsbelangen vertegenwoordigt Cuba voor de Europeanen?

Zijn aan die dialoog voorwaarden verbonden op het gebied van eerbied voor de mensenrechten en politieke openheid in Cuba? Welk belang wordt gehecht aan de vrijlating van de politieke gevangenen in Cuba? Is de onvoorwaardelijke vrijlating van alle politieke gevangenen een essentiële factor in ons beleid ten opzichte van Cuba?

Zullen er in de nabije toekomst ontmoetingen zijn met de Cubaanse autoriteiten? Zo ja, op welk niveau en waar zullen ze plaatshebben? Zijn er nieuwe ontmoetingen tussen de trojka en de Cubaanse autoriteiten gepland, ook op het ministeriële niveau? Blijkt uit de informatie waarover u beschikt dat de situatie van de mensenrechten op het eiland is veranderd?

 
Réponse reçue le 30 septembre 2009 : Antwoord ontvangen op 30 september 2009 :

L’Union européenne a lancé un dialogue politique avec Cuba il y a un peu plus d’un an. Il est prévu que tous les sujets puissent être abordés dans le cadre de ce dialogue, y compris celui du respect des droits de l’Homme et de la promotion de la démocratie.

Ce dialogue est le meilleur moyen de faire passer nos messages et préoccupations. Il doit impliquer toutes les parties concernées, y compris la société civile et les représentants de l’opposition démocratique.

Ce dialogue politique est conditionné par des avancées en matière des droits de l’Homme en ce sens qu’il doit être évalué et renouvelé chaque année par le Conseil de l’Union européenne, en parallèle à la Position commune de 1996, sur base des progrès accomplis dans le domaine des droits de l’Homme en particulier. La prochaine échéance est celle de juin 2010.

Cuba ne représente pas un intérêt commercial majeur pour l’Union européenne eu égard à la taille réduite du marché cubain et à la crise économique qui affecte actuellement ce pays. Mais il est clair que d’un point de vue politique, la préservation de bonnes relations de l’Union avec l’île contribue à la stabilité régionale et internationale.

La libération inconditionnelle de tous les prisonniers politiques à Cuba constitue une priorité de l’Union européenne en général et de la Belgique en particulier. Dans ses conclusions de juin dernier, le Conseil a d’ailleurs réitéré sa demande de libération de tous les prisonniers politiques, y compris ceux incarcérés en 2003. Cette demande a par ailleurs également été formulée par de nombreux pays lors de l’examen périodique universel de Cuba qui a eu lieu en février dernier au Conseil des droits de l’Homme de l’ONU.

La question des droits de l’Homme à Cuba reste préoccupante, en particulier en raison de l’absence de progrès significatifs en matière de respect des droits politiques et civils, et en raison du manque de réformes politiques.

Dans le cadre de la mise en œuvre du dialogue politique entre l’Union européenne et Cuba, les mesures européennes contre Cuba ont été levées en juin 2008. Depuis, différents contacts ont déjà eu lieu, tant au niveau de la Belgique, des autres États-membres qu’au niveau européen.

Malgré quelques récents signes assez encourageants, comme l’invitation faite au rapporteur spécial de l’ONU sur la torture ou la ratification de la Convention de l’ONU pour la protection de toutes les personnes contre les disparitions forcées, on ne peut pas conclure à un progrès marquant dans le domaine de la démocratie et des droits de l’Homme à Cuba.

De Europese Unie heeft iets meer dan een jaar geleden een politieke dialoog met Cuba gelanceerd. Daarin werd voorzien dat alle onderwerpen in het kader van deze dialoog aangesneden kunnen worden, met inbegrip van deze met betrekking tot de naleving van de mensenrechten en de promotie van de democratie.

Dit is het beste middel om onze boodschappen en bezorgdheid over te brengen. Deze dialoog moet alle belanghebbende partijen erbij betrekken, waaronder ook de civiele maatschappij en de vertegenwoordigers van de democratische oppositie.

Deze politieke dialoog wordt afhankelijk gemaakt van vooruitgang inzake de mensenrechten, aangezien hij overeenkomstig het Gemeenschappelijk Standpunt van 1996, elk jaar geëvalueerd en vernieuwd moet worden door de Raad van de Europese Unie op basis van de vooruitgang die geboekt wordt op het gebied van de mensenrechten. De volgende termijn is juni 2010.

Cuba is niet van uitzonderlijk commercieel belang voor de Europese Unie gezien de kleine omvang van de Cubaanse afzetmarkt en de economische crisis die het land momenteel treft. Maar het is duidelijk dat vanuit een politiek standpunt, het behoud van goede betrekkingen van de Unie met het eiland bijdraagt tot de regionale en internationale stabiliteit.

De onvoorwaardelijke invrijheidstelling van alle politieke gevangenen in Cuba vormt een prioriteit voor de Europese Unie in het algemeen en voor België in het bijzonder. In zijn conclusies van afgelopen juni heeft de Raad trouwens zijn vraag voor invrijheidstelling van alle politieke gevangenen herhaald, met inbegrip van deze die in 2003 werden opgesloten. Dit verzoek werd bovendien door talrijke landen geuit tijdens het universele periodieke onderzoek van Cuba in de VN-Mensenrechtenraad dat februari laatstleden heeft plaatsgevonden.

De kwestie van de mensenrechten in Cuba blijft verontrustend, in het bijzonder door de afwezigheid van een significante vooruitgang inzake het eerbiedigen van de politieke en burgerlijke rechten, en door het gebrek aan politieke hervormingen.

In het kader van de facilitering van de politieke dialoog van de EU met Cuba, werden in juni 2008 de Europese maatregelen tegen Cuba opgeheven. Sindsdien hebben al verscheidene contacten plaatsgevonden, zowel met België, andere lidstaten als in Europees verband.

Ondanks enkele recente tamelijk bemoedigende signalen, zoals de uitnodiging voor de speciale VN-rapporteur inzake foltering of de bekrachtiging van de VN-Overeenkomst voor de bescherming van alle personen tegen gedwongen verdwijningen, kan geen opvallende vooruitgang op het gebied van de democratie en de mensenrechten in Cuba vastgesteld worden.