BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2011-2012
________
1 maart 2012
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-5767

de Fauzaya Talhaoui (sp.a)

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen
________
De stand van zaken rond gemeentelijk stemrecht voor vreemdelingen in 2012
________
stemrecht
gemeenteraadsverkiezing
buitenlandse staatsburger
kiesrecht
inschrijving op de kiezerslijst
________
1/3/2012Verzending vraag
13/3/2012Antwoord
________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-1927
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-5767 d.d. 1 maart 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Sinds 2006 is het mogelijk voor niet-EU vreemdelingen die minstens 5 jaar wettig en onafgebroken in ons land verblijven, om hun stem uit te brengen tijdens gemeentelijke verkiezingen. EU-burgers die in het rijksregister ingeschreven zijn, kunnen reeds langer gebruik maken van het gemeentelijk (en Europees) stemrecht. Alle niet-Belgen die gebruik willen maken van dit stemrecht, moeten zich daartoe tijdig inschrijven. Zij die zich in het verleden al inschreven hebben, zijn ook in komende verkiezingen ingeschreven. Maar nog heel wat (nieuwe) inwoners van ons land die hiervoor in aanmerking komen, zijn nog steeds niet ingeschreven. Meer nog, heel wat onder hen zijn ook niet op de hoogte van hun stemrecht in de komende verkiezingen.

In 2006, toen dit stemrecht van niet-EU vreemdelingen voor de eerste maal een feit was, werd door toenmalig minister van binnenlandse zaken, de heer Patrick Dewael, een omzendbrief opgesteld die aan alle instanties uitleg verschafte rond de precieze doelgroep, de procedures en de deadlines voor de inschrijvingen. Voor EU-burgers bestaat ook een omzendbrief van 1999.

In oktober van het huidige jaar zullen opnieuw gemeentelijke verkiezingen plaatsvinden. Ik heb echter vernomen dat er tot nog toe geen nieuwe omzendbrief is opgesteld. Indien we de vreemdelingen die hiervoor in aanmerking komen tijdig en correct willen informeren - zeker aangezien de deadline voor het indien van de aanvraagformulieren vastgesteld is op 31/07/2012 - lijkt het me noodzakelijk dat de omzendbrief van 30/1/2006 dringend wordt geactualiseerd en een nieuwe omzendbrief alle bevoegde instanties hierover informeert.

Daarom volgende vragen aan de minister:

1) Werkt de minister op dit moment aan een nieuwe omzendbrief? Zo ja, wanneer denkt zij dat deze klaar zal zijn? Zo nee, wanneer zal zij hier werk van maken?

2) Welke documenten zullen een wettig en ononderbroken verblijf aantonen? Kan de minister hiervan reeds een lijst voorleggen, in acht genomen het feit dat er sinds 2006 sprake is van een aantal nieuwe documenten? Meer concreet, hoe zal de minister omgaan met de nieuwe elektronische kaarten voor niet-EU vreemdelingen, en met de inschrijving in het wachtregister (met bijlage 19) voor EU-burgers.

3) Kan de minister aangeven of er fundamentele verschillen zullen zijn in de behandeling van de procedures van EU-burgers en vreemdelingen van buiten de unie en, zo ja, welke zijn de redenen daarvoor?

4) Tot nog toe werd het informeren van kiesgerechtigden overgelaten aan het lokale initiatief van gemeentes en provincies. Uit de cijfers blijkt dan ook dat de opkomst van vreemdelingen met stemrecht heel wat hoger ligt wanneer een gemeente de vreemdelingen hierover duidelijk informeerde. Heeft de minister plannen om dit te stroomlijnen? Het gaat immers om een belangrijk recht waarvan iedereen voldoende op de hoogte zou moeten zijn. Ik hoop dat minister dit niet opnieuw louter aan lokale initiatieven zal overlaten maar dat zij, binnen de mogelijkheden van haar bevoegdheden, een algemene informatiecampagne zal ondersteunen of opzetten samen met de gemeentelijke instanties. Indien de minister dit inderdaad van plan is had ik graag geweten hoe zij dat concreet wenst aan te pakken?

Antwoord ontvangen op 13 maart 2012 :

1 en 2) De Omzendbrief van 30 januari 2006 betreffende de inschrijving van vreemdelingen die in België verblijven en die geen onderdanen zijn van een lidstaat van de Europese Unie als kiezers voor de gewone vernieuwing van de gemeenteraden (Belgisch Staatsblad van 3 februari 2006 – 2e uitgave) is nog steeds van toepassing voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012, aangezien de wetgeving over deze inschrijvingen sindsdien niet meer gewijzigd is.

Sinds 2006 zijn er echter nieuwe types van identiteitsdocumenten verschenen voor de niet-Europese onderdanen, waarover een specifieke mededeling voorbereid wordt, die binnenkort door mijn administratie doorgestuurd zal worden aan de gemeenten van het Rijk.

3) De inschrijvingsvoorwaarden voor de gemeenteverkiezingen voor vreemde onderdanen verschillen inderdaad voor Europese onderdanen en niet-Europese onderdanen.

Bovenop de identieke voorwaarden (minstens 18 jaar oud zijn op datum van 14 oktober 2012; ingeschreven zijn in het bevolkingsregister of het vreemdelingenregister van een gemeente op 1 augustus 2012; op 14 oktober 2012 zijn burgerlijke en politieke rechten genieten; ten laatste op 1 augustus 2012 ingeschreven zijn op de kiezerslijst), moeten de niet-Europese onderdanen eveneens:

- hun ononderbroken verblijf in België aantonen (en gedekt zijn door een wettelijke verblijfstitel die dit bewijst) sinds vijf jaar;

- een verklaring tekenen waardoor ze zich ertoe verbinden om de Grondwet, de wetten van het Belgische volk en het Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele Vrijheden na te leven.

Dit is een wens van de wetgever ingeschreven in artikel 1ter van de gemeentekieswet die laatst gewijzigd werd bij de wet van 23 december 2005.

4) In overeenstemming met de “Lambermontakkoorden” van 2001 werd de volledige provinciale en gemeentelijke wetgeving, op enkele uitzonderingen na, overgedragen van de Federale Staat naar de drie Gewesten (Vlaams Gewest, Waals Gewest en Brussels Hoofdstedelijk Gewest). Deze overdracht wordt geregeld door de bijzondere wet van 13 juli 2001 houdende overdracht van diverse bevoegdheden aan de gewesten en de gemeenschappen (Belgisch Staatsblad van 3 augustus 2001).

Hieruit volgt dat, sinds de provincie- en gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006, elk van de drie Gewesten exclusief bevoegd is voor de wetgeving (“decreten” in het Vlaamse en Waalse Gewest en “ordonnanties” in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest), de reglementering en de organisatie van de provincie- en gemeenteraadsverkiezingen.

Het behoort daarom toe aan de Gewesten om, krachtens hun organisatorische bevoegdheid voor de gemeenteraadsverkiezingen, de nodige initiatieven te ondernemen om de inschrijving van de vreemde burgers tijdens deze verkiezingen aan te moedigen.

Ik zal ook als minister van gelijke Kansen een sensibilisatie campagne deze zomer organiseren.