In 2007 ontvingen de Commissies van toezicht drieëntachtig klachten van gedetineerden van de gevangenis in Turnhout. Merksplas spant de kroon met maar liefst 223 klachten.

In deze Kempense gevangenissen gaan meer dan 33 % van de klachten over de houding van de personeelsleden.

Verder gaan vele klachten gaan over de huisvesting, hygiëne en voeding in deze gevangenissen. In Merksplas gaan heel wat klachten over het gebrek aan lopend water en toiletten in de cellen. Daarnaast worden blijkbaar vuile schoenen, dekens en matrassen aan de gevangenen bezorgd. De directie zou tevens een lokaal, officieus, ongecontroleerd tuchtsysteem hanteren.

Sanitaire ruimtes en cellen naast sanitaire ruimtes hebben nog steeds schimmel, -vocht- en ongedierteproblemen. Dat is onder andere het geval in de gevangenis van Antwerpen.

Voor Merksplas wordt tevens gemeld dat “ de waterbedeling die voor persoonlijke hygiëne, drinken en afwas gebeurt door open plastieken kruiken. Deze worden onvoldoende gereinigd met kalkaanslag, en ander onsmakelijk uitziende verkleuringen als gevolg. Sommige gevangenen gebruiken deze als urinoir. Een dagelijkse grondige reiniging van deze kruiken is geen overbodige luxe. Daarnaast moet men WC-emmers gebruiken die maar twee keer per dag worden leeggemaakt en die een enorme geurhinder veroorzaken. Het cellenblok kent een allesdoordringende geur van urine ” zo meldt de Commissie.

Tenslotte wijst de Commissie op een zeer ernstige situatie in Merksplas waarbij in geval van incidenten de vrees voor mensenlevens terecht is: “ geen rookdetectors, geen compartimentering, werklokalen in brandbaar materiaal, …, onvoldoende waterdruk om te blussen bij verschillende brandhaarden, typisch bij brandstichtingen. ”

1. Hoeveel cellen zijn er in Merksplas die niet beschikken over sanitair en waar gedetineerden dus naar het toilet moeten op een emmer? Zijn er nog andere gevangenissen waar dit zo is? Zo ja, dewelke en om hoeveel cellen gaat het?

2. Tot wanneer denkt de geachte minister deze onmenselijke toestanden zo te kunnen aanhouden in Merksplas? Wordt er prioriteit gegeven om dit probleem op te lossen of dienen de betrokken gedetineerden te wachten tot hun gevangenis sluit in 2013 of 2016?

3. Welke ingrepen zijn wenselijk in de Antwerpse en Kempense gevangenissen om de hygiëne te bevorderen?

4. Welke ingrepen wenst de geachte minister te doen om brandveiligheid in de gevangenis van Merksplas te verbeteren? Welke werken wil zullen uitgevoerd worden en tegen wanneer?

5. Welke conclusies worden getrokken uit de vele klachten die gedetineerden formuleren over de behandeling van het gevangenispersoneel?

1. In Merksplas is er één afdeling zonder sanitair. Ook in de gevangenissen van Vorst en Doornik zijn er cellen zonder sanitair.

2. Het renovatieprogramma vervat in het Masterplan 2008-2012 beoogt een oplossing te bieden voor het probleem inzake het sanitair in diverse gevangenissen. Bovendien voorziet het meerjarenplan 2009 in aanvullende kredieten voor de uitvoering van werken die het probleem betreffende het sanitair in de gevangenissen uit de wereld moeten helpen.

   Momenteel wordt tevens een actieplan uitgewerkt samen met de Regie der Gebouwen, waarbij een inventaris wordt opgemaakt van alle huidige en toekomstige behoeften binnen de strafinrichting.

   In Merksplas werd de nieuwbouw “De Haven”, die bestaat uit een capaciteitsuitbreiding van zestig modern uitgeruste cellen, in gebruik genomen. In deze nieuwbouw worden geïnterneerden met een verstandelijke handicap geplaatst.

3. De Regie der Gebouwen werkt nauw samen de Federale Overheidsdienst (F.O.D) Justitie om door alle toekomstige werkzaamheden de hygiënische omstandigheden in de gevangenissen waar nodig te verbeteren.

4. De werkzaamheden betreffende de brandveiligheid in de strafinrichting te Merksplas werden aangevraagd bij de Regie der Gebouwen. Nadere toelichting omtrent de stand van zaken dient bij deze instantie opgevraagd te worden.

5. De minister van Justitie ontvangt alle Commissies van Toezicht in september. Dit zal de gelegenheid zijn om de bevindingen van de Commissies van Toezicht met betrekking tot de klachten van gedetineerden te bespreken.