BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2015-2016
________
1 juli 2016
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 6-996

de Martine Taelman (Open Vld)

aan de minister van Mobiliteit, belast met Belgocontrol en de Nationale Maatschappij der Belgische spoorwegen
________
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) - Zelfmoorden en zelfmoordpogingen - Evolutie - Gevolgen voor de NMBS - Maatregelen
________
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
zelfmoord
statistiek
bebakening
________
1/7/2016Verzending vraag
23/2/2017Rappel
28/6/2017Antwoord
________
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 6-996 d.d. 1 juli 2016 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Het aantal zelfmoorden is nog steeds hoog in ons land en in het bijzonder in Vlaanderen. In Vlaanderen plegen immers jaarlijks meer dan 1.000 mensen zelfmoord. In 2012 overleden aldus in Vlaanderen 1.114 personen door suïcide, zo blijkt uit de cijfers die Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo Vandeurzen, bekend maakte. Elke dag maken gemiddeld drie mensen in ons land een einde aan hun leven. Vrouwen ondernemen vaker suïcidepogingen dan mannen, maar twee keer meer mannen dan vrouwen beëindigen hun leven ook daadwerkelijk. Jammer genoeg nam in het verleden het aantal zelfmoordpogingen op de spoorwegen toe. Uit diverse krantartikelen kan men afleiden dat deze tendens zich jammer genoeg doorzet.

Transversaal karakter : zelfmoordpreventie is een bevoegdheid van de Gemeenschappen. De Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) valt onder de minister van Mobiliteit, belast met Belgocontrol en de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen.

Om inzicht te krijgen of er daadwerkelijk sprake is van een stijging van het aantal zelfmoorden en zelfmoordpogingen, wenste ik volgende vragen te stellen :

1) Hoeveel gevallen van zelfmoord(poging) heeft de spoorwegpolitie respectievelijk de laatste drie jaar vastgesteld ? Kan de geachte minister de cijfers per jaar geven en hoe is de tendens ?

2) Hoeveel uren vertraging hebben dergelijke incidenten de NMBS de laatste drie jaar veroorzaakt en dit op jaarbasis ? Hoeveel treinen werden hierdoor op jaarbasis afgeschaft ?

3) Hoeveel begrootte de NMBS het financiële verlies (beschadiging treinstellen, opgelopen vertragingen, enz.) in die periodes ?

4) In welke maanden gebeuren de meeste zelfmoorden of zelfmoordpogingen ?

5) Welke maatregelen worden getroffen voor de preventie en dan meer in het bijzonder wat betreft afrastering en eventuele media- of andere campagnes ? Kan u uitvoerig uitleg verschaffen over de inhoud, het tijdschema, de concrete projecten, en de budgetten ?

6) Welke zijn de meest voorkomende locaties ? Kan u deze oplijsten ? Kan u meedelen wat er voorzien is voor preventie en concrete projecten ?

7) Welke concrete stappen worden gedaan om de locaties op het spoor waar vaker zelfmoorden gepleegd worden, minder toegankelijk te maken?

8) Persoonlijk meen ik dat het aanbrengen van borden met het nummer van het Centrum ter preventie van zelfdoding op de risicolocaties een eerste stap kan zijn. Overweegt u deze maatregel desgevallend te implementeren ? Zo ja, kan u toelichten ? Zo neen, waarom niet en welke alternatieven overweegt u ?

Antwoord ontvangen op 28 juni 2017 :

1), 2), 3), 4), 6), 7) en 8) Begin 2016 heeft het Directiecomité van Infrabel beslist om voortaan niet meer te communiceren over zelfdoding op het spoor. 

Die beslissing kwam er onder meer op verzoek van de verenigingen voor zelfmoordpreventie waarmee Infrabel nauw samenwerkt. Volgens die verenigingen blijkt uit talloze studies dat het geven van ruchtbaarheid aan een zelfdoding in de media van aard is om psychologisch kwetsbare personen aan te zetten tot het verder uitwerken van een scenario om tot de daad over te gaan ('copycat'-effect). 

De beslissing van het Directiecomité heeft een zeer ruime draagwijdte, zowel naar de aard van de informatie (jaarlijkse cijfers, plaatsen waar regelmatig zelfmoordpogingen plaatsvinden, enzovoort) als naar de beoogde media toe. Hierover werd onder meer een verklarend schrijven gericht aan de pers opdat de media deze aanpak zouden ondersteunen. De parlementaire vragen vallen onder de beslissing, namelijk omdat de antwoorden daarna een informatie uitmaken die toegankelijk is voor het grote publiek en de pers . De gegevens inzake zelfdoding worden evenwel verder verzameld en geanalyseerd, maar zullen voortaan uitsluitend ter beschikking worden gesteld van de verenigingen voor zelfmoordpreventie. Desgevallend zou Infrabel kunnen afspreken om die gegevens vertrouwelijk ter beschikking te stellen voor een parlementslid, onder het hierboven beschreven voorbehoud. 

5) Diverse maatregelen worden ondernomen door de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) en Infrabel om het aantal gevallen van spoorlopers en het aantal minuten vertraging, hierdoor veroorzaakt, te verminderen. 

Zo zijn er reeds enkele jaren acties lopende om de spoorweginfrastructuur minder toegankelijk te maken door:

•    het plaatsen van omheiningen;

•    het ophogen van perrons;

•    de installatie van struikelmatten aan de overwegen;

•    thermische camera’s;

•    het plaatsen van verbodstekens. 

Daarnaast zijn er maatregelen genomen die specifiek gericht zijn op de sensibilisering, preventie en ook op de repressie, zoals:

•       schokcampagnes gelanceerd in de media door Infrabel;

•       het ter beschikking stellen van educatieve modules voor scholen door Infrabel;

•       sensibilisering op de gevolgen van trespassing (boetes);

•       permanente aanwezigheid van Securail in de Brusselse stations tijdens de piekuren;

•       beter benutten van camera’s voor identificatie van daders;

•       meer patrouilles van Securail, al dan niet samen met de politie (als preventieve en repressieve maatregel);

•       permanente sensibilisering van de parketten op vlak van vervolging. 

De preventieve en repressieve maatregelen werden de afgelopen periode nog verder opgedreven. 

Tot slot, wordt een wijziging van de reglementering gepland opdat de interventietijd na een voorval zou worden gereduceerd.