BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2012-2013
________
18 september 2013
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-9880

de Martine Taelman (Open Vld)

aan de staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie en Mobiliteit, toegevoegd aan de minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen, en staatssecretaris voor Staatshervorming, toegevoegd aan de eerste minister
________
ETS (Emission Trading Scheme) rechten - Markt - CO2-fraude - Hervorming van het ETS-systeem
________
emissiehandel
verhandelbaar vervuilingsquotum
fraude
Interpol
________
18/9/2013Verzending vraag
7/11/2013Antwoord
________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-9878
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-9879
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-9880 d.d. 18 september 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Belastingfraude, vermoedens van witwaspraktijken en beveiligingsaanvallen op rekeningnummers : weinig ellende blijft de Europese handel in emissierechten bespaard. Tot overmaat van ramp is er ook een gigantisch overschot aan emissierechten. De zogenaamde Emission Trading Scheme (ETS) rechten hebben momenteel een junk bond status. Interpol publiceerde een rapport op 2 augustus 2013 dat dieper ingaat op de ETS. Dit systeem is naar verluidt nog steeds vatbaar voor fraude op grote schaal en de georganiseerde misdaad heeft zich ingewerkt in de fraude hieromtrent (cf. http://www.interpol.int/News-and-media/News-media-releases/2013/PR090). De Wereldbank schat dat de markt in CO2-rechten momenteel 132 miljard euro bedraagt. Het is van cruciaal belang, wil men daadwerkelijk bijdragen tot de strijd tegen de klimaatopwarming, dat het systeem minder fraudegevoelig wordt. Het noemenswaardige potentieel om CO2-markten uit te buiten berust op één significante kwetsbaarheid die het onderscheidt van andere markten - de ongrijpbare natuur van CO2 zelf, aldus het rapport. Interpol benoemt echter in een verklaring acht CO2-handelshuizen die actief waren op de Europese markt die recent zijn gesloten vanwege wangedrag. Ook de ETS handel zelf draait niet naar behoren.

Ik had dan ook volgende vragen :

1) Hoe reageert u op het rapport van Interpol en kan u aangeven welke aanbevelingen of maatregelen u actief heeft bepleit of gaat u bepleiten bij de Europese Commissie ?

2) Heeft u weet van fraude die plaatsvond op ons grondgebied en / of daders die vanuit ons grondgebied opereren ?

3) Welke hervorming is noodzakelijk om het ETS systeem terug op punt te stellen ? Wie werkt aan deze hervorming en wat is de timing?

4) Heeft u zicht op het totaalbedrag dat tengevolge de CO2 fraude verloren ging in de Europese Unie (EU) alsook eventueel in ons land ? Hoe reageert u hierop ?

Antwoord ontvangen op 7 november 2013 :

Uw bezorgdheid om het misbruik van het systeem voor emissiehandel begrijp ik zeer goed.

Eigenlijk wordt de emissiehandel het slachtoffer van haar eigen succes; zodra er een goed werkende markt ontstaat, trachten criminelen er misbruik van te maken. Het systeem dient zich daaraan dus aan te passen. Het Belgische register behoorde tot de best beveiligde ter wereld. Sinds midden vorig jaar zijn alle Europese registers samengebracht in één Europees geconsolideerd register. De controle over de beveiliging van de software en de toegang tot

het register ligt nu dus bij de Europese Commissie.

Het Interpol rapport geeft inderdaad een goed overzicht van de verschillende soorten fraude, maar leerde ons op dat vlak niet zoveel nieuws. Wij waren immers op de hoogte van de problemen en hebben reeds lang meerdere acties ondernomen.

De Europese Commissie heeft naar aanleiding van de problemen de Register Verordening aangevuld met een hele reeks strikte veiligheidsmaatregelen. Onder impuls van België staan bijvoorbeeld de gegevens van de gebruikers niet meer op het internet. Gebruikers moeten nu een uittreksel uit het strafregister leveren, hun gegevens worden strikter gecontroleerd, de transacties moeten bevestigd worden door een tweede persoon en worden met een dag vertraging uitgevoerd enzovoort. Ook moet de emissiehandel nu beschouwd worden als een gereguleerde financiële markt onder toezicht, en worden de regels voor de strijd tegen georganiseerde misdaad en financiering van terrorisme van toepassing op de emissiehandel.

Ook de administrateur van het Belgische register is sinds 2009 bezig met een reeks maatregelen om de veiligheid te verhogen :

  • Een koninklijk besluit werd gepubliceerd dat controle op de transacties toelaat, om witwassen en belastingfraude te bestrijden ;

  • Er is een zeer nauwe samenwerking opgezet met de anti-fraude cel van de Bijzondere Belastinginspectie van het Ministerie van Financiën ;

  • Er is een uitstekende samenwerking met de politie en het gerecht ;

  • Een onafhankelijke audit over de veiligheid en risico’s resulteerde in een aantal verbeteringen ;

  • De toegang tot het register werd vroeger beveiligd met de elektronische identiteitskaart, wat “Phishing” (het ontfutselen van paswoorden aan de gebruikers) onmogelijk maakte. Het nieuwe register van de Europese Commissie is nog niet zo veilig maar werkt wel aan een toekomstige beveiliging met fysieke sleutels. België blijft hierop aandringen.

Mijn diensten hebben meermaals aan de Europese Commissie en trouwens ook aan de Verenigde Naties laten weten dat deze het beste geschikt zijn om frauduleuze internationale transacties te detecteren. Zij hebben met hun centrale registers immers een zicht op alle transacties, terwijl België enkel haar eigen in- en uitgaande transacties kan zien.

Tot voor kort was dit echter geen optie voor de Commissie.

Mijn diensten hebben daarom het afgelopen jaar een onafhankelijk instrument ontwikkeld om onder andere een beter zicht te krijgen op de transacties met emissierechten. Op basis van dit instrument ontwikkelde Duitsland een module voor transactieanalyse. Hiermee moet het mogelijk worden sommige types van fraude te detecteren.

Deze zomer heeft België samen met Duitsland aan de Europese Commissie voorgesteld om dit instrument in te zetten voor de analyse van alle Europese transacties. De Commissie staat hier positief tegenover.

Het eerste en laatste veiligheidsincident in het Belgische register dateert van begin 2010, waarbij een gebruiker onbewust zijn paswoord uit handen gaf, wat leidde tot de diefstal van emissierechten op een rekening.

In 2009 werd inderdaad schade geleden door BTW-fraude met emissierechten. Elk individueel geval van schade wordt behandeld door het gerecht. Mijn diensten werken hiervoor nauw samen met de financiële inspectie, de politie en het gerecht, en ook met andere Europese registers. Ik kan de cijfers van Interpol niet bevestigen, en voor de Belgische cijfers moet u bij mijn collega van financiën zijn.

Deze BTW-fraude is in België trouwens niet meer mogelijk sedert 18 januari 2010, na de publicatie van een koninklijk besluit dat de terugbetalingsplicht van de BTW bij de koper legt in plaats van bij de verkoper. Wij blijven dan ook pleiten bij de collega-lidstaten om dezelfde maatregel te nemen.

Wat betreft de lage waarde van de emissierechten, is België voorstander van acute maar ook structurele maatregelen. De Europese Commissie stelde zes structurele maatregelen voor. De Raad organiseert momenteel stakeholder consultaties om deze opties te onderzoeken.

De Belgische positie hierover wordt voorbereid in de werkgroep EU ETS van het Coördinatiecomité Internationaal milieubeleid en van de Nationale Klimaatcommissie.

België wil op korte termijn dat minimaal 900 miljoen rechten permanent verwijderd worden of pas na 2020 terug in de markt worden gebracht. De reductiedoelstelling in de ETS moet ook in lijn worden gebracht met de langetermijn doelstelling om de broeikasgasemissies met 80 à 95% te reduceren tegen 2050. Daarvoor zou de prijs van een emissierecht eerder 30 euro moeten bedragen tegen 2020, en stijgen naar 50 euro tegen 2030. Dit zou meer zekerheid bieden voor investeringen in CO2-efficiënte technologie en leiden tot innovatie, een competitief voordeel opleveren, de energiezekerheid verhogen, duurzame jobs creëren en de volksgezondheid verbeteren.

Ik zal dit Belgische standpunt blijven verdedigen op de formele fora van de Europese Raad en ook op informele vergaderingen van Europese ministers van leefmilieu, bij de ondernemingen en andere stakeholders.