SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2008-2009 Zitting 2008-2009
________________
9 juillet 2009 9 juli 2009
________________
Question écrite n° 4-3785 Schriftelijke vraag nr. 4-3785

de Freya Piryns (Groen!)

van Freya Piryns (Groen!)

au secrétaire d'État à la Mobilité, adjoint au Premier ministre

aan de staatssecretaris voor Mobiliteit, toegevoegd aan de Eerste minister
________________
Usagers faibles de la route - Cyclistes - Port d'un gilet de sécurité réfléchissant - Instauration d'une obligation Zwakke weggebruikers - Fietsers - Dragen van een fluovestje - Invoeren van een verplichting 
________________
piéton
véhicule à deux roues
sécurité routière
équipement de protection
vêtement
voetganger
tweewielig voertuig
verkeersveiligheid
beschermingsmiddel
kledingstuk
________ ________
9/7/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 14/8/2009)
27/7/2009Antwoord
9/7/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 14/8/2009)
27/7/2009Antwoord
________ ________
Question n° 4-3785 du 9 juillet 2009 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-3785 d.d. 9 juli 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Chaque année, des piétons et des cyclistes sont renversés par des automobilistes qui ne les aperçoivent pas à temps. Dans le trafic, parmi les usagers faibles de la route, les enfants et les jeunes sont assurément particulièrement vulnérables. C'est un problème qui se pose le jour mais également le matin, dans l'obscurité ou lors d'intempéries. En Flandre, de la mi-octobre 2008 à début janvier 2009, on a déploré sept jeunes tués dans un accident de la route. La cause principale de ces terribles accidents est de ne pas être vu dans la circulation. Un cycliste ou un piéton attentif à sa propre visibilité dans la circulation contribue à donner aux automobilistes l'occasion de freiner à temps, réduisant ainsi considérablement le risque d'être impliqué dans un accident.

Les chiffres ci-après de l'Institut belge pour la sécurité routière (IBSR) montrent que la réflexion dans le trafic n'est certainement pas un luxe superflu. Une personnes portant des vêtement foncés est visible à 20 mètres dans les feux de croisement d'une voiture qui s'approche tandis que cette distance est de 50 mètres si la personne porte des vêtement clairs et de 150 mètres si elle est équipée de matériel réfléchissant. Par contre, la distance d'arrêt nécessaire à une voiture roulant à 30 kilomètres à l'heure est est de 13 mètres. Cette distance est de 26 mètres pour une vitesse de 50 kilomètres à l'heure et de 64 mètres pour une vitesse de 90 kilomètres à l'heure. La réflexion d'un gilet de sécurité réfléchissant augmente considérablement la visibilité de l'usager faible de la route, plus encore que l'éclairage de la bicyclette. C'est ce qui ressort d'une étude du Fietsersbond. De plus, des études montrent que les jeunes cyclistes représentent encore toujours un pourcentage très élevé des victimes de la route. Entre-temps, beaucoup d'efforts individuels sont faits par les écoles, les comités de parents, la police, les villes et les communes, les services provinciaux, les instituts flamand et belge pour la circulation afin de promouvoir le gilet réfléchissant auprès des jeunes. Il semble toutefois que sous la pression des amis, ces gilets réfléchissants ne sont portés que sporadiquement. Voir et être vu est pourtant d'une importance vitale dans un trafic intense.

Les comités de parents de vingt-deux écoles de Courtrai, Kuurne, Harelbeke et Zwevegem se sont concertés en vue d'organiser une action commune englobant les différents réseaux d'enseignement afin d'inciter les jeunes à porter un gilet réfléchissant. Ensemble, ces écoles représentent plus de 11 000 élèves.

Cette action, dénommée entre-temps XIU, est soutenue par toutes les directions d'école, les différents conseils communaux et plusieurs responsables politiques.

Ces vingt-deux comités de parents conseillent de rendre obligatoire le port d'un gilet réfléchissant pour chaque cycliste jusqu'à l'âge de 18 ans dès la tombée de l'obscurité et quand la visibilité est réduite à 200 mètres (donc quand l'éclairage de la bicyclette est obligatoire).

Ils invoquent différents arguments.

1. Il importe que le port d'un gilet réfléchissant soit dissocié du trajet entre la maison et l'école. Les jeunes circulent à bicyclette dans l'obscurité non seulement pour aller à l'école mais aussi pour se rendre aux activités parascolaires, à la gare, au supermarché ou au mouvement de jeunesse ;

2. il ressort d'une enquête auprès de tous les réseaux d'enseignement que le fait d'intégrer dans le règlement scolaire l'obligation du port du gilet réfléchissant sur le trajet de et vers l'école n'est pas une solution. En effet, un règlement scolaire ne s'applique que dans un périmètre de 100 mètres autour de l'école. Les jeunes connaissent cette réglementation et forment des groupes pour ôter ce gilet une fois franchie cette distance de 100 mètres. En agissant de cette manière, il se conforment malgré tout au règlement scolaire ;

3. différents pays européens sont conscients de l'importance du problème et prennent actuellement des mesures pour instaurer une obligation. La France est le premier pays à avoir instauré l'obligation et ce depuis octobre 2008 ;

4. ils constatent que les jeunes acceptent sans problème de porter le gilet réfléchissant en groupe, dans le contexte d'un mouvement de jeunesse et ce, à la suite d'un accident mortel survenu dans les Ardennes en 2003 ;

5. ils constatent aussi que de nombreux adultes admettent la grande utilité de la visibilité du gilet réfléchissant et le portent déjà sans y être obligés. Cela n'est pas possible chez les jeunes qui n'aiment pas se singulariser ;

6. ils sont convaincus qu'une obligation du gilet réfléchissant aura pour effet de rendre les parents plus enclins à autoriser les jeunes à circuler à bicyclette tant en journée qu'au crépuscule et dans l'obscurité du matin. De surcroît, cet argument est favorable à l'environnement et au trafic ;

7. ils se réfèrent aussi à l'obligation européenne imposant aux automobilistes de toujours avoir un gilet réfléchissant à bord du véhicule. L'usager faible, lui, peut encore toujours circuler sans être visible ;

8. si tous les cyclistes portent un gilet réfléchissant, cela renforce le sentiment d'appartenance à un groupe et met fin aux réticences ;

9. la ministre flamande Van Brempt a inséré l'obligation du port du gilet réfléchissant dans le plan de sécurité routière flamand (www.mobielvlaanderen.be/beleidsplannen) ;

10. dans sa note de politique, le secrétaire d'État indique vouloir améliorer la visibilité des motocyclistes par le port d'un gilet réfléchissant ou autres équipement réfléchissant (revue MAG août-septembre 2008). Pourquoi ne pas prévoir cette obligations également pour nos jeunes cyclistes? 

11. vu les différentes initiatives (voir ci-dessus) ils estiment qu'il existe une base sociale amplement suffisante pour rendre obligatoire le port du gilet réfléchissant ;

12. différents mouvements de jeunesse nous soutiennent pour amplifier cette action.

Quelle est l'attitude du secrétaire d'État à l'égard de cette demande et quelles démarches compte-t-il entreprendre pour y répondre ou non ?

 

Elk jaar worden voetgangers en fietsers aangereden doordat automobilisten ze niet tijdig opmerken. Zeker kinderen en jongeren zijn als zwakke weggebruikers extra kwetsbaar in het verkeer. Dit is overdag een probleem, maar zeker ook 's ochtends, bij duisternis of bij slechte weersomstandigheden. Van midden oktober 2008 tot begin januari 2009 vielen in Vlaanderen alleen al zeven jonge verkeersdoden te betreuren. De hoofdoorzaak van die vreselijke ongelukken: niet gezien worden in het verkeer. Door als fietser of voetganger aandacht te besteden aan de eigen zichtbaarheid in het verkeer geef je een automobilist de kans om tijdig te remmen, met een substantieel lager risico om betrokken te worden in een verkeersongeval tot gevolg.

Onderstaande cijfers van het Belgisch Instituut voor de verkeersveiligheid (BIVV) tonen aan dat reflecteren in het verkeer zeker geen overbodige luxe is. Zo wordt een persoon met donkere kledij in de dimlichten van een aankomende auto gezien tot op 20 m, met heldere kledij tot op 50 m en met reflecterend materiaal zelfs tot op 150 m. Hiertegenover staat de stopafstand van een auto: een auto die 30 km per uur rijdt, heeft 13 meter nodig om tot stilstand te komen, een auto die 50 km per uur rijdt 26 meter en een auto die 90 km per uur rijdt 64 meter. De " reflectie " van een fluovestje verhoogt de zichtbaarheid van de zwakke weggebruiker drastisch, meer nog dan de verlichting van de fiets. Dit blijkt uit onderzoek van de Fietsersbond. Uit studies blijkt daarenboven nog altijd dat jeugdige fietsers een heel groot percentage vertegenwoordigen van de verkeersslachtoffers. Intussen worden al vele individuele inspanningen geleverd door scholen, ouderraden, politie, steden en gemeenten, provinciale diensten, Vlaamse en Belgische verkeersinstituten om het fluovestje bij de jongeren te promoten. Maar het blijkt dat onder druk van vrienden, dit fluovestje slechts sporadisch wordt gedragen. Nochtans, zien en gezien worden is van levensbelang in het drukke wegverkeer.

De ouderraden van tweeëntwintig scholen uit Kortrijk, Kuurne, Harelbeke en Zwevegem staken onlangs de koppen bij elkaar om een gezamenlijke schoolnetoverkoepelende actie te organiseren om de jongeren ertoe aan te zetten een fluovestje te dragen. Die scholen vertegenwoordigen samen meer dan 11 000 leerlingen.

Deze actie, die ondertussen de naam XIU draagt, wordt gesteund door alle schooldirecties, de verschillende stads- en gemeentebesturen en verschillende politici.

Deze tweeëntwintig ouderraden raden aan om: " Het dragen van een fluorescerend vestje te verplichten voor elke fietser tot 18 jaar vanaf het intreden van de duisternis én wanneer de zichtbaarheid beperkt is tot 200 m (dus wanneer fietslicht verplicht is). "

Hiervoor halen ze verschillende argumenten aan:

1. Het is belangrijk dat het dragen van een fluorescerend vestje wordt " losgekoppeld " van het huis-school-verkeer. De jongeren zijn niet enkel in donkere periodes op weg naar school maar fietsen ook naar naschoolse activiteiten of naar het station of de supermarkt of naar de jeugdbeweging;

2. bij navraag bij alle schoolnetten blijkt dat het opnemen in het schoolreglement van de verplichting tot het dragen van het fluovestje op weg van en naar school geen oplossing is. Immers, schoolreglementen gelden tot honderd meter buiten de schoolpoort. Jongeren kennen deze reglementering en vormen groepjes om de fluovestjes uit te doen na honderd meter weg van school. Op die manier handelen zij toch nog volledig volgens het schoolreglement;

3. verschillende Europese landen zien het belang in van dit probleem en zijn volop bezig om een verplichting in te voeren. Frankrijk is op dit vlak de eerste en heeft zijn verplichting opgelegd sinds oktober 2008;

4. ze stellen vast dat de jongeren het fluovestje zonder probleem dragen in groep, in jeugdbewegingsverband, dit naar aanleiding van een dodelijk ongeluk in de Ardennen in 2003;

5. ze stellen ook vast dat al veel volwassenen het grote nut inzien van de zichtbaarheid en het fluovestje op de fiets al ongedwongen aantrekken. Dit is niet mogelijk bij de jeugd - zij voelen zich de " witte raaf ";

6. ze zijn ervan overtuigd dat door een verplichting van het fluovestje de ouders sneller zullen geneigd zijn om hun jongeren per fiets door het verkeer te laten gaan zowel overdag als bij valavond en op donkere ochtenden. Dit argument is daarenboven milieu- en verkeersvriendelijk;

7. ze refereren ook naar de Europese verplichting om als automobilist altijd een fluorescerend vestje in de wagen te hebben. De zwakke weggebruiker echter, mag zich nog altijd ongezien in het verkeer begeven;

8. als elke fietser het fluorescerend vestje draagt, verhoogt dat het groepsgevoel en valt de schroom weg;

9. in het Vlaamse Verkeersveiligheidsplan heeft minister Van Brempt een verplichting tot het dragen van de fluovestje opgenomen (www. mobielvlaanderen.be/beleidsplannen);

10. in zijn beleidsnota geeft de geachte staatssecretaris aan dat hij de zichtbaarheid van de motorrijders wil verhogen door een reflecterende vestje of ander reflecterend materiaal te laten dragen (tijdschrift MAG, augustus - september 2008). Waarom dit dan ook niet verplichten voor onze jeugdige fietsers?

11. door de verschillende initiatieven (zie hoger) vinden ze dat het draagvlak ruim voldoende is om het dragen van het fluovestje te verplichten;

12. verschillende jeugdbewegingen steunen ons om deze actie verder uit te dragen.

Zou de geachte staatssecretaris me willen vertellen hoe hij tegenover deze vraag staat en welke stappen u zal zetten om al dan niet aan deze vraag te voldoen?

 
Réponse reçue le 27 juillet 2009 : Antwoord ontvangen op 27 juli 2009 :

Je réfère l’honorable membre aux réponse aux demandes d’explications 4-940 de Madame de Bethune et 4-1034 de Monsieur Collas, senateurs, posées en séance plénière du Sénat le 11 juin et le 15 juillet (Annales 4-79 et 4-84).

Je réfère également aux réponses aux questions écrites de députés Deseyn (118) et Smeyers (126), publiées dans le Bulletin de questions écrites, QRVA 52 – 68 et 69).

Ik verwijs het geachte lid naar de antwoorden op de vragen om uitleg 4-940 van mevrouw de Bethune en 4-1034 van de heer Collas, senatoren, gesteld in de plenaire vergaderingen van de Senaat op 11 juin en 15 juli (Handelingen 4-79 en 4-84).

Tevens verwijs ik naar mijn antwoorden op de schriftelijke vragen van de kamerleden Deseyn (118) en Smeyers (126), gepubliceerd in het Bulletin van schriftelijke vragen, QRVA 52 - 68 en 69).